Yoksulluk Sorunu, Yeni Yoksulluk Kavramı Çerçevesinde Gezi Parkı Olayları ve Kamu Yöneticilerine Bazı Öneriler

Öz Yoksulluk sorunu insanoğlunun doğayla tanışmasına kadar eskileredayanmaktadır. Yoksulluk, toplumlarda istikrarlı varlığını tarihin herdöneminde, yaşam ve yönetim biçimleri, gelenekleri, coğrafyaları ve diğer tüm özellikleri ne kadar farklı olursa olsun devam ettirmiştir. Özellikle sanayi kapitalizminin doğup gelişmesiyle birlikte yaşanan gelir farklılıkların derinleşmesi ve kentlerin iktisadi yapısıyla birlikte yaygınlaşıp süreklileşmiştir. Yaşanan bu değişim, süregelen yoksulluk anlayışını aşmış ve yeni bir yoksul sınıfı doğurmuştur. “Yeni Yoksulluk’’ olarak nitelendirilen bu durum, hali hazırda devam eden yoksulluk sorunundan bile daha karmaşık ve içinden çıkılmaz bir durum olarak ifade edilmektedir. Yeni yoksullar genellikle kapitalist üretim ve tüketimin yoğun olarak yaşandığı kalabalık kentlerdedaha sık görülmektedir, yeni yoksullar tamamen güvencesiz ve sosyaldışlanmayla karşı karşıyadırlar. Dünyada yaşanan bu süreç Türkiye’dede benzer bir seyir izlemiştir. Özellikle 1980’li yıllardan sonra Türkiye’de yoğunlaşan kapitalist iktisadi anlayış ile birlikte, yeni yoksullar görünür hale gelmişlerdir. Türkiye büyükşehirlerinde 2013 yılının ortalarında başlayıp haftalarca süren toplumsal olaylar, “Gezi parkı olayları’’ olarak adlandırılmıştır. Bu çalışmada yeni yoksullarında bu olaylarda yer aldığına yönelik sav ileri sürülmüş olup bu çerçevede, yoksulluk kavramı etraflıca ele alınıp, dünyada ve Türkiye’deki tezahürü irdelenmiş, yeni yoksulluk kavramı, nitelikleri konu edinilip, bu çerçevede kamu yöneticilerine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yoksulluk, Yeni yoksulluk, Kamu yöneticileri, Gezi parkı olayları

PDF

___

Altay, Asuman (2005), “Yoksulluk Sadece Devletin Sorunu mu? Kamu Harcamaları Açısından Bir Değerlendirme’’, Sosyo Ekonomi, S.2,

Erişim Tarihi 01.01.2010, http://www.sosyoekonomi.hacettepe.edu.

tr/050208.pdf.

ydın, Murat, Timur Türgay (2011), “Yoksullukla Mücadelede Vergi Politikası

ve Türkiye’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari

Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, S.1 s.249-274.

Başkaya, Fikret (2008), ´´Zenginlerin Dünyası: Bütün Ülkelerin Kapitalistleri

Birleşti...´´ , Erişim Tarihi: 15.03.2014, http://www.ozguruniversite.

org/baskaya_zenginlerin_dunyasi.php

Başkaya, Fikret (2009), ´´Bugünkü Dersimizin Konusu: “Zenginlikle

Mücadele’’, Erişim Tarihi: 01.03.2014,

http://www.ozguruniversite.org/baskaya_bugunki_dersimiz.php

Bauman, Zygmunt (1999), Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, İstanbul:Sarmal Yayınevi .

Buğra, Ayşe, Çağlar Keyder, (2003), New Poverty and The Changing

Welfare Regime of Turkey, UNDP, Ankara.

Çakar, Burcu Yakut, Gökhan Atılgan (2007), “Sunuş’’ ,Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma’’, Tes-İş Dergisi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (ÇSGB), 2012, Erişim Tarihi:

01.2014, http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal

Danışoğlu, Ayşe Çelikel (2004), “Küreselleşmenin Gelir Eşitsizliği ve

Yoksulluk Üzerindeki Etkileri,” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal

Bilimler Dergisi, 2004, S.5, s. 215-235.

Dansuk, Ercan, (1997), Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi ve Sosyo-Ekonomik

Yapılarla Ölçülmesi, DPT Uzmanlık Tezleri, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Ücretler ve Gelirler Dairesi Başkanlığı,

Ankara, Erişim Tarihi: 14.01.2014

http://ekutup.dpt.gov.tr/gelirdag/dansuke/yoksullu.pdf.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma

Planı Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele ÖİK

Raporu, s.102-103, Erişim Tarihi: 04.02.2014, www.dpt.gov.tr/ - 97k

Erdem, Tevfik, (2006), “Yoksulluk”, Feodaliteden Küreselleşmeye Temel

Kavramlar ve Süreçler, (Ed: Tevfik Erdem), Lotus Yayınevi, Ankara,

s. 321-365.

Erdugan, Fatma Erbil (2010), Türkiye’de Özürlü Yoksulluğu ve Mücadele

Politikalarının Değerlendirilmesi: Ankara-Keçiören Örneği,

Özürlüler Uzmanlığı Tezi, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayını, Ankara.

Es, Muharrem, Tuncay Güloğlu. (2009), “Türkiye’de Kentsel Yoksulluk:

Kocaeli Örneği,” Uluslararası Yoksulluk Sempozyumu Bildirileri, DenizFeneri

Yayınları, ss. 233-261

Güloğlu, Tuncay, Gökhan Güder (2007), “Poverty and Income Inequality in Turkey: Towards Full Membership to European Union,” Rethinking Turkey EU Relations, Germany: MV Wissenschaft.

Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Zaman ve Yenişafak Gazeteleri (2013)

“Gezi Parkı Olayları Muhtelif Haberleri’’, Muhtelif Erişim Tarihleri:

05.2013-15.03.2014,www.zaman.com.tr, www.hurriyet.com.tr/, www.milliyet.com.tr/, www. yenisafak.com.tr, www.cumhuriyet.com.tr.

Işık, Oğuz, Melih Pınarcıoğlu (2001), Nöbetleşe Yoksulluk- Sultanbeyli Örneği, İstanbul: İletişim Yayınları,

Işık, Oğuz, Melih Pınarcıoğlu, (2003), Nöbetleşe Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları

Koyuncu, Murat, Fikret Şenses (2004),´´Kısa Dönem Krizlerin Sosyoekonomik

Etkileri: Türkiye, Endonezya ve Arjantin Deneyimleri´´,

ERC Working Papers in Ekonomics, s.26

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2009), “Tüm Faaliyetleri’’,

Erişim Tarihi: 17.11.2013, www.ksgm.gov.tr/gmh_egitimyonerge.php

Kapar, Recep, (2005), “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar “ s.196,Erişim Tarihi: 01.01.2014, www.iibf.kocaeli.edu.tr/ceko/ssk/kitap48/

pdf –

Karaman, Banu, Melih Özçalık (2007) “Türkiye’de Gelir Dağılımı Eşitsizliğinin

Bir Sonucu: Çocuk İşgücü,” Yönetim ve Ekonomi Dergisi,

C. 14, S.1, s. 25-40.

Kalaycıoğlu Sibel, Helga Rittersberger-Tılıç, (2002), “Yapısal Uyum Programlarıyla

Ortaya Çıkan Yoksullukla Başetme Stratejileri”, Kentleşme,

Göç ve Yoksulluk, Ankara: İmaj Yayıncılık

KONDA Araştırma ve Danışmanlık, 2014, “Gezi Raporu, Toplumun

Gezi Parkı Olayları Algısı, Gezi Parkındakiler Kimlerdi’’, Erişim

Tarihi: 14.04.2014, www.konda.com.tr/tr/raporlar/KONDA_GeziRaporu2014.

pdf

Magdoff, Fred (2004), “A Precarious Existence: The Fate of Billions?”,

Monthly Review, Vol.55 N.9, s.1-14

Marshall, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: Osman Akınhay,

Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul.

Milliyet Gazetesi, 25.11.2013, “Gezi’den Kalanlar ve Farklı Bir Analiz’’,

Erişim Tarihi: 01.02.2014, http://gundem.milliyet.com.tr/gezi-denkalanlar- ve-farkli-bir/gundem/ydetay/1797280/default.htm

Sapancalı, Faruk (2005), “Avrupa Birliği’nde Sosyal Dışlanma Sorunu ve Mücadele Yöntemleri”, Çalışma ve Toplum, 2005/3; 51–70.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) 2013, “Kurgu

İle Gerçeklik Arasında Gezi Eylemleri’’ Erişim Tarihi: 14.04.2014,

http://file.setav.org/Files/Pdf/20130916162138_kurguilegerceklikarasindagezieylemleri_

rapor.pdf

Şenses, Fikret (2003), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul:

İletişim Yayınları.

Şenturk, Murat (2009), “Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları’’, Sosyoloji

Dergisi, S.11, s.205-233

Tekeli, İlhan, (2002), “Yoksulluğu Düşünme Biçimimiz Samimiyet Sınavını

Geçebilir mi?”,Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama, Dünya

Şehircilik Günü 26. Kolokyumu, Ankara: TMMOB, s.38

Tekeli, İlhan (2000),´´Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım

Seçenekleri Üzerin´´, Akder, H., Güvenç, M. (ed.), Devlet Reformu:

Yoksulluk, s.139-159, İstanbul: TESEV Yayınları.

Tekeli, İlhan (2000),´´Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım

Seçenekleri Üzerin´´, Akder, H., Güvenç, M. (Ed.), Devlet Reformu:

Yoksulluk, s.139-159, İstanbul: TESEV Yayınları.

TÜİK (2012), ‘‘2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, Erişim Tarihi:

01.2014, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=23.

TÜİK- Hanehalkı Büyüklüğüne Göre Yoksulluk Sınırları, (2012), Erişim

Tarihi: 01.01.2014, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=23,

TÜİK- 2012 Yoksulluk Çalışması (2013), Erişim Tarihi: 01.01.2014, http://

www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16023)

TÜİK-2011 Yoksulluk Çalışması (2012), Erişim Tarihi: 01.01.2014, http://

www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10952#).

United Nations (UN), (2009), “Rethinking Poverty, Report on the World

Social Situation 2010’’, Erişim Tarihi: 09.01.2012, http://www.un.org/

esa/socdev/rwss/docs/2010/fullreport.pdf,

Wallerstein, İmmanuel (1992), Tarihsel Kapitalizm, İstanbul: Metis Yayınları.

Weisskopf, Walter A. (1995), Yabancılaşma ve İktisat, İstanbul: Anahtar Kitaplar.

Yeniden Sosyoloji Derneği (YESO-DER) 2013, “YESO-DER Gezi Parkı

Anket Raporu, Erişim Tarihi:14.04.2014 yesoder.org/User.../yeso-der-gezi-parkı-anket-raporu.pdf