NİĞDE YÖRESİ KIRMATAŞ OCAKLARINDA KAYAÇLARIN FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN HİDROLİK KIRICI PERFORMANSINA ETKİSİ
Öz Bu çalışmada, Niğde ilinde faaliyet gösteren yedi farklı kırmataş ocağında delme-patlatma sonrası oluşan yığındaki iri blokların (patar) ufaltılmasında kullanılan hidrolik kırıcıların performansına kayaçların fiziksel ve mekanik özelliklerinin etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, yığın malzemesi parçacık boyutlarının belirlenmesi için görüntü işleme yöntemi kullanılarak boyut analizleri yapılmıştır. Daha sonra bu malzemenin içerisinde bulunan patarların hidrolik kırıcılar ile ikinci bir kırma işlemine tabi tutulması esnasında hidrolik kırıcıların net çalışma süreleri ve kırma hızları belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında ziyaret edilen kırmataş ocaklarında benzer özelliklere sahip hidrolik kırıcılar kullanılmaktadır. Bu doğrultuda, basit regresyon yöntemi kullanılarak kayaçların fiziksel ve mekanik özellikleri ile hidrolik kırıcı net üretim miktarları arasındaki doğrusal ilişkiler araştırılabilmiştir. Buna göre, iki değişken arasında farklı düzeylerde anlamlı doğrusal ve ters yönlü ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca çalışmanın sonunda, bütün değişkenlerin dâhil edildiği çoklu regresyon analizi ile hidrolik kırıcının anlık üretim performansını önceden kestirecek bir model geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Hidrolik kırıcı, Kırmataş ocağı, Fiziksel ve mekanik özellikler, Boyut küçültme, Delme-patlatma
EFFECT OF PHYSICAL AND MECHANICAL PROPERTIES OF ROCKS ON THE IMPACT HAMMER PERFORMANCE IN NİĞDE PROVINCE QUARIES
___
- Akyıldız, Ö., 2015. Kumtaşı Ocaklarında Patlatma Faaliyetlerinde Parçalanma Modellerinin İncelenmesi. Y. Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Altindağ, R., 2003. Correlation of Specific Energy with Rock Brittleness Concepts on Rock Cutting. Journal of the Southern African Institute of Mining and Metallurgy, 103, 163-171.
- Bilgin, N., Dincer, T., Copur, H., 2002. The Performance Prediction of İmpact Hammers from Schmidt Hammer Rebound Values in Istanbul Metro Tunnel Drivages. Tunnelling and Underground Space Technology, 17(3), 237–247.
- Evans, I., 1974. Energy Requirements for Impact Breakage of Rocks. In: Proceedings, Fluid Power Equipment in Mining, Quarrying Tunneling, IMM London, pp. 1-8.
- Ghasemi, E., Sari, M., Ataei, M., 2012. Development of An Empirical Model for Predicting the Effects of Controllable Blasting Parameters on Flyrock Distance in Surface Mines. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 52, 163-170.
- ISRM, 2007. R. Ulusay, J.A. Hudson (Eds.), The Complete ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring: 1974–2006, ISRM Turkish National Group, Ankara, Turkey.
- Kahraman, E., Kahraman, S., 2016. The Performance Prediction of Roadheaders from Easy Testing Methods. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 75(4), 1585–1596.
- Kılıç, A. M., 2011. Kargıcak-Ovacık (Mersin) Kuvarsitik Kumtaşı Açık İşletmesindeki Delme-Patlatma Uygulamaları. Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi, 26(1), 11-26.
- Kılıç, M. K., Kahriman, A., Bağdatlı, S., 2017. Image J Programı ile Parça Boyutu Analizi. 9. Uluslararası Delme-Patlatma Sempozyumu, Ankara, 203-213.
- Öztürk, C.A., Nasuf, E., 2007. Kayaç Dokusal Özelliklerinin Sınıflandırılması ve Kaya Mühendisliği Uygulamaları. İTÜ Dergisi, 6(5-6), 69-80.
- Pekin, A., 2010. Ercan Taş Ocağı Delme-Patlatma Sisteminin İncelenmesi. BAÜ FBE Dergisi, 12(1), 31-45.
- Pekin, A., Bayırlı, M., 2015. Ercan Taş Ocağı Delme Patlatma Verimliliğinin Değerlendirmesi. BAÜ FBE Dergisi, 17(1), 22-31.
- Pelizza, S., Benedetto, G., Patrucco, M., 1995. Workplace Environmental Conditions and Innovative Tunnel Driving Techniques: Measurement and Control. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences & Geomechanics Abstracts. 32, 135A.
- Roddford, I.G., 1974. Experience with Impact Units. In: Proceedings, Fluid Power Equipment in Mining, Quarrying Tunneling, IMM London, pp. 57-66.
- Sarı, M., Ghasemi, E., Ataei, M., 2015. Kaya Fırlamalarının Çoklu Regresyon ve Bulanık Mantık Yöntemleriyle Tahmin Edilebilirliği. 8. Delme-Patlatma Sempozyumu, İstanbul, s. 209–216.
- Topal, İ., Oğul, K., Elevli, B., Akçakoca, H., 2011. Bir Kırmataş İşletmesinde Patlatma Delik Düzeni Değişiminin Kayaç Parçalanmasına Etkisi. Türkiye 22. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi, Ankara, s. 125-140.
- Toprak, T., 2012. Süreksı̇zlı̇klerı̇n Patlatma Verimi Üzerine Etkisinin Araştırılması. Y. Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Tumac, D., Hojjati, S., 2016. Predicting Performance of Impact Hammers from Rock Quality Designation and Compressive Strength Properties in Various Rock Masses. Tunnelling and Underground Space Technology, 59, 38-47.
- Wonnacott, T. H., Wonnacott, R. J., 1990. Introductory Statistics. 5th Ed., John Wiley & Sons, New York.
- ISSN: 2564-7024
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: TMMOB Maden Mühendisleri Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
Mehmet SARI, Tevhit YILMAZ, Ramazan ÇOMAKLI
DOLOMİT İÇEREN BİR ÇİNKO CEVHERİNİN SODYUM HİDROKSİT ÇÖZELTİLERİNDEKİ ÇÖZÜNME ÖZELLİKLERİ
Cavit KUMAŞ, İlhan EHSANİ, Abdullah OBUT
DİREKT ASİT LİÇİ İLE BASTNAZİT CEVHERİNDEN LANTANYUM VE SERYUM KAZANIMI
Sait KURSUNOGLU, Soner TOP, Shokrullah HUSSAİNİ, Hasan Serkan GOKCEN, Mahmut ALTİNER, Safak OZSARAC, Muammer KAYA
STANTËRG'DE “TREPÇA” MADENİNDE CEVHER VE Pb, Zn, Ag METAL ÜRETİMİNİN YILLIK PLANLAMASI
ALUMİNA BİLEŞİKLERİ ESASLI ÇİMENTO ÖĞÜTME YARDIMCILARININ HAZIRLANMASI