FATMA AKYÜZ, TOLGA YEŞİL, İSMAİL KARA, Gürsel ERSOY

BİST’DE İŞLEM GÖREN KÂĞIT VE KÂĞIT ÜRÜNLERİ BASIM VE YAYIN İŞLETMELERİNİN TOPSİS, PROMETHEE VE COPRAS YÖNTEMLERİYLE FİNANSAL PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

Kağıt ve Kağıt Ürünleri Basım ve Yayın sektöründe de son zamanlarda ithalata bağımlı olunmasından dolayı üretim maliyetleri yükselmiştir. Bu noktada çalışmada Kağıt ve Kağıt Ürünleri Basım ve Yayın sektörün tercih edilmiş olup, sektörde lider durumda olan işletmeler çok kriterli karar verme yöntemleri ile belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem gören Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Basım ve Yayın sektöründeki işletmelerin 2012-2017 yılları arasındaki finansal performansları, çok kriterli karar verme yöntemlerinden olan TOPSİS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution), PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation) ve COPRAS (Complex Proportional Assessment) yöntemleriyle ölçülmeye çalışılmıştır. Araştırma örneklemini BİST’de işlem gören 14 işletme oluşturmaktadır. Çalışmada ilk olarak çok kriterli karar verme yöntemlerinde kullanılan finansal oranlar açıklanmış ve daha sonra TOPSİS, PROMETHEE ve COPRAS yöntemlerinin uygulama basamaklarına yer verilmiştir. Finansal oranların hesaplanması aşamasında, ilgili işletmelerin 2012-2017 yılları arasındaki finansal tabloları Kamuyu Aydınlatma Platformundan alınan veriler ışığında kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, her bir yöntem için söz konusu işletmelerin 2012-2017 yılları arasındaki 6 dönemlik performanslarının 10 finansal oranla değerlendirilmesi yapılarak, elde edilen sonuçlar arasında karşılaştırma yapılmıştır.

DETERMINATION OF FINANCIAL PERFORMANCES OF MULTILAYER DECISIONMAKING METHODS OF PRINTING AND PUBLISHING BUSINESSES OF PAPERAND PAPER PRODUCTS PROCESSED AT BIST

Paper and Paper Products in the printing and publishing sector, production costs have increased due to the recent dependence on imports. At this point, Paper and Paper Products Printing and Publishing sector has been preferred and the leading companies in the sector have been tried to be determined by multi-criteria decision making methods. In this study, the financial performances of the paper and paper products printing and publishing sector traded in Borsa Istanbul between the years of 2012-2017, which is one of the multi criteria decision making methods, are the most important decision making methods, PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation and COPRAS (Complex Proportional Assessment) methods. The research sample consisted of 14 companies listed in the BIST. Firstly, the financial ratios used in multi-criteria decision making methods were explained and then the application steps of TOPSİS, PROMETHEE and COPRAS methods were included. During the calculation of financial ratios, the financial statements of the related companies between the years 2012-2017 were used in the light of the data obtained from the Public Disclosure Platform. As a result of the research, the 6-period performance of the companies have rewieved, between the years 2012-2017 was evaluated with 10 financial ratios and the results were compared.

PDF

___

Akdoğan, N., &Tenker, N. (2007). Finansal Tablolar Ve Mali Analiz Teknikleri.Ankara: Gazi Kitapevi.
Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Akyüz, İ., & Tugay, T. (2017). "Borsa İstanbul’da Faaliyet Gösteren Kağıt Ve Kağıt Ürünleri Sektöründe Yer Alan Firmaların Finansal Performanslarının İncelenmesi". İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, 6(3), 102-114
Akgüç, Ö. (1994). Finansal Yönetim.İstanbul: Avcıol Basım Ve Yayın.
Bağcı, H. Ve Rençber, Ö.F.(2014), "Kamu Bankaları Ve Halka Açık Özel Bankaların Promethee Yöntemi İle Karlılıklarının Analizi." Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6.1: 39-47.
Berk, N. (2003). Finansal Yönetim.İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Bogetoft, P., &Pruzan, P. (1997). Planning With Multiple Criteria: Investigation, Communication And Choice.Copenhagen: Copenhagen Business School Press.
Brans, J. P. (1982). L'ingenierie De La Decision: Elaboration D'instruments D'aide A La Decision. La Methode PROMETHEE. Universite Laval, Colloque D'aide A La Decision, 183-213.
Brans, J.-P., Vıncke, P. ve Mareschal, B., (1986) “How to Select and How to Rank Projects: The PROMETHEE Method”, European Journal of Operational Research, 24, ss.228-238.
Brans, J.-P., & Smet, Y. D. (2016). Multiple Criteria Decision Analysis: State Of The Art Surveys. Boston: Springer.
Ceylan, A. (2003). İşletmelerde Finansal Yönetim.İstanbul: Ekin Kitabevi.
Çalış, A., Özçelik, G. ve Gencer, C. (2016), "Türkiye'deki İmalat Sanayi Sektörlerinin Promethee Multımoora Ve Smaa-2 Yöntemleriyle Sıralanması." Journal Of Industrial Engineering (Turkish Chamber Of Mechanical Engineers) 27.2.
Dağdeviren, M., &Eraslan, E. (2008). Promethee Sıralama Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
Dumanoğlu, S., &Ergül, N. (2010). İMKB' De İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü. Muhasebe Ve Finansman Dergisi(48), 101-111. Ercan, M. K., &Ban, Ü. (2005). Değere Dayalı İşletme Finansı: Finansal Yönetim.Ankara: Gazi Kitabevi.
Erdoğan, ;M. Ve Yamaltdınova, A. (2018) “Borsa İstanbul’a Kayıtlı Turizm Şirketlerinin 2011-2015 Dönemi Finansal Performanslarının TOPSİS İle Analizi” Optimum Ekonomi Ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 19-36.
Günay, B. ve Kaya, İ. (2017), "Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların PerformansınınÇok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi ", Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:15, Sayı:2,141-164.
Hwang, C., &Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making: Methods And Applications.Berlin: Springer.
Kaklauskas, A., &Zavadskas, E. K. (1996). Multicriteria Evaluation Of Building (Pastatų Sistemotechninis Įvertinimas).Vilnius: Technika.
Kaplanoğlu, E. (2018). " Aras Ve Copras Yöntemlerġyle Nakit Akışına Dayalı Performans Ölçümü: BIST Kimya, Petrol, Kauçuk Ve Plastik Ürünler Sektöründe Bir Uygulama", Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 153-184.
Kaya, F. (2015). Finansal Yönetim.İstanbul: Beta Basımyayım Dağıtım A.Ş.
Koontz, H., &O'Donnell, C. (1978). Essentials Of Management.New York: Mcgraw-Hill.
Kuru, A., &Akın, B. (2012). Entegre Yönetim Sistemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanımına Yönelik Yaklaşımlar Ve Uygulamaları. Öneri Dergisi, 10(38), 129-144.
Özbek, A. (2013). Performance Evaluation Of Learning Management System. NWSA-Education Sciences, 8(2), 164-178.
Özdemir, M. (1997). Finansal Yönetim.Ankara: Gazi Büro Kitabevi. Öztürk, A. (2004). Yöneylem Araştırması.Bursa: Ekin Yayınları.
Sarıçalı, G., ve Kundakcı, N. (2016), "AHP Ve COPRAS Yöntemleri İle Otel Alternatiflerinin Değerlendirilmesi."International Review Of Economics And Management 4.1: 45-66.
Steur, R.E. ve Na, P. (2003)," Multiplecriteria Decision Making Combined with Finance: A Categorized Bibliographic Study", European Journal of Operational Research, 150, 496–515.
Sungur, O., ve Işık Maden, S. (2016), "TR61 Bölgesi (Antalya, Isparta, Burdur) İmalat Sanayi Sektörlerinin PROMETHEE Yöntemi İle Sıralanması." Ege Academic Review 16.4.
Tosun, K. (1986). İşletme Yönetimi - Genel Esaslar. İstanbul: İşletme Fakültesi Yayınları.
Üçüncü, T., Akyüz, K. C., Akyüz, İ., Bayram, B. Ç., Ve Ersen, N. (2018). Evaluation Of Financial Performance Of Paper Companies Traded At BIST With TOPSIS Method. Kastamonu Unıversıty Journal Of ForestryFaculty, 18(1), 92-98.
Velasquez, M. ve Hester, P.T. (2013), "An Analysis of Multi-Criteria Decision Making Methods", International Journal of Operations Research Vol. 10, No. 2, 56 66.
Yalcin, N.,Bayrakdaroğlu, A. ve Kahraman, C. (2012), "Application Of Fuzzymulti-Criteria Decision Making Methods for Financial Performance Evaluation of Turkish Manufacturing Industries" Expert Systems with Applications, 39, 350–364.
Yavuz, H. Ve Öztel, A. (2017) "Entropı Tabanlı Copras Yöntemı İle Ölçek Bazında Fınansal Performans Analızı: Bılgı Ve İletışım Sektöründe Bır Uygulama."Uluslararası Ekonomi Araştırmaları Ve Finansal Piyasalar Kongresi 12-13 Mayıs 2017, Edirne, Detay Yayıncılık.
Yıldırım, B. F., &Önder, E. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri.Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım.
Zavadskas, E. K., Kaklauskas, A., Banaitis, A., &Kvederyte, N. (2004). Housing Credit Access Model: The Case For Lithuania. European Journal Of Operational Research, 155(2), 335-352.
Zionts, S. (1979). MCDM-If Not A Roman Numeral Then What? Interfaces, 9(4), 94-101.