MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA

Bu çalışmanın amacı mantıksal düşünmenin insanlarda ne düzeyde olduğunu görmek amacıyla ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma grubu, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Üniversitesi’nde okuyan rastgele seçilen toplamda 600 kişiden oluşmuştur. Ölçeğin geçerliliğine kanıt sağlamak için hem kapsam geçerliliğine hem de yapı geçerliliğine bakılmıştır. Kapsam geçerliliği için literatür taraması ile uzman görüşü alınmıştır. Yapı geçerliliğinden önce yapı geçerliğine ilişkin bilgi toplamak için döndürülmüş temel bileşenler analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ise KMO değeri 0,89 olarak bulunmuştur Yapı geçerliliği için de ilk önce açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda ölçek, 25 madde ve 4 alt boyuttan oluşmuştur. Bu boyutlar “Akıl Yürütme, D-T-G, Kavram, Dil-Anlam” olmak üzere adlandırılmıştır. Bununla birlikte açımlayıcı faktör analizi yanında doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca ölçeğin güvenirliğine bakılmıştır. Güvenirlik için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır. Ölçeğin tamamı için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0,83 iken, her bir alt faktör için Cronbach alfa güvenirlik katsayıları 0,71 ile 0,83 arasında değiştiği gözlemlenmiştir.

A STUDY ON DEVELOPING LOGICAL THINKING SCALE

The aim of this study is to develop a measurement tool in order to see the level of logical thinking in humans. The study group consisted of a total of 600 randomly selected individuals studying at Kazım Karabekir Faculty of Atatürk University. In order to provide evidence for the validity of the scale, both the content and the construct validities were examined. For the scope validity, expert opinion was obtained through literature review. The rotated principal components analysis was used to gather information about the construct validity before its usage. As a result of the analysis, KMO value was found as 0.89. For construct validity, exploratory factor analysis was performed first. As a result of the analysis, the scale consisted of 25 items and 4 sub-dimensions. These dimensions were named as “Reasoning, D-T-G, Concept, Language-Meaning”. However, exploratory factor analysis as well as confirmatory factor analysis were applied. In addition, the reliability of the scale was examined. Cronbach's alpha coefficient was calculated for reliability. While the Cronbach's alpha reliability coefficient for the whole scale was 0.83, the Cronbach's alpha reliability coefficients for each sub-factor ranged between 0.71 and 0.83.

PDF

___

FEYERABEND, P. (2015), Bilimin Tiranlığı, Çev. Barış Yıldırım, 2. Baskı, İstanbul, Sel Yayıncılık.

AKARSU, B. (1984), Felsefe Terimler Sözlüğü, Ankara, Savaş Yayınları.

AKSU, M., BERBEROĞLU, G. & PAYKOÇ, F. (1990). Mantıksal düşünmenin belli değişkenlere göre incelenmesi, Eğitimde Arayışlar I. Sempozyum bildiri metinleri (ss.291-294). İstanbul: Kültür Yayınları.

ARISTOTELES (1947). Organon I, kategoriler,( Çev. H. R. Atademir). (2. Baskı). İstanbul: Milli Eğitim Yayınları.

ARISTOTELES. (2015). Metafizik. (Çev. G. Sev). İstanbul: Pinhan Yayınları.

BAŞERER, D. (2017). Bir düşünme türü olarak mantıksal düşünme. The Journal of Academic Social Sciences, 5(41), 433-442. Erişim adresi: http://www.asosjournal.com/Makaleler/374286518_12011%20Dilek%2 0BA%C5%9EERER.pdf

BİNGÖL, A. (1999). İletişim bağlamında mantık ve dil. İstanbul Üniversitesi. İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 9 105-115. Erişim adresi: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/743/9483.pdf

BROWN, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford.

BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı.(24.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

BYRNE, B. M. (1994). Structural equation modeling with EQS and EQS/Windows: Basic concepts, applications, and programming. Thousand Oaks, CA: Sage.

CEVİZCİ, A. (2010). Felsefeye giriş. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.

CROCKER, L.. & ALGINA, J. (1986). Introductionto classıcal and modern. Test theory. New York: Holt, Rınehart and Wınston.

ÇAKMAK, E.K., ÇEBİ, A. & KAN, A. (2014). E-öğrenme ortamlarına yönelik sosyal bulunuşluk ölçeği geliştirme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 14(2), 755-768. DOI: 10.12738/estp.2014.2.184. Erişim adresi: http://oldsite.estp.com.tr/pdf/tr/4e417faa9d4c4d4008f76af55fddca63ma ktr.pdf.

ÇAPAK, İ. (2015). Anahatlarıyla mantık. (3. Baskı). İstanbul: Ensar Yayınları.

ÇÜÇEN, A.K. (2013). Mantık. (8. Baskı). Bursa: Sentez Yayınları.

DEMİRCİOĞLU, G. (2007). Geçerlilik ve güvenirlik, E. Karip, (Ed.), Ölçme ve değerlendirme içinde (s.89-122). Ankara: Pegem Akademi.

EMİROĞLU, İ. (2004). Klasik mantığa giriş.(2. Baskı). Ankara: Elis Yayınları.

EMİROĞLU, İ. (2011). Mantık yanlışları. (2. Basım).Ankara: Elis Yayınları.

EPSTEİN, S. (2006). Conscious and unconcious self-esteem from the perspective of cognitive experiential self theory. In M.H. Kernis (Ed.), Self-esteem ıssues and answers: a sourcebook of current perspectives (ss.69-76). Newyork: Psychology.

EVANS, J. (2008). Dual processing accounts of reasoning, judgement and social cognition. Annual Review of Psychology, 59, 255-278. Retrieved from: https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev.ps.59.010808. 200001

FARABİ (1990). Kitabu kıyasi’s-sağir. (Çev. M. Türker Küyel). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

GAZALİ, İ. (1994). Mihakku’n-nazar. (Çev. R. Acem). Beyrut Yayınları.

GEBAN, Ö., Aşkar, P. & Özkan, İ. (1992). Effects of computer simulated experiments and problem solving approaches on high school students. Journal of Educational Research, (86), 5-10. Retrieved from: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00220671.1992.9941821.

GRÜNBERG, T. (1991). Mantık ve gerçeklik. Türkiye I. Felsefe, Mantık, Bilim Tarihi Sempozyumu bildirileri, 231-236. Ankara: Ülke Yayınları.

GRÜNBERG, T. (1999). Anlama, belirsizlik ve çok anlamlılık. (2. Baskı). Ankara: Gündoğan Yayınları.

GRÜNBERG, T., Onart, A., Grünberg, D. & Turan, H. (2003). Mantık terimleri sözlüğü, Ankara: Metu Yayınları.

HAUSMAN A, Kahane H, Tıdman, P (2007). Logic and philosophy, USA: Thomson Wadsworth.

HEGEL, G.W. (2014). Mantık bilimi-anahatlarda felsefi bilimler ansiklopedisi 1. (Çev. A.Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.

HOOPER, D.; COUGHLAN, J. & MULLEN MR. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1). 53-60. Retrieved from: https://link.springer.com/article/10.1007/BF00287744

INHELDER, B. & PIAGET, J. (1958). The growth of logical thinking: from childhood to adolescence. New York: Basic Books.

İBN SİNA (1938). En-necat. (S.El. Kudi). Mısır.

İBN-İ RÜŞD (1972). Telhîśu’s-safsata. (Çev. M. S. Salim). Kahire.

JÖRESKOG, K. G. & SÖRBOM, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: SSI Scientific Software International Inc.

KANT, I. (2016). Arı usun eleştirisi (Çev. İ. Z. Eyuboğlu). İstanbul: Say Yayınları.

KLINE, R. B. (2005). Principle sand practice of structural equation modeling (2.Baskı). New York: Guilford.

LACHELIER, J.(1949). Tümevarımın Temeli Hakkında, (Çev. A. H. Ragıp) İstanbul: M.E.B Yayınları.

LAWSON, A. E. (1978). The development and validation of classroom test of formal reasoning. Journal of Research İn Science Teaching, 15(1), 11- 24. Retrieved from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/tea.3660150103

LAWSON, A. E., CLARK, B., CRAMER-MELDRUM, E., FALCONER, K. A., SEQUIST, J. M . & KWON, Y. (2000), Development of scientific reasoning in college biology: Do two levels of general hypothesistesting skills exist? Journal of Research in Science Teaching, 37 (1), 81-101. Retrieved from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/%28SICI%291098- 2736%28200001%2937%3A1%3C81%3A%3AAIDTEA6%3E3.0.CO%3B2-I

MUNRO, B.H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

ÖNER, N. (2014). Klasik mantık. (13. Baskı). Ankara: Divan Kitap.

ÖZLEM, D. (2004). Mantık klasik/sembolik mantık, mantık felsefesi. (7. Baskı). Ankara: İnkılap Yayınları.

PACİNİ, R. & EPSTEIN, S. (1999). The relation of rational and experiential information processing styles to personality, basic beliefs, and the ratiobias phenomenon. Journal of Personality And Social Psychology, 76, 972-987. Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/12896008_The_Relation_of_ Rational_and_Experiential_Information_Processing_Styles_to_Persona lity_Basic_Beliefs_and_the_Ratio-Bias_Phenomenon

ROADRANGKA, V., YEANY, R.H. & PADIİLLA M.J. (1982). Group test of logical thinking. University of Georgia, Athens, GA. SEÇER, İ. (2015). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi.(2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

SEZEN, N. & BÜLBÜL, A. (2011). A scale on logical thinking abilities. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15. 2476–2480. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187704281100677X

SCHREIBER, J.B., NORA, A., STAGE, F.K., BARLOW, E.A. & KING, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: a review. The Journal of Educational Research, 99(6), p.323-38. Retrieved from: http://steinhardtapps.es.its.nyu.edu/create/courses/ 3311/reading/7- Reporting_SEM_and_CFA__Schreiber__Stage__ King__Nora__Barlow_.pdf

SCHUMACKER, R.E.& LOMAX R.G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling. New York: Taylor & Francis Group.

SMITH, J., DISESSA, A., & ROSCHELLE, J. (1993). Misconceptions reconceived: A constructivist analysis of knowledge in transition. The Journal of the Learning Sciences, (3), 115-163. Retrieved from: https://people.ucsc.edu/~gwells/Files/Courses_Folder/ED%20261%20Pa pers/Misconceptions%20reconceived.pdf.

SOYLU, H. (2004). Fen öğretimde yeni yaklaşımlar (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.

SÜMER, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.

ŞEN, Z. (2003). Modern mantık, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.

ŞEKER, H. & GENÇDOĞAN, B. (2014). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.

ŞİMŞEK, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.

TABACHNICK, B. & FİDELL, L. (2007). Using multivariate statistics. Amerika-Boston: Pearson Education.

TAN, Ş. (2009). Öğretimde ölçme ve değerlendirme KPSS el kitabı, Ankara: Pegem Akademi.

TAVŞANCIL, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

TAYLAN, N. (2011). Ana hatlarıyla mantık. (4. Baskı). İstanbul: Ensar Yayınları.

THOMPSON, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. American Psychological Association. Washington, DC. Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/232442908_Exploratory_and_ Confirmatory_Factor_Analysis_Understanding_Concepts_and_Applica tions.

TOBİN, K. & CAPIE, W. (1981). The development and validation of a group test of logical thinking, Educational and Psychological Measurement, 41, 413-423.

UBUZ, B. (1999). 10. ve 11. sınıf öğrencilerinin temel geometri konularındaki hataları ve kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 95-104. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/8809.

URAL, Ş. (2011). Temel mantık. (3. Baskı). İstanbul: Çantay Yayınları.

VENEZİANO, L., & HOOPER, J. (1997). A method for quantifying content validity of health related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70.

WALTZ, C.F., STRCIKLAND, O. L. & LENZ, E.R. (2010). Measurement in nursing and health research. New York: Springer.

WANG, J.& WANG, X. (2012). structural equation modeling: applications using mplus: methods and applications. West Susex: John Wiley & Sons.

WARBURTON, N. (2006). A’dan Z’ye düşünmek. (Çev. S. Çalışkan). Ankara: Dost Kitabevi.

YILDIRIM, C. (1976). 100 soruda mantık el kitabı. (1. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınları.

YURDUGÜL, H. (28- 30 Eylül, 2005). Test geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

YÜZÜAK, A. & DÖKME, İ. (2015) Lawson mantıksal düşünme testinin (çoktan seçmeli versiyonu) uyarlanması. GEFAD, 35(3), 443-456. Erişim adresi: http://gefad.gazi.edu.tr/article/view/5000105644/5000150643.

ZEMBAT, I. O. (2008). Kavram yanılgısı nedir? M. F. Özmantar, E. Bingölbali, ve H.Akkoç (Ed.), Matematiksel kavram yanılgıları ve çözüm önerileri içinde (s. 1-8). Ankara: Pegem Akademi.