AK PARTİ DÖNEMİ SÜNNİ VE ALEVİ ZAZALARIN SEÇMEN DAVRANIŞLARI

Bu çalışma Türkiye’de yaşayan Zazaların AK Parti döneminde mezhepsel farklılıkları çerçevesinde siyasal davranışlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada AK Parti iktidarı süresince 2002 – 2017 yılları arasında yapılan genel ve yerel seçimler (belediye başkanlığı; il genel meclisi üyeliği, belediye meclisi üyeliği), referandumlar ve cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları doğrultusunda Sünni ve Alevi Zazaların seçmen davranışları incelenmiştir. Çalışmanın amacı ve kapsamı düşünülerek Sünni ve Alevi Zazalarını temsilen nüfusunun çoğunluğu Sünni Zazalardan oluşan Bingöl ile Alevi Zazaların nüfusun çoğunluğunu oluşturduğu Tunceli illeri seçilmiştir. Çalışmanın bulguları değerlendirildiğinde; Sünni Zazalar tüm genel ve yerel seçimlerde AK Parti’ye; Alevi Zazalar ise sol partilere ve etnik Kürt partilerine oy vermiştir. Referandumlarda Sünni Zazalar AK Parti’nin ve dolayısıyla hükümetin tercihi doğrultusunda “Evet” oyu kullanırken; Alevi Zazalar “Hayır” demiştir. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise Sünni Zazalar AK Parti’nin adayı, aynı zamanda eski genel başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan’ı tercih ederken, Alevi Zazalar büyük çoğunlukla etnik Kürt hareketinin adayı Selahattin Demirtaş’a oy vermişlerdir.

VOTER BEHAVIOR OF SUNNI AND ALEVİ ZAZAS DURING THE AK PARTY ERA

This study aims to examine the political behavior of Zazas living in Turkey in the frame of their sectarian differences during the AK Party era. The voting behavior of Sunni and Alevi Zazas in general and local elections (municipal presidency, provincial council membership, municipal council membership), referendums and presidential election results between 2002 and 2017 were examined during this period. Considering the purpose and scope of the work, Tunceli was chosen as the representative of Turkey’s Alevi Zazas and Bingol as Turkey’s Sunni Zazas. This study is concluded as follows: In all general and local elections, Sunni Zazas voted for the AK Party; Alevi Zazas voted for the leftist parties and ethnic Kurdish parties. In the referendums, while Sunnis Zazas voted “yes” in favor of the AK Party and therefore the government; Alevi Zazas voted “no”. In the presidential elections, Sunni Zazas voted for Recep Tayyip Erdoğan, who is also a candidate for the AK Party and also its former chairman, while Alevi Zazas voted for Selahattin Demirtas, the candidate of the ethnic Kurdish movement, for the most part.

___

  • Yüksek Seçim Kurulu, https://sonuc.ysk.gov.tr/module/GirisEkrani.jsf
  • Yeğen, M. (1999). Devlet Söyleminde Kürt Sorunu, İstanbul: İletişim
  • Yazıcı, M. (2012). .“Aleviliğe Etnik Yaklaşımlar: Zazalar-Alevilik İlişkisi” (2012), Iı. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (04-06 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, Bingöl, S.408-425
  • Verba, S. Nie, N. H. & J.-O.Kim (1978). Participation and Political Equality: A Seven-Nation Comparison, Chicago: University Of Chicago Press
  • Türkiye İstatistik Kurumu, Milletvekili Seçim İstatistikleri, (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo. do?alt_id=1061)
  • Türkdoğan, O. (2010). Türk Toplumunda Zazalar ve Kürtler, İstanbul: Timaş, 11. Baskı, 2010
  • Tankut, H. R. (2000). Zazalar Üzerine Sosyolojik Tetkikler, Ankara: Kalan Yay
  • Sevgen, N. (2003). Zazalar ve Kızılbaşlar, 2. Baskı, Ankara: Kalan Yay
  • Pamukçu, E. (1992). Dersim Zaza Ayaklanmasının Tarihsel Kökenleri, İstanbul: Yön
  • Oran, B. (2006). Türkiye’de Azınlıklar, 3. Baskı, İstanbul: İletişim
  • Malmisanij (1996). Kırd, Kırmanc, Dımıli veya Zaza Kürtleri, , İstanbul: Deng Yayınları
  • Lezgin, R.(2016). Toplumsal Kürt Gruplarından Zazalar, Diyarbakır: Roşna
  • Kaya, M. (2014). Zaza Kürtler, (çev. Mehmet Sabri Akgönül, Kenan Ataş), İstanbul: Rupel Basım Yayın
  • Karabulut, S. (2013). Zazalar: Tarihi, Kültürel ve Sosyal Yapı, İzmit: Altın Kalem Yayınları
  • Hür, A. (2013). “Alevistan, Zazaistan ve Kürdistan”, Radikal Gazetesi, 17/03/2013, (erişim: 10 Aralık 2016
  • Gökalp, Z. (1992), Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, İstanbul: Sosyal Yayınlar
  • Downs, A. (1957). An Economic Theory of Democracy, New York: Harper And Row
  • Dalton, R. J. (2008) Citizen Politics, Public Opinion And Political Parties in Advanced Industrial Democracies, 5th Ed. Cq Press, Washington
  • Çiçek, C. (2015). Ulus, Din, Sınıf, Türkiye’de Kürt Mutabakatının İnşası, İstanbul: İletişim
  • Çağlayan, E. (2016). Zazalar: Tarih, Kültür ve Kimlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üni. Yayınları
  • Campbell, A. Converse, P.E. Miller, W.E. And Stokes, D.E. (1960). The American Voter, New York: Wiley
  • Bruinessen, M. V. (2001), Kürtlük, Türklük, Alevilik-Etnik ve Dinsel Kimlik Mücadeleleri. 3. Baskı, Çev. Hakan Yurdakul, İstanbul: İletişim Yayınları
  • Bingöl, Y. (2009). “Siyaset ve Güven İlişkisi: Bingöl İli Örneğinde 1950-2007 Genel Seçimleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1-27
  • BBC Türkçe, Türkiye’deki Referandumlar ve Katılım Oranları, http://www.bbc.com/turkce/ haberler-turkiye-39614996
  • Başbuğ, H. (1984), İki Türk Boyu Zazalar ve Kurmançlar, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü