KÖMÜR ÇOCUKLAR: ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN FARKLI BİR GÖRÜNÜMÜ PATNOS ÖRNEĞİ

Çocuk işçiliğinin birçok çeşidi bulunmaktadır; mendil satan, boyacılık yapan, tarımda çalışan ve kâğıt toplayanlar bunlardan sadece bazılarıdır. Yapılan bu çalışmada ise çocuk işçiliğinin daha farklı bir türü üzerinde durulmuştur. Apartman ve resmi kurumların çöplerini karıştırarak, ayıkladıkları yanmamış kömürleri toplayan çocukların durumları üzerine çalışılmıştır. Geçmişi çok uzun yıllara dayanmakta olan bu sorun, Türkiye’nin soğuk ve doğal gaz olmayan bazı Doğu illerine özgü bir durumdur. Çalışma kapsamında, bu işi yapan çocukların sosyoekonomik durumlarının ele alınması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi seçilmiştir. Bu bağlamda veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ile çocuklarla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma toplamda yaşları 9 ila 15 arasında değişen 12 çocukla yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, çocukların kötü koşullarda çalıştıkları, kömür toplarken ciddi risklerle karşılaştıkları, bu işi maddi yetersizliklerden dolayı yaptıkları ve kömür toplayan çocuklar arasında okul terkinin yüksek olduğu görülmüştür. Bunlarla birlikte bu işe başlama yaşının sekiz yaşlarına kadar indiği, aile yapılarının kalabalık olduğu, kış bittikten sonra bu çocukların hamallık ve ayakkabı boyacılığı yaptığı ve 14-15 yaşlarından sonra da Türkiye’nin batı şehirlerine inşaatlarda çalışmaya gittikleri bilgisine ulaşılmıştır. Ayrıca bu çocukların sokak ve okul gibi sosyal hayatın çeşitli alanlarından dışlandığı ve gelecekten çok fazla beklentilerinin olmadığı sonuçları elde edilmiştir.

COAL CHILDREN: A DIFFERENT APPEARANCE OF CHILD LABOR IN THE SAMPLE OF PATNOS

There are many types of child labor such as tissue selling, shoe shining, working in agriculture and paper collection. In this study, a different kind of child labor is emphasized. This study examines the situation of children collecting unburned coal, which they collect by mixing garbages of apartment buildings and public institutions. This problem has been existed for many years and it is a phenomenon peculiar to Turkey’s cold and some eastern provinces without natural gas. The aim of the study is to address the socio-economic situation of children doing this work. Qualitative research method was chosen in the study. In this context, semistructured interview form was used as a data collection tool and interviews with children were conducted. The study was conducted with 12 children aged 9 to 15 years in total. According to the findings, children work in poor conditions, while collecting coal they face serious risks. Also the findings show that they do this job due to financial problems and school dropout is high among these children. In addition, starting age of work is getting to reduce to eight, their family structure is crowded, after the winter is over these children work as porters and shoe shiners. The study also reached the information that they go to Turkey’s western cities in order to work in construction industry from 14-15 years of age. Furthermore, these children are being excluded from various social life areas such as street and school. And the results show that these children do not have too much expectation on future

PDF

___

ADONTENG-KİSSİ, O. (2018), Causes of Child Labour: Perceotions of Rural and Urban Parents in Ghana, Children and Youth Services Review, 91, 55-65.
ALLİANCE (2017), Global Estimates - Child Labour, 2017, Erişim tarihi: 03.02.2018, http:// www.alliance87.org/2017ge/childlabour#!section =0.
ALTUNTAŞ, B. (2003). Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe: Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar, İstanbul: İletişim Yayınları.
ARİÈS, P. (1975), Enfant et la Vie Familiale Sous l’Ancien Régime (L’). Éditions Du Seuil.
BAL, H. (2016), Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri (Uygulamalı-Örnekli), Bursa: Sentez Yayıncılık.
BASU, K. (1999), Child Labor: Cause, Consequence, and Cure, with Remarks on İnternational Labor Standards, Journal of Economic Literature. 37, 1083-1119.
BİLGİN, R. (2009), Diyarbakır’da Sokakta Çalışan Çocuklar Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 8(27), 232-244.
BİLGİN, R. (2012), Sokakta Çalışan Çocukları Bekleyen Risk ve Tehlikeler: Diyarbakır Örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 79-96.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 19. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
CRESWELL, J.W. (2016), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, 3. Baskı. M. Bütün ve S.B. Demir (Ed.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
ÇÖPOĞLU, M. (2018), Bir Kısır Döngü: Dünyada ve Türkiye’de Çocuk İşçiliği ve İşsizlik. Ane-mon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 671-685.
DUR, A. İ. B. & Öztürk, M. (2017), Türkiye’de ve Dünyada Çocuk İşçiliği ve Mücadele Politi-kaları: SDÜ MYO Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22(3), 613-635.
EFE, H. & Uluoğlu, S.A. (2015), Dünyada Çocuk İşçiliğiyle Mücadelede Gelinen Nokta ve Geleceğe Dair Bazı Öngörüler, Eğitim Bilim Toplum, 13(51), 46-72.
EKİZ, D. (2003), Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş: Nitel, Nicel Ve Eleştirel Kuram Metodolojileri, Ankara: Anı Yayıncılık.
ERSADO, L. (2005), Child Labor and Schooling Decisions in Urban and Rural Areas in Nepal, World Development. 33(3), 455-458.
FASSA, A., Fachini. L. A., Dali Agnol, M. & Chriatiani, D. A. (2000), Child Labor and Health: Problems and Pespectives. International Journal of Occupational and Environmental, 6, 155-162.
GOLDMAN, J. & Ronken, C. (2010), The Concept of Childhood: Child Sexual Abuse in Que- ensland: Selected Research Papers Project AXIS, 30-43.
GÜLÇUBUK, B. (2012), Tarımda Çocuk Emeği Sömürüsü ve Toplumsal Duyarlılık. Çalışma ve Toplum, 33(2), 75-94.
GÜNÖZ, M. (2007), Türkiye’de Çocuk İşçiliği Sorunu ve Çözüm Önerileri. (Uzm. Tezi), TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
HOEPFL, M. C. (1997), Choosing Qualitative Research: A Primer for Technology Education Researchers, Journal of technology education, 9(1), 47-63.
JENSEN, P. & Nielsen, H. S. (1997), Child Labour or School Attendance? Evidence from Zam-bia. Journal of Population Economics, 10(4), 407-424.
JOHANSSON, J. (2009), Causes of Child Labour: A Case Study in Babati Town, Tanzania. Erişim tarihi: 04.10.2018, http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:358647/FULLTEXT01.pdf
KAMRUZZAMAN, M. & Hakim, M. A. (2018), A Review on Child Labour Criticism in Bang-ladesh: An Analysis. International Journal of Sports Science and Physical Education, 3(1), 1-8.
KARATAŞ, K. (1993), Çocuk İşgücü Sorunu: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri. H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 11(1), 85-9.
KELEBEK, G. (2017), Sokakta çalışan çocukların karşılaştığı tehlikeler. Z. Yüksekbilgili (Ed.), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi (USAK’17) Kitabı içinde (375-382). İstanbul.
KÜÇÜKKALAY, M., Dulupçu, M.A. & Turunç, Ö. (2000), Dünyada ve Türkiye’de Çocuk İşgücü İstihdamının Sorunları ve Önlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 103-118.
MERRİAM, S.B. (2013), Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çev. S. Turan, Ankara: Nobel Yayıncılık.
NELSON, G. L. M., & Quiton, J. D. (2018), Child Labor and Its Effects on Schooling, Health and Recreation of Filipino Children, Journal of Population and Social Studies [JPSS], 26(1), 68-82.
PERUMAL, N. (2018), Child Labour: Causes and Effects in India, International Journal, 6(2), 24-27.
POSTMAN, N. (1995), Çocukluğun Yokoluşu. Çev. K. İnal, Ankara: İmge Kitabevi.
POSTMAN, N. (1985), The Disappearance of Childhood, Childhood Education, 61(4), 286- 293.
SAHA, H. & Kamal, T. (2018), Rights of The Child Worker of Bangladesh:An Appraisal. Asian Journal of Multidisciplinary Studies, 6(2), 85-92.
STREANS, P.N. (2017), Childhood in World History, 3. Baskı, New York: Routledge.
ŞİŞMAN, Y. (2006), Sokakta Çalışan Çocukların Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentileri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 251-276.
TRACY, S. J. (2012), Qualitative Research Methods: Collecting Evidence, Crafting Analysis, Communicating Impact, India: Wiley-Blackwell.
YILDIRIM, A. & Şimşek, H. (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 9. Baskı, Ankara: Seçkin.