Dinler Teolojisine Postliberal Yaklaşım: George Lindbeck ve Dinlerin Karşılaştırılamazlığı

Lindbeck dini doktrinler nasıl ele alınmalı sorusuna kültürel-dilbilimsel teorisiyle cevap vermiştir. Onun bu yaklaşımında dinler farklı kültür ve dillerin ürünü olduğu için dinler arasındaki ortak deneyim ve benzerlikler reddedilmiştir. Kültürel-dilbilimsel teorinin en ayırt edici özelliklerinden biri dinler arasında karşılaştırılamazlık ilkesini getirmiş olmasıdır. Bununla da dinler arasındaki geçişkenlik yok edilmiştir. Lidnbeck’in getirmiş olduğu bu yeni yorum dinler teolojisi tartışmalarında da yeni bir akım başlatmıştır. Postliberalizm veya tikelcilik (particularism) olarak da anılan bu yaklaşımda, çoğulculuk felsefesinin tam tersi bir yaklaşımla dinlerin farklılıkları üzerinde durulmuştur Bu makalede Lindbeck’in kültürel-dilbilimsel teorisi tanıtılıp, dinler teolojisindeki yeri ve dinler teolojisinde temel tartışmalara etkisi analiz edilmiştir. Son olarak, Lindbeck’in teorisinin eleştirisi yapılmış ve Lindbeck’in farklılıklar üzerinde durması öteki dinlerin farklılıklarını gerçek anlamda anlamak için önemli bir gelişme olarak görülse de bunun getirmiş olduğu sorunlar vardır. Bu problemler arasında ilk olarak dinleri belli sınırlar içine hapsedip dinler arası etkileşim veya diyalogu anlamsız kılmasını sayılabilir. Başka bir problem de dinleri monolitik bir olguymuş gibi sunup hem herhangi bir din içindeki farklı yaklaşımları hem de din yorumlarının tarihsel bir gerçeklik olarak birbirlerini etkiledikleri gerçeğini görmezden gelmesidir. Son olarak Hristiyanlığın ayırt edici özelliklerini korumak adına oluşturduğu kültürel-dilbilimsel teorisi, dinlerin evrensellik düşüncesini de tehlikeye atmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dinler Tarihi, Dinler Teolojisi, Postliberalizm, Kültürel-dilbilimsel teori, George Lindbeck

A Postliberal Approach to Theology of Religions: George Lindbeck and Incommensurability of Religions

Since Race offered his three-fold typology, exclusivism, inclusivism and pluralism have become central approaches within the discussion of the theology of religions. While theologians have been discussing which approach is better than others, Lindbeck’s cultural-linguistic challenged three-fold typology and brought about a new dimension into the theology of religions. In so doing, Race’s threefold typology became insufficient to explain diverse approaches, and for that reason, some theologians have added the fourth category into this typology.

PDF

___

BARTH, Karl. Church Dogmatics vol. I/2. Edinburgh: T&T Clark, 1956.
D’COSTA, Gavin. Theology and Religious Pluralism: The Challenge of Other Religions. Oxford: Blackwell Publishing, 1986.
D’COSTA, Gavin. Christianity and World Religions: Disputed Questions in the Theology of Religions. Oxford: Wiley-Blackwell, 2009.
DINOIA, Joseph A. The Diversity of Religions: A Christian Perspective. Washington: The Catholic University of America Press, 1992.
GEERTZ, Clifford. The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books, 1977.
GRIFFITHS, Paul. An Apology for Apologetics; A Study in the Logic of Interreligious Dialogue. Maryknoll: Orbis Books, 1991.
GROSS, Rita. “Feminist Theology as Theology of Religions”. The Cambridge Companion to Feminist Theology. Ed. Susan Person. 60—78. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
GUNTON, Colin. The Barth Lectures. London: T&T Clark, 2007.
HEDGES, Paul. “Particularities: Tradition Specific Post-modern Perspectives”. Christian Approaches to Other Faiths. Ed. Alan Race ve Paul Hedges. 112—135. London: SCM Press, 2008.
HEDGES, Paul. Controversies in Interreligious Dialogue and the Theology of Religions. London: SCM Press, 2010.
HEIM, Mark. Salvation: Truths and Difference in Religion. Maryknoll: Orbis Books, 1997.
HÜTTER, Reinhard. Suffering Divine Things: Theology as Church Practice. Grand Rapis: Eerdmans Publishing, 1997.
KING, Ursula. “Feminism: The Missing Dimension in the Dialogue of Religions”. Pluralism and the Religions: The Theological and Political Dimensions. Ed. John May. 40—58. Herndon: Cassell/Wellington House, 1998.
KNITTER, Paul .Introducing Theologies of Religions. Maryknoll: Orbis Books, 2002.
KWOK, Pui-Lan. Postcolonial Imagination and Feminist Theology. Louisville: Westminster John Knox, 2005.
LİNDBECK, George. “Fides Ex Auditu”. The Gospel and the Ambiguity of the Church. Ed. Vilmas Vajta. 91-123. U.S.A: Fourtress Press, 1974.
LINDBECK, George. The Nature of Doctrine: Religion and Theology in a Postliberal Age. Louisville: Westminster John Knox Publishing, 1984.
LINDBECK, George. The Church in a PostLiberal Age. London: SCM Press 2002.
MICHENER, Ronald T. Postliberal Theology: A Guide for Perplexed. London: Bloombury Publishing, 2013.
MILBANK, John. Theology and Social Theory: Beyond Secular Reason. Malden: Blackwell, 2006.
MOYAERT, Marianna. “The (Un-)translatability of Religions? Ricoeurs Linguistic Hospitality as Model for Inter-religious Dialogue”. Exchange 37/3 (2008): 337—364. MOYAERT, Marianne. “Interreligious Dialogue and the Debate between Universalistic and Particularistic Theologians: Searching For A Way Out Of The Deadlock”. Studies in Interreligious Dialogue 15/1 (2005): 35—51.
MOYAERT, Marianne. “Postliberalism, Religious Diversity, and Interreligious Dialogue: A Critical Analysis of George Lindbeck’s Fiduciary Interests”. Journal of Ecumenical Studies 41/1 (Winter, 2012): 64—86.
RAHNER, Karl. Theological Investigations vol.5. Trc. Karl-H. Kruger. London: Darton, Longman & Todd, 1966.
SURIN, Kenneth J. “Many Religions and the One True Faith: An Examination of Lindbeck's Chapter Three”. Modern Theology 2/44 (2008): 187—208.
TRACY, David. “Lindbeck’s New Program for Theology. A Reflection”. The Thomist: A Speculative Quarterly Review 49 (July, 1985): 460—472.
WILLIAMS, Rowan. “Postmodern Theology and the Judgement of the World”. Postmodern Theology: Christian Faith in a Pluralist World. Ed. Frederic Burnham. 92—112. New York: Harper& Row, 1989.