FİNANSAL TUTUM VE DAVRANIŞIN YATIRIM KARARLARINA ETKİSİ: BARTIN-KARABÜK-ZONGULDAK İLLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmada, ekonomik, sosyal ve coğrafi anlamda benzer özellik gösteren Bartın, Karabük, Zonguldak illerindeki bireysel yatırımcıların finansal tutum ve davranışlarının yatırım kararları üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca finansal tutum ve davranışın analiz kapsamındaki illere göre ve yatırımcıların demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı da ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda toplam 600 bireysel yatırımcıya anket uygulanmıştır. Çalışmada öncelikle ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Hipotezlerin sınanmasında T-testi, ANOVA ve çoklu regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Çalışma sonucunda finansal tutum ve finansal davranışların bireysel yatırımcının yatırım kararlarını anlamlı bir biçimde olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

THE EFFECT OF FINANCIAL ATTITUDE AND BEHAVIOR ON INVESTMENT DECISIONS: A RESEARCH ON THE PROVINCE OF BARTIN-KARABUKZONGULDAK

Bartın, Karabük and Zonguldak provinces show similar characteristics in economic, social and geographical terms. The purpose of this study is to determine the effects of financial attitudes and behaviors of individual investors on investment decisions in Bartın, Karabük and Zonguldak provinces. In the study, it has been tried to determine whether financial attitudes and behaviors differ according to provinces within the scope of analysis and investors demographic characteristics. For this purpose, a total of 600 individual investors were surveyed. In study first of all, validity and reliability analyzes of the scales were performed. T-test, ANOVA and multiple regression analyzes were used to test hypotheses. As a result of the study, it was determined that financial attitudes and financial behaviors significantly affect the individual investor's investment decisions in a positive way.

___

  • Alkaya, A., & Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık - finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(40), 585-599.
  • Al-Tamimi, H.A.H., & Kalli A.A.B. (2009). Financial literacy and investment decisions of UAE. Investors, Journal of Risk Finance, 10(5), 500-516.
  • Anbar, A., & Eker, M. (2009). Bireysel yatırımcıların finansal risk algılamalarını etkileyen demografik ve sosyoekonomik faktörler. ZKÜ-Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 129- 150.
  • Arianti, B.F. (2018) The influence of financial literacy, fınancial behavior and income on investment decision. Economics and Accounting Journal, 1(1), 1-10.
  • Armağan, S. (2007). Kar dağıtım politikalarının bireysel yatırımcı kararları üzerine etkileri ve bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Atkinson, A., & Messy, F.A. (2012). Measuring financial literacy: results of the OECD / international network on financial education (INFE) pilot study. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions 15, OECD Publishing.
  • Bayram, S. S. (2010). Finansal okuryazarlık ve para yönetimi davranışları: Anadolu Üniversitesi öğrencileri üzerine uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Baysa, E., & Karaca, S. (2016). Finansal okuryazarlık ve banka müşteri segmentasyonları üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (71), 109-126.
  • Böyükaslan, A. (2012). Bireysel yatırımcıları finansal yatırım kararına yönlendiren faktörlerin davranışsal finans açısından incelenmesi: Afyonkarahisar örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Calcagno, R., & Monticone, C., (2015). Financial literacy and the demand for financial advice, Journal of Banking and Finance (50), 363-380.
  • Cude. B.J., Chatterjee, S., & Tavosi, J., (2019). Financial knowledge among Iranian investors. https://www.researchgate.net/publication/334382000_Financial_Knowledge_among_Iranian_Investors. Erişim Tarihi: 13.11.2019
  • Çolak, Ö.F., & Öztürkler, H. (2017). Tasarrufun belirleyicileri: küresel tasarruf eğiliminde değişim ve Türkiye’de hanehalkı tasarruf eğiliminin analizi, Bankacılar Dergisi, 23(82), 3-44.
  • Denk, Z., Demir, Ö., & Sezgin, E. (2018). Kartlı ödeme sistemlerinin finansal davranış ve tutum üzerindeki etkisi: Elazığ-Malatya ili avm müşterileri örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28 (1), 187-202.
  • Doğanay Payziner, P. (2017), Finansal okuryazarlığa ilişkin tutum ve davranışların belirlenmesi: sağlık yönetimi bölümü öğrencileri üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (58), 432-452.
  • Durmuşkaya, S., & Kavas, Y. (2018). Akademik gelişim ve finansal okuryazarlık arasındaki ilişkinin tespiti üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25 (3), 925-939.
  • Dünya Bankası. (2011). Yüksek büyümenin sürdürülebilirliği: yurtiçi tasarrufların rolü, Türkiye Ülke Ekonomik Raporu. Rapor No. 66301-TR.,http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHEXTN /Resources/455687-1331626580764/CEM_Yurtici Tasarruflar_tammetin.pdf, Erişim Tarihi: 02.11.2018
  • Er, B., & Çetintaş, M . (2018). İşçilerde finansal okuryazarlık: finansal bilgi, tutum ve davranış eksenli bir araştırma. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 61-71.
  • Er, F., Temizel, F., Özdemir, A., & Sönmez, H. (2014). Lisans eğitim programlarının finansal okuryazarlık düzeyine etkisinin araştırılması: Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113-125.
  • Ergin, E., Ergün, B., & Şahin, A. (2014) Finansal okuryazarlık: işletme bölümü öğrencileri üzerine bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(34), 847-864.
  • Erkenekli, M. (2013). Toplumsal kültür araştırmaları için değer merkezli bütünleşik bir kültür modeli önerisi. Savunma Bilimleri Dergisi, 12(1), 147-171.
  • Ersoy, M. (2012). Finansal bilgilerin yönetimi sürecinde muhasebe bilgi sistemi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3 (6), 9-21.
  • Gołębiewska, A. B., Czerwonka, L. & Kozłowski, A., (2019). Leading behavioral characteristics and investors’ decisions: an experimental approach, https://www.researchgate.net/publication/332660506_Leading_Behavioral_Characteristics_and_Investo rs%27_Decisions_An_Experimental_Approach. Erişim Tarihi: 13.11.2019
  • Gökmen, H. (2012). Finansal okuryazarlık. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • Gümüş, F.B., Koç M., & Agalarova M. (2013). Bireysel yatırımcıların yatırım kararları üzerinde etkili olan demografik ve psikolojik faktörlerin tespiti üzerine bir çalışma: Türkiye ve Azerbaycan uygulaması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(6), 71-94.
  • Günay, A., & Özcan, K.M. (2012). Türkiye’de özel tasarrufları belirleyen unsurlar, Erişim Tarihi: 07.10.2017, http://www.tek.org.tr/dosyalar/tasarruflar2.pdf
  • Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) (2016). TR32 bölgesinde finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi ve geliştirilmesine yönelik çözüm önerileri projesi sonuç raporu. Aydın.
  • Holzmann, R. (2010). Bringing financial literacy and education to low and middle income countries: the need to review, adjust and extend current wisdom. Erişim Tarihi: 10.11.2018, http://ftp.iza.org/dp5114.pdf
  • Huston, S. J. (2010). Measuring financial literacy, Journal of Consumer Affairs, 44(2), 296-316.
  • İnan, A. (2010). Bireysel yatırımcıların yatırım tercihlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Karan, M. B. (2004). Yatırım analizi ve portföy yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Khan, N., Latif, K., Sohail, N., & Zahid, Z. (2019). Web disclosure as mediating role in the relationship between paradox of choice, investor experience, financial literacy and investment decision making: evidence from China. Journal of Accounting and Finance in Emerging Economies, 5(1), 83-92.
  • Küçük, A. (2014). Bireysel yatırımcıları finansal yatırım kararına yönlendiren faktörlerin davranışsal finans açısından ele alınması: Osmaniye örneği, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Sayı 11, 115- 118.
  • Küçüksille, E. (2004). Optimal Portföy Oluşturmaya Davranışsal Bir Yaklaşım (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Lusardi, A. & Mitchell, O. (2011). Financial literacy and planning: implications for retirement Well-being, Olivia S. Mitchell ve Annamaria Lusardi, (Ed.), Financial literacy: implications for retirement security and the financial marketplace içinde (s. 17-39). İngiltere: Oxford University Press.
  • Marcolin, S. & Abraham, A., (2006). Financial literacy research: current literature and future opportunities. 3rd International Conference of Contemporary Business, 21-22 September, Leura.
  • Niazi, M. K. S. & Malik, Q. A. (2019). Financial attitude and investment decision making - moderating role of financial literacy. NUML International Journal of Business & Management, 14(1), 102-115.
  • OECD & International Network on Financial Education (INFE) (2011). Measuring financial literacy: core questionnaire in measuring financial literacy: questionnaire and guidance notes for conducting an internationally comparable survey of financial literacy. Paris: OECD.
  • Öngen, H. B., & Öngen, E. (2018). Finansal okuryazarlık eğitiminin, üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri üzerine etkisi: Adnan Menderes Üniversitesi Aydın iktisat fakültesi örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (66), 222-238.
  • Salantur, Ş. M. (2015). Bireysel Emeklilik Katılımcılarının Sistemden Erken Çıkma Riskinin Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Sarıgül, H. (2015). Finansal okuryazarlık tutum ve davranış ölçeği: geliştirme, geçerlik ve güvenirlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13, (1), 200-218.
  • Şengür, M. ve Taban, S. (2015). Gelir dağılımı-tasarruf ilişkisi: Türkiye’de hanehalkı gelir türünün tasarruflar üzerindeki etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 49-72.
  • Temizel, F. (2010). Mavi yakalılarda finansal okuryazarlık, İstanbul: Beta Yayınları. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), (2011). Dünyada ve Türkiye’de finansal hizmetlere erişim ve finansal Eğitim. Erişim Tarihi: 02.11.2018, http://www.tcmb.gov.tr
  • Usul, H., Bekçi, İ., & Eroğlu, A. H. (2002). Bireysel yatırımcıların hisse senedi edinimine etki eden sosyoekonomik etkenler. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, 135-150.
  • Van Rooij, M., Lusardi, A. & Alessie, R., (2011). Financial literacy and stock market participation. Journal of Financial Economics, 101 (2), 449-472.
  • Volpe, R.P.,Kotel, J.E., & Chen, H., (2002). A survey of investment literacy among online investors. Financial Counseling and Planning, 13 (1), 1-13.
  • Wierzbitzki, M., Seidens, S., & Rudolf, M., (2019). Financial attitudes, behaviours, and the disposition effect. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3339102 Erişim Tarihi: 13.11.2019.
  • Xiao, J.J., Sorhaindo, B. & Garman, E.T. (2006). Financial behaviours of consumers in credit counselling. International Journal of Consumer Studies, 30(2), 108–121.
  • Xu, L. ve Zia, B. (2012). Financial literacy around the world: an overview of the evidence with practical auggestions for the way forward. http://documents.worldbank.org/curated/en/264001468340889422/pdf/WPS6107.pdf, Erişim Tarihi: 05.07.2018.