GÖNÜLLÜ HİZMETLERDE VİCDANÎ ZEKÂNIN YAŞAM TATMİNİ VE İŞ PERFORMANSINA ETKİSİ: ESKİŞEHİR AKUT ÖRNEĞİ

Çalışma literatüre yeni kazandırılmış bir kavram olan vicdanî zekânın örgütsel alandaki yerini ve etkisini saptayabilmek için vicdanî zekâ ile yaşam tatmini ve iş performansı arasındaki ilişkinin tespit edilmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın amacına uygun olacağı düşünülen ve gönüllülük esası ile faaliyet göstermekte olan Eskişehir Arama Kurtarma Derneği (AKUT) üyeleri arasından basit tesadüfi örnekleme yöntemi yoluyla seçilen 50 AKUT gönüllüsü araştırma örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler SPPS paket programın 22. versiyonu ile analiz edilmiştir. Katılımcıların vicdanî zekâlarının yaşam tatmini ve iş performansına etkisi regresyon analizi ile yorumlanmıştır. Yapılan analiz sonuncunda Akut çalışanlarının vicdanî zekâ düzeyleri ile görev performansları ve bağlamsal performansları arasında pozitif bir ilişki ortaya çıkarılmıştır. Yaşam tatmin düzeyleri arasında ise bir ilişki bulunmamıştır. Akut çalışanlarının vicdanî zekâları ile yapmış oldukları gönüllü faaliyetlerin gönüllü faaliyetler dışında yapmış oldukları olağan işlerinde performans artışına neden olduğu tespit edilmiştir.

PDF

___

Ak, B. (2010). Hipotez testi. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 73-82), Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Akgemci, T. ve Bekiş, T. (2013). Liderlikte ruhsal zekâ üzerine bir alan araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 283-300.
Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 105-135.
Aktan, C. C. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk, işletmeler ve sosyal sorumluluk. İstanbul: İGİAD Yayını.
Aktı, Ü., Giderler, C., Duran, C., Behdioğlu, S. ve Boz, D. (2017). Vicdani zekâ ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2(3), 329-349.
AKUT (2020). AKUT Tarihçe. Erişim Tarihi: 14.05.2020, https://www.akut.org.tr/tarihce.
Ardahan, F. (2016). Ciddi boş zaman faaliyeti olarak gönüllülük: AKUT örneği. Mediterranean Journol of Humanities, 4(1), 47-61.
Aydıntan, B. (2009). Ruhsal zekânın dönüştürücü liderlik üzerine etkisini araştıran uygulamalı bir çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 2009.
Azizi, M. ve Zamaniyan, M. (2013). The Relationship between Spiritual Intelligence and Vocabulary Learning Strategies in EFL Learners. Theory and Practice in Language Studies, 3(5), 852-858.
Bekmezci, M. ve Mert, İ. S. (2018). Yaşam tatmini ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Toros Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 166-177.
Boz, D, Duran, C. ve Narin İ. (2019). Vicdanî Zekânın İş Performansı İle İlişkisi: kamuda örnek bir uygulama. Dursun Boz (Ed.), Vicdanî zekâ iş performansı içinde, s.69-97, Ankara: Gece Akademi.
Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
Das, S. (2015). Is Life Satisfaction Driven by Spiritual Intelligence? A Study amongst the Students Pursuing Doctoral Degrees after Leaving Jobs in Corporate Houses. Advances in Economics and Business Management, 2(3), 318-325.
DeJonge, T., Veenhoven, R., Kalminjn W. ve Arends, L. (2016). Pooling time seriesbased on slightly different questions about the same topic forty years of survey research on happiness and life satisfaction in the Netherlands. SocIndicRes., 126, 863–891.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
Doğan, H. (2019). Afetlerde Kurum ve Kuruluşlar. D. N. Özüçelik (Ed.), Afetlerde acil tıp hizmetleri (s. 83-88), Ankara: Türkiye Klinikleri.
Doğan, Y. (2005). Organizasyonlarda pozitif ve negatif duygusallığın çalışanların görev ve bağlamsal performansları üzerine etkisini belirlemeye yönelik Kayseri’de bir araştırma. (Yayınlanmamış YL Tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri
Doğan, Y. ve Özdevecioğlu, M. (2009). Pozitif ve negatif duygusallığın çalışanların performansları üzerindeki etkisi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(18), 165-190.
Eryılmaz, İ. ve Gülova, A. A. (2019). Örgüt kültürü ve bağlamsal performans arasındaki ilişkide temel motivasyon kaynaklarının biçimleyici rolü. Yönetim ve Ekonomi, 26(2), 495-514.
Gardner, H. (2005). Multıplelenses on themind. Expo Gestion Conference, Bogota, Colombia, 25 May 2005.
Goodman, S. A. ve Svyantek, D. J. (1999). Person–Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 254-275.
Gürel, E. ve Tat, M. (2010). Çoklu zekâ kuramı: tekli zekâ anlayışından çoklu zekâ yaklaşımına. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 337-356.
Güzel, B. (2015). Toplum kalkınmasında gönül elçileri projesi ve Türkiye’nin gönüllülük algısı. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,10(6), 521- 532.
İmamoğlu, A. (2010). Vicdan kavramının psiko-sosyal tahlili. Akademik İncelemeler Dergisi, 5(1), 127- 144.
Kahveci, K. A. (2012). J. J. Rousseau’da ahlâkî vicdan ve değeri. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1), 205-213.
Kalantarkousheh, S. M., Nickamal, N., Amaollahi, Z. ve Dehghani, E. (2014). Spiritual intelligence and life satisfaction among married and unmarried females, Open Journal of SocialSciences, 2, 172-177.
Karakoç, A. (2018). İş tatmininin örgütsel bağlılık ve iş gören performansı üzerindeki etkisi: sigorta acentesi çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1371-1388.
Kayış, A. (2010). Güvenirlilik analizi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, 5. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum, 4, 77-96.
Kolbaşı, E. ve Bağcı, Z. (2019). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: bir kamu kurumu üzerinde analitik bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4) 119-123.
Koohbanani, S. E., Dastjerdi, R., Vahidi, T. ve Far, M. H. G. (2013). The Relationship Between Spiritual Intelligence and Emotional Intelligence with Life Satisfaction Among Birjand Gifted Female High School Students Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 314 – 320.
Kumawat, N. S. ve Puri, P. A. (2019). Relationship between spiritual intelligence and life satisfaction among youth. The International Journal of IndianPsychology, 7(1), ISSN 2348-5396
Kurumsal Gönüllülük Programları El Kitabı (2013). Gönüllülük nedir? Erişim Tarihi: 10.05.2020, http://osgd.org/test/pdf/OSGD-Kurumsal-Gonulluluk-Rehberi.pdf
Maja, K., Žižek, S. S. ve Damijan, M. (2016). The relationship between spiritual ıntelligence and work satisfaction among leaders and employees, Naše gospodarstvo/Our economy, 62 (2), 51-60
McAllum. K. (2017). Volunteers/volunteering. The International Encyclopedia of Organizational Communication. Craig R. Scott and Laurie Lewis (Editors-in-Chief), James R. Barker, Joann Keyton, Timothy Kuhn and Paaige K. Turner (Associate Editors), JohnWiley ve Sons, Inc., DOI: 10.1002/9781118955567.wbieoc217.
Motowidlo S. J. ve Kell H. J. (2012). Job performance. N. Schmitt ve S. Highhouse (Eds.), Handbook of psychology: Industrial and organizational psychology (2nd ed.), 12, 82-103.
Munawar, K. ve Tariq, O. (2018). Exploring relationship between spiritual intelligence, religiosity and life satisfaction among elderly Pakistani muslims, J. Relig Health, 57, 781–795
Özer, E. ve Özdoğan, O. N. (2019). Personel güçlendirmenin işgörenlerin iş performansına etkisi: Afyonkarahisar örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 1205-1224.
Rani, A . A ., A bidin, I . v e H amid, M . R . A . ( 2013). T he impact of spiritual intelligence on work performance: case studies in government hospitals of east coast of Malaysia. The Macrotheme Review 2(3), 46-59.
Saldamlı, A. (2008). Otel işletmelerinde bölüm yöneticilerinin iş ve yaşam tatminini belirlemeye yönelik bir alan araştırması. Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 25(2), 694-720.
Savaş, A. C. ve Çobanoğlu, N. (2016). Öğretmenlerin ruhsal zekâsı ve örgütsel bağlılıkları: iş memnuniyetinin aracılık rolü. Bartın Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 496-511.
Silingiene, V. ve Skeriene, S. (2014). Expression of leaders‘ spiritual intelligence in a context of organizations‘ services quality: a theoretical approach. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 156, 93 – 97.
Smith, C. A., Organ, D. A. ve Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior. Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663.
Sonnentag, S., Volmer, J. ve Spychala, A. (2008). Job performance. J. Barling ve C. L. Cooper (Eds.), The SAGE handbook of organizational behavior: Volume I - micro approaches (ss. 427-448). London: SAGE Publications Ltd doi: 10.4135/9781849200448.n24
Söylemez, A. ve Koç, M. (2019). Studying spiritual intelligence as a predictor on meaningfulness and life satisfaction. Spırıtual Psychology and Counselıng, 4(2), 109–122.
Summak, M. S. ve Özğan, H. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yönetim süreçlerini kullanma etkinlikleri ile bazı duygusal sosyal ve ruhsal yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kilis ili örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 261-290.
Talu, N. (1999). Çoklu zekâ kuramı ve eğitime yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 164-172.
Tarhan, N. (2012). Mesnevi terapi, İstanbul: Timaş.
Tekingündüz, S., Seçkin, M., Yaman, K., Türk, I. ve Aslan, S. (2016). Performans, iş tatmini ve iş-aile yaşam çatışması arasındaki ilişkiler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), ISSN: 1307-9581.
Thieme, P. ve Dittrich, D. A. V. (2015). A life-span perspective on life satisfaction, SOEP Papers on Multidisciplinary Panel Data Research, No. 775, Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung (DIW), Berlin.
Türkben, Y. (2010). Erol Güngör’ün vicdan anlayışı. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 42, 327-332.
Urgan, S. ve Erdoğan, P. (2019). İşletmelerde girişimci hayırseverlik: Akif Arslan ve İnal Aydınoğlu örneği. 2. Uluslararası 19 Mayıs Yenilikçi Bilimsel Yaklaşımlar Kongresi, 27-29 Aralık 2019, Samsun.
Urgan, S. ve Sevim, Ş. (2019). Uluslararası sağlık kuruluşlarında sosyal sermaye ve pozitif psikoloji etkileşiminde kültürel zekâ. Konya: Eğitim.
Veenhoven, R. (1984). Conditions of happiness. Boston: Riedel.
Veenhoven, R. (1996). The Study of Life Satisfaction. Saris, W. E., Veenhoven, R., Scherpenzeel, A. C. ve Bunting B. (eds), A comparative study of satisfaction with life in Europe, ss. 11-48, Eötvös University Press, ISBN963 463 081 2.
Veenhoven, R. (2015). Social conditions for human happiness, a review of research. International Journal of Psychology, DOI: 10.1002/ijop.12161.
WHO, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report-140 (2020). https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200308-sitrep-48- covid-19.pdf?sfvrsn=16f7ccef_4, Erişim Tarihi: 9.06.2020.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan S. (2014). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay.
Yeniterzi, E. (2014). “Mevlâna’nın Mesnevî’sinde zekâ değerleri”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması, 26-28 Mayıs 2014. Eskişehir 2013, Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB), s. 211-231, Eskişehir.
Yılmaz, G. ve Yıldırım, S. D. (2020). Afetlerde kentsel arama ve kurtarmada kullanılan yöntemler ve güncel yaklaşımların değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(1), 1-13.
Yorulmaz, M. (2018). Gemi adamlarının iş tatmini, görev ve bağlamsal performansları arasındaki ilişkiler. Journal of ETA Maritime Science, 6(4), 349-363.
Zengin, M ve Arslan, E. İ. (2018). Dini, felsefi, psikolojik boyutlarıyla vicdan ve değerler eğitimindeki yeri. AUID, 6(10), 323-345.