ÇAĞDAŞ EBEVEYNLİĞİ KÜLTÜREL BELLEKTE ARAMAK: DEDE KORKUT HİKÂYELERİ ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı Türk aile yapısının geçmişten günümüze gelen sağlam yapısına tekrar kavuşması, eksik yönlerinin ortaya konulması açısından çağdaş ebeveynlerin kültürel belleği merkeze almalarını amaçlamaktadır. Bunun için kültürel bellekte aile kavramı ile ilgili zengin verilere sahip Dede Korkut hikâyeleri örneklem olarak alınmıştır. 2018 yılında UNESCO tarafından İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesine dâhil edilen Dede Korkut mirasının, günümüz dünyasında Türk toplumunda çağdaş ebeveynlik algısının yeniden inşa edilmesinde ilham kaynağı olabileceği bir teklif olarak sunulacaktır. Hikâyeler kültürel bağlamda anne ve baba rollerini, aile kurma biçimlerini, aile içi ilişkileri, sahip olunması gereken değerleri, toplumsal cinsiyet eşitliğini, aileyi koruma, çocuk eğitimini vs. ihtiva etmektedir. Bu bağlamda hikâyeler, günümüz ebeveynlerine, değişen dünyada ebeveynlik algılarını oluşturmada yol gösterici olacaktır. Değişen dünya şartları ile kültürel bellekte yer alan unsurlar harmanlanarak hem millî bir kimliğe sahip hem de modern dünyanın gereksinimlerine uygun anne baba davranış kalıpları oluşturulacaktır. Bu açıdan çalışma, ebeveynlerin günümüz davranış ve görevlerinin kaynaklarını kültürel köklerinde bulma açısından önem taşımaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Veri toplama işlemi doküman analizi tekniği ile yapılacaktır. Kaynak eser olarak 16. yüzyılda yazıya geçirildiği tahmin edilen, Oğuz Türklerinin yaşamını anlatan Dede Korkut hikâyeleri esas alınacaktır. Bu eserde yer alan ebeveyn davranışları içerik analizi yapılarak tasnif edilecek ve çağdaş ebeveynlerin kültürel belleği oluşturan bu malzemelerden nasıl yararlanması gerektiği üzerinde durulacaktır.

CONTEMPORARY PARENTRY SEARCHING IN CULTURAL MEMORY: EXAMPLE OF DEDE KORKUT STORIES

The aim of this study is to reintroduce the solid structure of the Turkish family structure from the past to the present, and aim to put the cultural memory in the center of contemporary parents in terms of revealing the missing aspects. For this reason, Dede Korkut stories with rich data about the concept of family in cultural memory were taken as samples. The heritage of Dede Korkut, which was included in UNESCO's list of the Intangible Cultural Heritage of Humanity in 2018, will be presented as an inspiration for the rebuilding of contemporary parenting perception in Turkish society. Stories in the cultural context of the role of mother and father, forms of family building, family relations, values to be possessed, gender equality, family protection, child education, etc. contains. In this context, the stories will guide the present-day parents in constructing their perceptions of parenting in a changing world. The changing world conditions and the elements in the cultural memory will be blended to create parental behavior patterns that have both a national identity and the needs of the modern world. In this respect, the study is important in terms of finding the sources of parents' current behavior and duties in their cultural roots. Qualitative research method will be used in the study. Data collection will be done by document analysis technique. Dede Korkut's stories, which are supposed to be written in the 16th century, are based on Oguz Turks' life. Parental behaviors in this work will be classified by content analysis and how contemporary parents will benefit from these materials that make up cultural memory will be emphasized.

___

ABDULLA, Kamal (1997), Gizli Dede Korkut, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

ÇETİNKAYA, Gülnaz (2015), “Dede Korkut Hikâyelerinde Benlik, Kimlik, Kişilik Üçgeninde Devletlü Oğul, Yiğit ve Eren”, Türkbilig, S. 30, 79- 88.

ÇETİNKAYA, Gülnaz (2018), “Dede Korkut Hikâyelerinde Toplumsal Cinsiyet Kabulleri Bağlamında Kadın ve Erkek Söylemleri”, 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, 143-152.

DUYMAZ, Ali (2000), “Dede Korku Kitabı’nda Alpların Eğitim ve Geçiş Törenleri”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 97-108.

ERGİN, Muharrem (2014), Dede Korkut Kitabı 1-2, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

GÖKYAY, Orhan Şaik (2007), Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

IRMAK, Yılmaz (2016), “Doğumdan Ölüme Bingöl Geçiş Dönemleri İnanç ve Uygulamaları”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.6, S.11, s.113-132

KARABAŞ, Seyfi (1996), Dede Korkut’ta Renkler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

ÖZDEMİR, Cafer (2014), “Dede Korkut Hikâyelerinde İdeal Türk Gençliği”, Gençlik ve Kültürel Mirasımız/Uluslararası Kongre, 173-182.

ÖZTÜRK, Ali (1980), Çağları İçinde Türk Destanları, Ankara: Emek Matbaacılık.