ALTIN BANKACILIĞI VE İŞLETMELER AÇISINDAN ALTIN İŞLEMLERİNİN MUHASEBESİ

Altın geçmişten bugüne bir güç sembolü, yanı sıra değişim ve servet biriktirme aracı olarak yoğun ilgi kabul görmektedir. Öte yandan, kolay işlenebilirliği ve iletkenliği kullanım alanını giderek artırırken en fazla ziynet (süs eşyası) ve mücevher olarak tercih edilmektedir. Ancak, bütün bunlara karşılık altın ağırlıklı olarak ekonomi dışında tutulmakta ve mali kaynakların verimsiz kullanılmasına yol açılmaktadır. Bu durum son yıllarda yapılan düzenlemelerle önlenmek istenmekte, altın bankacılığı sayesinde mali sisteme çekilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmada, altın bankacılığı ve ekonomisi hakkında genel bilgi verildikten sonra işletmelerin bankalar ile altına dayalı olarak gerçekleştirdikleri işlemlerden bir kısmı ele alınmıştır. Bu kapsamda, başta vadeli veya vadesiz mevduat depo hesapları olmak üzere altın kredisi kullanımı gibi işlemlerin muhasebesi bulunmaktadır. Bu işlemler, Maliye Bakanlığı’nın 1992 tarihli Tekdüzen Hesap Planı esas alınarak yapılmıştır. Böylece, oldukça yeni ve güncel olan bu konunun literatüre teorik katkı sağlamak yanında işletme sahip ve uygulayıcılara katkı sağlaması ve rehberlik yapması da amaçlanmıştır. Bu ikincisi, çalışmanın yöntemini belirlerken, yoğunlaşılan esas alanı oluşturmuştur.

GOLD BANKING AND ACCOUNTING OF GOLD TRANSACTIONS IN TERMS OF BUSINESS

Gold is recognized as a symbol of power from past to present, as well as a means of accumulating change and wealth. On the other hand, while its easy processability and conductivity increase its usage area, it is mostly preferred as ornament and jewelery. However, gold is mostly excluded from the economy and inefficient use of financial resources is caused. This situation is tried to be prevented by the regulations made in recent years and thanks to gold banking, it is tried to be drawn into the financial system. In this study, after giving general information about gold banking and its economy, some of the transactions carried out by businesses with banks based on gold are discussed. In this context, transactions such as the use of gold credits, especially the time deposit accounts and demand deposits, are accounted for. These transactions are based on the Uniform Chart of Accounts of the Ministry of Finance of 1992. Thus, it is aimed to provide theoretical guidance to the business owners and practitioners in addition to providing theoretical contribution to the literature. This latter was the main area of focus in determining the method of the study.

PDF

___

Aktaş, Zelal, Aldan, Altan, Aydın, Faruk, Bozok, İhsan, Kanlı, Burak, (2012), Türkiye’de Altın: Dış Ticaret, Cari İşlemler Dengesi ve Büyüme Üzerine Etkisi, TCMB Ekonomi Notları, Ankara, Sayı: 2012-29/23 Ekim
Altaş, Gülben, (2010), “Altın Piyasaları”, TSPAKB Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı: 91, Mart, ISSN: 1304-8155, s. 8-26
Alp, Pelin, Akça, Fatih, Koyuncu, Gökhan, (2017), “Türkiye’de Altın Bankacılığının Gelişimi”, http://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/main+menu/analizler/turkiyede+altin+bankaciliginin+gelisimi, Erişim: 20/06/2019
Aşarkaya, Ahmet (2013), Dünya’da ve Türkiye’de Altın Piyasası, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü
Borsa İstanbul, (2019), “Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası”, http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/Kiymetli_Madenler_ve_Taslar_Piyasasi.pdf, (Erişim Tarihi: 10/06/2019)
Çelikdemir, Neşe Çoban, Çetin, Abdurrahman, (2015), “Altın Bankacılığı ve Altın İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi”, AKÜ İİBF Dergisi-Cilt: XVII Sayı: 2, Aralık, s.11-32
Çıtak, Serdar, (1999), “Dünya Altın Piyasaları, İstanbul Altın Borsası ve Risk Yönetiminde Altın”, İMKB Dergisi, Cilt:3, Sayı:12, s. 51-89
Çıtak, Serdar, (2004), 24 Ayar, Düş Yıldızı Yayınları, Ankara
Demirci, Server, Kodalak Bilal, (2018), “BRICS Ülkeleri Merkez Bankaları İle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Para Politikası Etkinliğinde Altın Rezervlerinin Rolü – Karşılaştırmalı Analiz”, Social Sciences Research Journal, Volume 7, Issue1, 1-21 (March), ISSN: 2147-5237, 1-21
Dereci, Mustafa, (2018), “Katılım Bankacılığında Altın”, Katılım Finans Dergisi, 10 Mayıs, http://katilimfinansdergisi.com.tr/katilim-bankaciliginda-altin, Erişim: 15/03/2019
Doğan, Ayşe Özlem, (2010), Altın Bankacılığı ve Türkiye Uygulaması, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Eyceyurt Batır, Tuğba, (2016), Türkiye’de Katılım Bankaları ve Konvansiyonel Bankaların Karlılık Belirleyicileri ve Etkinlik Yönünden Karşılaştırılmaları, Atatürk Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Erzurum
Fidan, Mehmet Maşuk, (2016), Bankalarca Kullandırılan Emtia (Altın, Gümüş ve Platin) Kredilerinin Vergi Usul Kanunu ve Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları'na Göre Değerlemesi ve Muhasebeleştirilmesi, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies 2/4, s. 108-128
Güngör, Tevfik, (2017), Olayların İçinden,”Kuyumculuk sektörü 10 milyar dolarlık bir sektör”, Dünya Gazetesi, https://www.dunya.com/kose-yazisi/kuyumculuk-sektoru-10-milyar-dolarlik-bir-sektor/356977https://www.dunya.com/kose-yazisi/kuyumculuk-sektoru-10-milyar-dolarlik-bir-sektor/356977, Erişim: 25/06/2019
Halisçelik, Ergül, (2000), Kıymetli Madenler Kıymetli Madenler Mevzuatının Değerlendirilmesi ve İstanbul Altın Borsası’nın Mali Sektör İçerisindeki Yeri, Ankara.
İnal, Veysel, AYDIN, Mücahit, (2016), “Altın Fiyatlarını Etkilemesi Beklenen Faktörler Üzerine Bir İnceleme”, ICPESS ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies), Istanbul, 24-26 August, s. 61-70
Öz, Ersan, Fidan, Ayşin, (2013), “Türkiye’de Altın Bankacılığı Faaliyetleri ve Vergilendirilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı 164, Ocak-Haziran, s. 120-130
Öz, Tunahan, (2015), Türkiye’deki Bankaların Altın Bankacılığı Anlamına Birbirlerinden Nasıl Farklılaştığının Analizi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Özyer, Mehmet Ali, (2004), Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Hesap Uzmanları Derneği, 3. Baskı
Özyürek, Evşen, (2005), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda Altın ve Yabancı Para Değerlemesi ve Oluşan Kur Farklarının Muhasebeleştirilmesi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara
Saraç, Osman, Bayhan, Abdullah Cevdet, (2013), “Kıymetli Maden Altının Ekonomi Politikası ve Bankacılık Sektörü Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt: 5, No:2, s. 393-406
Toraman, Cengiz, (1997), Bir Yatırım Aracı Olarak Altın ve Sermaye Piyasasına Aktarılmasında İstanbul Altın Borsasının Rolü, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
T.C. Ticaret Bakanlığı, (2018), Mücevherat Sektör Raporu, Hazırlayan İhracat Genel Müdürlüğü Maden, Metal ve Orman Ürünleri Dairesi, Ankara.
Vural, M. Göknil (2003), Altın Piyasası ve Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara
https://altin.hmb.gov.tr/istatistik, Erişim: 20/06/2019
http://www.bddk.org.tr/BultenAylik, Erişim: 17/08/2019
https://www.borsaistanbul.com/dosyalar/kmtp/Veriler/kmp_au.pdf, Erişim: 20/06/2019).
http://dguder.org/Webkontrol/IcerikYonetimi/Dosyalar/bankalarin-altin-mevduat-hesaplari-dolayisiyla-yaptiklari-islemlerde-bsmv-matrahi-hk-dwk_ozelge_g597_ecBa8XVr.pdf, Erişim: 20/06/2019
http://www.spk.gov.tr/SiteApps/PortfoyDegerleri/YatirimFonlari/MKYF, Erişim: 20/06/2019
https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/hazinenin-altin-tahvili-buyuk-ragbet-gordu-339510.html, Erişim: 20/06/2019