TEK PARTİ DÖNEMİ’NDE EĞİTİM ŞÛRALARININ HÜKÜMETLERİN EĞİTİM POLİTİKALARINA ETKİLERİ

Bir ülkenin eğitim politikalarının oluşumunda ve uygulanmasında ülkenin mevcut ekonomik, kültürel ve siyasal ortamının etkisi birçok kez araştırılmıştır. Türkiye’de çeşitli dönemlerde gerçekleştirilen eğitim politikaları ve müfredat değişikliklerinin genellikle eğitim Şûralarında alınan kararlar yoluyla gerçekleştirildiği görülmektedir. Türkiye’de tek parti döneminde3eğitim Şûrasının yapıldığı görülmektedir. Bu Şûralarda alınan kararların sadece kurumsal düzeyde değil, uygulama düzeyinde de etkili olduğu ve parti politikasını yansıttığı görülmektedir. Tek Parti Dönemi’nde de Partinin eğitim politikalarının oluşması üzerinde Şûraların önemli etkileri olmuştur. Bu araştırmanın amacı, Tek Parti Dönemindeki Şûralarda alınan kararların Cumhuriyet Halk Partisi’nin eğitim politikası üzerinde ne kadar etkili olduğunu ve Parti ideolojisi ile etkileşimlerini incelemektir. Araştırmanın araçlarını döneme ait resmî gazete, Şûra tutanakları, döneme ait güncel gazetelerde çıkan haberler oluşturmaktadır. Araştırmanın yöntemi yazılı söylem analizi ve betimlemedir

THE EFFECTS OF EDUCATION COUNCILS ON GOVERNMENTS’ EDUCATIONAL POLICIES IN SINGLE PARTY PERIOD

The influence of economic, cultural and political environment of a country during formation and implementation of educational policies has been studied so far. Educational policy and curriculum changes at various times in Turkey have been generally realized through the decisions taken at Education Councils. Three Education Councils were held during the single-party period in Turkey. It is seen that the decisions taken in these councils were effective not only at the institutional but also application level and reflected the Republican People’s Party’s policy. During this period, there were significant influences on the formation of the education policies of the Party. The aim of this study is to examine the effects of the decisions of this term on the educational policy of the Party and its interactions with Party ideology. The tools of the study are the official newspaper and the news in newspapers. The methods of the study are written discourse analysis and description.

PDF

___

AKYÜZ, Yahya (1982), Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1982’ye), Ankara, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
AKYÜZ, Yahya(1978), Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmede Etkileri (1848-1940), Ankara, Doğan Basımevi.
ARMAOĞLU, Fahir (1988), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1918-1980), Ankara, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
ASLANER, Nilgül (2008), Millî Eğitim Şûraları ve Eğitim Programları (1939-1946) (Yayım-lanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı, Ankara.
AYAS, Nevzat (1948), Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara, MEB Yayınları.
BAŞAR, Erdoğan (2004), Millî Eğitim Bakanlarının Eğitim Faaliyetleri (1920-1960), İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
BİNBAŞIOĞLU, Cavit (1993), Çağdaş Eğitim ve Köy Enstitüleri, İzmir, Dikili Belediyesi Kültür Yayınları.
BİNBAŞIOĞLU, Cavit(1995), Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi, İstanbul, MEB Yayınları.
Birinci Maarif Şûrası 17–29 Temmuz 1939 (1991). Çalışma Programı, Konuşmalar, Lahikalar, İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
DUMAN, Tayyip (1991), Türkiye’de Ortaöğretime Öğretmen Yetiştirme (Tarihi Gelişimi), İstanbul, MEB Yayınları.
DİNÇ, Sait (1999), Cumhuriyet Döneminde Yapılan Millî Eğitim Şûraları ve Alınan Kararların Uygulanması (1923-1960) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
ERSOY, Adem (2007), İkinci Maarif Şûrasında Alınan Kararlar ve Dönemin Aydınlarının Görüş-leri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Anabilim Dalı, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bilim Dalı, İstanbul.
İkinci Maarif Şûrası (1991), Çalışma Programı, Raporlar, Konuşmalar, İstanbul, MEB.
KARAMUK, Ziya (1973), 50. Yılında Millî Eğitimimiz, İstanbul, MEB Yayınları.
SAKAOĞLU, Necdet (1992), Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İstanbul, İletişim Yayınları.
SHAW, Stanford (1983), Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, Cilt: 2, İstanbul, E Ya-yınları.
TUNAYA, Tarık Zafer (1952), Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952), İstanbul, Doğan Kardeş Yayınları.
TURAN, Kemal (1992), Mesleki ve Teknik Eğitimin Gelişimi ve Mehmet Rüştü Uzel, İstanbul, MEB Yayınları.
Üçüncü Millî Eğitim Şûrası (1991), Çalışma Programı, Komisyon Raporları, Konuşmalar, İstanbul, MEB.
YÜCEL, Hasan Ali (1993), Millî Eğitim İle İlgili Söylev ve Demeçler, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
ATAY, Falih Rıfkı (18 Temmuz 1939). “Maarif Şûrası Hasan Ali Yücel’in Veciz Bir Nutkuyla Dün Açıldı”, Ulus.
BABA, Nüzhet (1939). “Beden Terbiyesi ve Gençlik Meselesi; İzcilik”. Ülkü, C: XIII.
“Bir Prensip Münakaşası”, Tasvir-i Efkâr, 16 Şubat 1943.
Safa, Peyami (16 Şubat 1943). “Şûradan İntibalar”, Tasvir-i Efkâr.
“Halkevleri ve Halkodaları Çalışmaları”, Ülkü, C: XV, S: 91, Eylül 1940.
MEB, Tebliğler Dergisi, sayı: 446, yıl: 1947.
MEB, Tebliğler Dergisi, sayı: 453, yıl: 1947.
MEB, Tebliğler Dergisi, sayı: 549, yıl: 1949.
“Maarif Şûrası Dün Açıldı”, Cumhuriyet, 18 Temmuz 1939.
“Maarif Şûrası Dün Kongre ile Açıldı”, Ulus, 18 Temmuz 1939.
“Maarif Şûrası Devam Ediyor”, Cumhuriyet, 19.07.1939.
“Maarif Şûrasının Dünkü Çalışmaları”, Ulus, 19.07.1939.
Tan Gazetesi, 20 Şubat 1943. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Kanunu, 14.06.1973 Tarih ve 1739 Sayılı Kanun.
“Türk Neşriyat Kongresi Programı”, Tebliğler Dergisi, MEB, C:1, S:13, 10 Nisan 1939.
Tebliğler Dergisi, MEB, C: 3, 1939.
“1939-1940, 1940-1941, 1941-1942 Ders Yıllarında İlkokullarında Okutulmak Üzere Yazdırıla-cak Tarih Kitapları Şartnamesi”, Tebliğler Dergisi, MEB, C: 1, S: 5, 13 Şubat 1939.
“1941-1942, 1942-1943, 1943-1944 Yıllarında Ders Kitapları”, Tebliğler Dergisi, MEB, C:3, S: 93-96.