ALTIN FİYATI İLE İTHALAT VE İŞLEM MİKTARI, BRENT PETROL VE DIŞ TİCARET ETKİLEŞİMİ

Bu çalışmada, Türkiye’de 2000 ile 2017 yılları arasında üçer aylık külçe/gr altın fiyatı ile belli başlı makro ve finansal değişkenler (altın ithalat miktarı, dış ticaret endeksi ve döviz kuru gibi) arasındaki ekonomik ilişki, istatistiksel olarak modellendirilip; açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın temel amacı altın ithalat miktarı, altın piyasası endeksi, altın işlem miktarı, dış ticaret endeksi, USD kuru ve Avro kurundaki çeyrek dönemlik değişimler gibi değişkenlerin bir bütün olarak külçe/gr altın fiyatı üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını araştırmaktır. Aynı zamanda, altın fiyatıyla bu değişkenler arasında karşılıklı anlamlı ilişkiler olup olmadığı; varsa bu ilişkilerin dereceleri araştırılmaktır. Yapılan basit regresyon analizi sonucu, cumhuriyet altını fiyatı, brent petrol fiyatı ve dış ticaret endeksinde oluşan değişikliklerin, altın fiyatını aynı (pozitif) yönlü etkilediği; altın piyasası endeksi, altın işlem miktarı ve altın ithalat miktarındaki değişikliklerin, altın fiyatını ters (negatif) yönde etkilediği görülmektedir.

INTERACTION BETWEEN GOLD PRICES AND IMPORTS & TRADING VOLUME, BRENT OIL AND INTERNATIONAL TRADE

1. LITERATURE Gold, today, is not only a tool that people use for exchange as a physical commodity; but it has also been used as an alternative investment tool to stock exchanges, bonds and foreign exchange; and is very effective on these data sets as well. Across the global economy, the effects of changes in the prices of commodities such as gold and oil on the markets are generally realized through the exchange rate, Melvin and Sultan (1990), Furlong and Ingentina (1996), Hooker (2002) and Lee and Chang (2011). This is because, the price of gold and oil is again determined by the value of dollar, Bordo et al. (1992), Bağış (2016) and Eichengreen (1995). Literature demonstrates that the gold prices move mostly along with the value of major commodities such as brent oil and the US dollar, Cashin et al. (1999), Zhang and Wei (2010), Simakova (2011), Bampinasa and Panagiotidis (2015) and Nirmala and Deepthy (2015). The effects of balance of foreign trade and savings, risky alternatives such as bonds and stocks on gold prices also cannot be denied. On the other hand, the imbalances between the demand and supply of gold also have the potential to fluctuate gold prices, e.g. Göçer et al. (2019) and İnal and Aydın (2016). However, how these relationships or interactions are measured is just as important. In the literature, there is no consensus on the direction and magnitude of these effects. 2. DESIGN AND METHOD Among the many variables that affect gold prices (based on empirical evidence and literature reviews), the main variables such as gold import quantity, gold market index, gold trade amount, foreign trade index, republic gold price (TL), brent oil barrel price, euro and dollar exchange rates are considered as independent variables in the model. In our model, the dependent variable is bullion/gr gold price (TL). 2.2. QUANTITATIVE ANALYSIS The regression model established to measure the mathematical relationship is tested in many ways with the variables. The variables that disrupt the model are, subsequently, removed from the model. Consequently, a final version is accepted. Meanwhile, because it will be difficult to predict the effect of all these elements together; different terms are added to each regression analysis. Using a final version of the model with few of these elements that we think affects the price of gold, we aim to create simple regression analysis based on data from 2000-2017 in Turkey and try to reach a conclusion. Exchange rate volatilities and the relative values of national currencies may have a huge negative impact on input costs and trade, inflation rates and ultimately the overall economic activities of countries. This would, hence, put all the decision-makers and market players in the country, from investors to the economists and policy makers, in a search for more stable new investment and trading instruments. As a critical alternative to dollar and euro, gold is often the first option that comes to mind. In fact, gold as a means of exchange and investment has always been a valuable commodity starting from the early ages. In addition, in case of any economic crisis or political development, gold also moves much slower than dollar and Euro, both ways. This allows people, investors and legal entities to trust gold much more than the other currencies. 3. FINDINGS AND DISCUSSION The issue of many alternatives that economists can use as a precaution to prevent currency fluctuations caused by economic crises and the loss of value due to exchange rate differences is a major concern today. Using gold instead of popular currencies such as dollar or Euro, as an alternative common currency, is one of the popular ideas economists and policy-makers discuss today. In this study, we aim to reach a conclusion regarding these variables’ interaction and relationship, by applying regression analysis over a pre-determined data set. 3.1 DISCUSSING the FINDINGS with the LITERATURE The rate of explanation power of the independent variables in this model is about 67%. When we examine the coefficients of the variables in the model, we observe that changes in gold market index, gold import amount and gold transaction amount have negative effects on gold price; while changes in the gold of the republic, brent oil price an

PDF

___

Alıç, Ali (1985). Dünyada ve Türkiye’de Altın: Türkiye’de Para Talebi – Altın Fiyatları İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, Türkiye Madenciler Derneği.
Aslan, Sinan (1999). Altın ve Altına Dayalı İşlemler Muhasebesi, İstanbul: İstanbul Altın Borsası Yayınları.
Bağış, Bilal (2016), “Döviz Kuru Sistemleri”. In Eroğlu, N., Dincer, H., & Hacıoğlu, Ü. (eds) Uluslarası Finans: Teori ve Politika. Ankara: Orion Kitabevi.
Bağış, Bilal (2018), “Dövizdeki Hareketlilik: Eko-Politik-Finansal Bir Analiz”, International Congress of Management, Economy and Policy (ICOMEP -2018).
Bampinas, G. & Panagiotidis, T. (2015). Are gold and silver a hedge against inflation? A two century perspective, International Review of Financial Analysis.
Bebee, J. & Hunt, B. (2008). “The Impact on the United States of the Rise in Energy Prices: Does the Source of the Energy Market Imbalance Matter?”, IMF Staff Papers.
Bordo, Michael D. & Kydland, Finn E. (1992). “The Gold Standard As a Rule”, Federal Reserve Bank of Cleveland Working Paper, No: 9205.
Erdem, Barış (2006). İkincil Kaynaklardan Altın Geri Kazanım ve Rafinasyon Prosesinin Optimizasyonu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Eğilmez, Mahfi (2009). Küresel Finans Krizi: Piyasa Sisteminin Eleştirisi, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
Eğilmez, Mahfi (2013). Makro Ekonomi. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
Eichengreen, B. J. (1995). Golden fetters: the gold standard and the Great Depression, 1919-1939. NBER series on long-term factors in economic development.
Furlong, F. ve Ingenito, R. (1996). “Commodity Prices and Inflation”, Economic Review-Federal Reserve Bank of San Francisco.
Garner, C. A. (1995). “How Useful are Leading Indicators of Inflation?”, Federal Reserve Bank of Kansas City Economic Review.
Göçer, Ş., Bulut Deniz, M. ve Bursal, M. (2019). "Türkiye’de Dış Ticaret Hadlerinin Altın, Gümüş, Dolar, Petrol ve Doğalgaz Fiyatları ile İlişkisi: Eş Bütünleşme Analizi”, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
Güvenç, Murat (2002). Tarih Boyunca Türklerde Altın, İstanbul Altın Borsası Yayınları.
Hooker, M. A. (2002). Are oil shocks inflationary? Asymmetric and nonlinear specifications versus changes in regime, Journal of Money, Credit and Banking.
İnal, Veysel ve Aydın, Mücahit (2016). Altın Fiyatlarını Etkilemesi Beklenen Faktörler Üzerine Bir İnceleme. ICPESS 2016-İstanbul.
International Monetary Fund (2018). Erişim: https://www.imf.org/external/index.htm (Erişim tarihi: 30 Nisan 2018)
Kaplan, Fatih ve Yapraklı, Sevda (2017). “Altın-Petrol Paritesi ile Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik: Altın ve Petrol Üreten 7 Ülke Üzerine Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi.
Kaplan, Fatih ve Yapraklı, Sevda (2018), “Petrol Fiyatlarının Altın Fiyatları Üzerindeki Doğrudan ve Dolayı Etkileri”, Ekonomi Bilimleri Dergisi.
Lee, T. & Chang, Y (2011). “Oil and Gold Prices: Correlation or Causation?”, Economic Growth Centre Working Paper Series.
Melvin, M. & Sultan, J. (1990). South African Political Unrest, Oil Prices, and The Time Varying Risk Premium in The Fold Futures Market. Journal of Futures Markets.
Öner, Hakan (2018), “Altın, Petrol, Döviz Kuru, Faiz ve Korku Endeksi Arasındaki İlişki Üzerine Bir Çalışma”, Journal of Academic Researches and Studies, Akademik Çalışmalar Dergisi.
Poyraz, Erkan ve Didin, Saliha (2008). “Altın Fiyatlarındaki Değişimin Döviz Kuru, Döviz Rezervi ve Petrol Fiyatlarından Etkilenme Derecelerinin Çoklu Faktör Modeli ile Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
Sjaastad, Larry A. (2008). "The price of gold and the exchange rates: Once again," Resources Policy, Elsevier, vol. 33 (2), pp. 118-124.
Sertkaya Doğan, Özlem (2005). “Türkiye’de Altın Madenciliği”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi.
Şentürk, Mehmet, Akbaş, Yusuf Ekrem ve Adıgüzel, Uğur (2013). “Uluslararası Ham Petrol ve Altın Fiyatlarının Amerikan Doları ile İlişkisi: Ampirik Bir Uygulama”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi.
Tabakoğlu, Ahmet (2016). Osmanlı Mali Tarihi, İstanbul: Dergah Yayınları.
TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. [Online]. Erişim: https://evds2.tcmb.gov.tr/ (Erişim tarihi: 30 Nisan 2018).
Topcu, Ayhan. (2009). Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler, Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu, Ocak 2010.
TÜİK Veri Tabanı. [Online]. Erişim: http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari.do?vt_id=2&ust_id=103 (Erişim tarihi: 30 Nisan 2019).
Vural, M. Göknil (2003). Altın Piyasası ve Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler, Uzman Yeterlilik Tezi, Ankara.
Yanık, İsmail (2009). Altın Piyasaları: Türkiye Ekonomisi’nde Yatırım Alternatifi Olarak Altın Kullanımı İstanbul Altın Borsası İşlemleri Analizi, İstanbul Altın Borsası Yayınları.
Yaşaroğlu, Ömer Faruk (2002). Yetkili Müesseseler ve İstanbul Altın Borsası Aracı Kurumları Mevzuat Rehberi, İstanbul Altın Borsası Yayınları.