ALİ ER-RIZA MEŞHED’İ BAĞLAMINDA ŞİİLİKTE ÖLÜM, YAS, TÜRBE VE ZİYARET

Bu çalışmanın konusu, Almanya’da din görevlilerinin istihdam ve eğitiminde benimsenen yeni yöntem ve uygulamalardır. Buna göre çalışmanın amacı, Almanya’da din görevlisi istihdam ve eğitiminde yeni yöntem arayışlarını tespit etmek, bunların imkân ve sınırlarını ortaya koymaktır. Verilerin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması (doküman incelemesi) kullanılmıştır. Böylece konuya ilişkin kaynaklar/dokümanlar tespit edilmiş, toplanmış ve bütüncül bir anlayışla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yaklaşımı ile analiz edilmiş; alt problemlerle uyumlu bir şekilde temalara göre düzenlenmiş, tanımlanmış ve açıklanmıştır. Araştırma sonucunda, Almanya’daki din görevlilerinin büyük bir bölümünün yurt dışından, özellikle de Türkiye’den geldiği, bunların da önemli bir bölümünün Diyanet İşleri Türk İslam Birliğine bağlı cami ve derneklerde görev aldıkları tespit edilmiştir. Almanya’daki din görevlilerinin eğitim ve istihdamının dini toplulukların görev ve sorumluluğu altında olduğu, bu durumun Federal Anayasa’nın ilgili maddelerince güvence altına alındığı belirlenmiştir. Bazı dini toplulukların bu konuda uzun yıllara dayanan deneyim ve tecrübelere sahip olmakla birlikte bu eğitimlerin kurumsal ve sistematik olmadığı saptanmıştır. Artan siyasi baskıların Müslüman çatı örgütleri din görevlisi eğitim ve istihdamında resmi kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmaya zorladığı belirlenmiştir. Buna göre bazı dini topluluklar söz konusu sürecin birer parçası olurken, bazıları Alman devletinin taleplerine ihtiyatlı yaklaşmaya devam etmektedir. Alman devleti, ilahiyat programlarının içeriğini doğrudan belirleyemediği gibi din görevlilerinin sahip olması gereken özellikler ile din görevliliğinin gerektirdiği şartları da düzenleyememektedir. Bu nedenle yetkililer bir taraftan din görevlisi eğitimine dair akademik düzeyde öneriler geliştirirken, diğer taraftan bu önerilerin Müslüman örgütler tarafından kabul edilmesi için çaba göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Din Görevlisi, Almanya, İstihdam Politikası, Eğitim Yöntemi

DEATH, MOURNING, TOMB AND PILGRIM IN SHIISM IN THE CONTEXT OF ALI AL-REZA MASHHAD

The subject of this study is the new methods and practices adopted in the employment and education of religious officials in Germany. Accordingly, the aim of the study is to identify the search for new methods in the employment and education of religious officials in Germany and to reveal their possibilities and limits. The study is bounded by the employment and education of religious officials in Germany. Relsted documents were read using the inductive method, accordingly coding was done and themes were created. In the research, case study design, one of the qualitative research desings and survey model were preferred. In this context, it has been tried to obtain data from as many different sources as possible about the employment and education of religious officials in Germany. The obtained data were analysed by descriptive analysis method. The data were organised, defined and explained according to the themes in accordance with the sub problems. The findings are limited to the data obtained from the sources that the researchers could identify and access on the subject and to the comments made accordingly. As a result of the research, it has been determined that most of the religious officials in Germany come from abroad, especially from Turkey, and a significant part of them work in mosques and associations affiliated to DITIB. It has been observed that the education and employment of the staff to be employed in the religious services in Germany is under the duty and responsibility of the religious communities, and this situation is guaranteed in accordance with the relevant articles of the Basic Law for the Federal Republic of Germany. It has been determined that some religious communities have many years of practice and experience in the employment and education of religious officials. However, these educations are neither institutional nor systematic. Increasing political pressures have forced Islamic umbrella organizations to cooperate with official institutions and organizations in the employment and education of religious officials. Accordingly, while some religious communities are a part of the process in question, some are cautious about the demands of the German state. It has been determined that the German state can not directly determine the content of the theology programs, nor can it regulate qualifications and competencies that the religious officials should have and the conditions of the religious officials. For this reason, the authorities, on the one hand, develop recommendations on the training of religious officials at the academic level. On the other hand, they strive for the acceptance of these proposals by the Islamic organisations. Another result of the research is that the criticisms against the current employment and education of religious officials are grouped under three main headings. These are the continuation of the relations of the religious officials with the source countries and actors and being under their influence, the foreignness felt to the interlocutors and the understanding of religion one has. In Germany, religious officials are not only those who carry out traditional religious services in mosques, but they are olsa understood as persons that serve many functional purposes like social, cultural, scientific, sports, etc. aims. It is only possible for religious officials to fulfill these duties and responsibilities expected of them if they have certain qualifications and competencies. At this point, common qualifications, competencies, duties and responsibilities that religious officials should have should be determined, and education programs should be developed in line with these qualifications, competencies, duties and responsibilities. In this context, it can be suggested that religious officials fulfill various duties and have features in the context of religious services both inside and outside the mosque. Religious officials in Germany should contribute to the adaptation of Muslims to Germany as much as they should contribute to the preservation of the Muslim identity of the Muslims here. It is inevitable for these religious officials to take an active role in inter-religious/intercultural dialogue studies. Religious officials are also expected to establish healthy relations with German local governments. As an extension of this, accompanying various ceremonies and celebrations and doing youth work are among the duties and responsibilities expected from religious officials. In order to be able to do all these, the precondition is that they are competent on the German language, culture and social structure. In addition, they must have the knowledge and skills to provide traditional religious services.

Keywords:

Religious Education, Religious Official, Germany, Employment Policy, Education Method,

PDF

___

ABRAHAMİAN, Ervand. Modern İran Tarihi. Trc. Dilek Şendil, 5. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay., 2018.
AHAVİ, Şahruh. İran’da Din ve Siyaset -Pehlevi Devrinde Ulema-Devlet İlişkileri. Trc. Selahattin Ayaz. İstanbul: Yöneliş Yay., 1990.
Ahmed b. Ebî Yakup b. Cafer b. Vehb b. Vâdıh el-Yaʻkûbî (292/905). Târîhu’l-Yaʻkûbî. 2 cilt. thk.: Abdü’l-Emîr el-Mühennâ. Beyrut: Şeriketü’l-aʻlemî li’l-matbûât, 1431/2010.
AKSU, Hüsamettin. “Fazlullah-ı Hurûfî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 277-279. Ankara: TDV Yay., 1989.
AMORETTİ, B. S. “Religion in the Timurid and Safevid Periods”. The Cambridge History of Iran. ed. Peter Jackson-Laurence Lockhart. 6: 610-655. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
AND, Metin. Kerbelâ-Muharrem-Ta’ziye. 4. Baskı. İstanbul: YKY, 2018.
ASSMANN, Jan. Kültürel Bellek, Trc. Ayşe Tekin. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2015.
-------. Tektanrıcılık ve Şiddetin Dili. Trc. Mesut Keskin. İstanbul: Avesta Yay., 2011.
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1194812/1194841/952502/%D8%AA%D9%8E%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D9%8F-%D9%88%DA%A9%D9%8E%DB%8C%D9%81%DB%8C%D9%8E%D8%A9%D9%8F-%D8%A8%D9%90%D9%86%D8%A7%D8%A1%D9%90-%D8%AD%D8%B1%D9%8E%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B6%D9%8E%D8%A7-(%D8%B9).
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1195535/1195554/1206803/Temizlik-merasimi.
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1195535/1195554/1206811/Hutbe-okuma-merasimi.
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1195535/1195554/1206820/Nakkare-%C3%A7alma-merasimi
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1195535/1195554/1206840/Suffe-merasimi.
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://globe.aqr.ir/portal/home/?news/1195535/1195554/580659/Kutsal-zarih.
Astan Quds Razawi. Erişim: 05.05.2019. https://news.razavi.ir/portal/home/?news/267078/268007/1520538/Mutahhar-Rezevi-T%C3%BCrbede-Gadir-i-Hum-bayram%C4%B1-programlar%C4%B1-a%C3%A7%C4%B1kland%C4%B1.
AYDOĞMUŞOĞLU, Cihad. Safevi Devleti Tarihi (1501-1736). Ankara: Gece Kitaplığı Yay., 2015.
-------. “Safevi Hükümdarı Şah Abbas’ın Dinî Siyaseti”. Turkish Studies 6/3 (Summer 2011): 1329-1337.
BATTESTİ, Teresa. “Le pèlerinage de l'Emâm Réza, à Mashad, en Iran”. Regards Sur l’Iran 38/2 (1988): 143-178.
BAUMAN, Zygmunt - OBİREK, Stanislaw. Tanrı’ya ve İnsana Dair. Trc. Akın Emre Pilgir. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2018.
BAUMAN, Zygmunt. Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. Trc. Nurgül Demirdöven. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2012.
-------. Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. Trc. Nurgül Demirdöven. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2012.
BECKER, Ernest. Ölümü İnkar. Trc. Arzu Tüfekçi. İstanbul: İz Yay., 2014.
BENDİDERYA, Cafer. İran Ziyaretleri -Meşhed ve Kum. İstanbul: Kevser Yay., 2007.
BETTERİDGE, Anne H. “Specialists in Miraculous Action: Some Shrines in Shiraz”. Sacred Journays: The Anthropology of Pilgrimage. VII (1992): 189-209.
BİLGİN, Nuri. Tarih ve Kolektif Bellek. İstanbul: Bağlam Yay., 2013.
BOZAN, Metin. “Ali er-Rıza’nın Veliahtliği Meselesi (İmamiyye’nin İmamet Nazariyesine Teo-Pratik Açısından Eleştirel Bir Yaklaşım)”. Dinî Araştırmalar 7 (2004): 159-171.
BROWNE, Edward G. A Literary History of Persia. Cambridge: Cambridge University, 1919.
BULUT, Halil İbrahim. “Siyasi Ve Dinî Otoritelerin Necef Ve Kerbela’ya Kutsiyet Kazandırmadaki Rolü, Kitâbü’l-Mezâr Örnegi”. Sakarya Üniv. İFD XII/22 (2010/2): 1-19.
CANIM, Rıza. İran Seyahatnâmesi, İstanbul: Ülke Yay., 2016.
CHELKOWSKİ, Peter-Dabashi, Hamid. Bir Devrimi Sahnelemek. Trc. Biray Anıl Birer. İstanbul: İletişim/Medya Yay., 2018.
COOK, David. İslam’da Şehitlik. Trc. Beyza Topuz. İstanbul: Kabalcı Yay., 2017.
ÇELENK, Mehmet. XVI. Ve XVII. Yüzyıllarda Safevî Şiîliği. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2005.
ÇINAR, Gülay Karadağ. “Meşhed Sınırında Sünnî ve Şiî Ulema Arasındaki Müzakereler”. Alevilik Araştırmaları Dergisi. 6 (2013): 201-219.
DURKHEİM, Emile. Dinî Hayatın İlk Şekilleri. Trc. İzzet Er. Ankara: TDV Yay., 2009.
Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdûs el-Cehşiyârî (331/942). Kitâbü’l-Vüzerâʼ ve’l-Küttâb. thk.: Hasan ez-Zeyn. Beyrut: Dâru’l-fikri’l-hadîs, 1498/1988.
Ebu Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî (770/1368). İbn Battûta Seyahatnâmesi. Trc. A. Sait Aykut, 8. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yay., 2018.
Ebû Caʻfer Muhammed b. Cerîr et-Taberî (310/923). Târîhu’t-Taberî. 10 Cilt. thk.: Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. Lübnan: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-ʻArabî, 1429/2008.
Ebû Cafer Muhammed b. Kûleveyh el-Kummî (386/996). Kâmilü’z-Ziyârât. Kum: Müessesetü’n-neşri’l-İslâmî, 1417.
EBU DÜLEF. İran Seyahatnamesi, 10. Yüzyılda Kafkasya’dan Fars Körfezi’ne Yolculuk. Trc. Serdar Gündoğdu. İstanbul: Kronik Yay., 2017.
Ebu’l-Ferec Ali b. Hüseyin b. Muhammed el-İsfehânî (356/967). Mekâtilü’t-Tâlibiyyîn. thk.: es-Seyyid Ahmed Sakr. 2. Baskı. Kum: Menşûrâtü’ş-Şerîf er-Rızâ, 1416.
ESHAGHİ, Peyman. İran’da Siyasi Meşruiyet ve Din: İmam Rıza Türbesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2017.
ESPOSİTO, Roberto. Communitas. Trc. Onur Kartal. İstanbul: İletişim Yay., 2018.
GARTHWAİTE, Gene R. İran Tarihi. Trc. Fethi Aytuna. İstanbul: İnkılap Yay., 2011.
Gılgamış Destanı. Türkçe’ye Trc. N.K. Sandar. Trc. Sevin Kutlu-Teoman Duralı. İstanbul: Hürriyet Yay., 1973.
GİRARD, René. Şiddet ve Kutsal. Trc. Necmiye Alpay. İstanbul: Kanat Kitap, 2003.
GOODY, Jack. Mit, Ritüel ve Söz. Trc. Damla Sezgi. İstanbul: Küre Yay., 2017.
GROS, Frederic. Yürümenin Felsefesi. Trc. Albina Ulutaşlı. İstanbul: Kolektif Kitap, 2017.
GÜRKAN ANAR, A. Damla. “Safevi Şahlarının Baniliği Üzerine Bir Değerlendirme”. İran Çalışmaları Dergisi. 1/1 (2017): 117-143.
HAKYEMEZ, Cemil. Osmanlı-İran İlişkileri ve Sünni-Şii İttifakı. 2. Baskı. İstanbul: Kitap Yay., 2016.
HALBWACKS, Maurice. Kolektif Hafıza. Trc. Banu Barış. Ankara: Heretik Yay., 2017.
HASAN-I RUMLU. Ahsenü’t-Tevârîh. Trc. Mürsel Öztürk. Ankara, Türk Tarih Kurumu Yay., 2006.
HAVİLAND, William A. Kültürel Antropoloji. Trc. Hüsamettin İnanç. İstanbul: Kaknüs Yay., 2002.
HİCKLEY, Denis. “Some Impressions of Iranian Islam”. New Blackfriars. 54/640 (September 1973): 417-421.
HOFFER, Eric. Kesin İnançlı. Trc. Hale Şipal. Ankara: Yeryüzü Yay., ts.
HUİZİNGA, Johan. Homo Ludens. Trc. Mehmet Ali Kılıçbay. 4. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2013.
HÜSEYİN. Asaf, İranda Devrim ve Karşı Devrim. Trc. Taha Cevdet. 2. Baskı. İstanbul: Pınar Yay., 1989.
İBN HAVKAL. 10. Asırda İslâm Coğrafyası. Trc. Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yay., 2014.
İZDÎ, Hüseyin. “Şâhân-ı Safevî ve Ziyâret”. Shiʻite Studies. 10/3 (Autumn 2011): 131-152.
JAMES, Wendy. Törensel Hayvan Yeni Bir Antropoloji Denemesi. Trc. Sevda Çalışkan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay., 2013.
Kadı Ahmed b. Şerafettin el-Hüseyin el-Hüseynî el-Kûmî. Hulâsatü’t-Tevârîh. tsh. İhsan İşrâkî. Tahran: İntişârât-i Danişgâh-ı Tahran, 1383.
KARADAĞ ÇINAR, Gülay. “Safevî Devleti’nde Dini Otoritenin Temsilcisi Şahlar Ve Şiî Ulemayla İlişkileri”. İran Çalışmaları Dergisi 1/1 (2017): 11-51.
KAYABALI, İsmail - Arslanoğlu, Cemender. İran’ın Anadolu’ya Uzanan Gölgesi. Ankara: Set Ofset, 1990.
KELLEHEAR, Allan. Ölümün Toplumsal Tarihi. Trc. Tuğçe Kılınç. Ankara: Phoenix Yay., 2012.
KORKMAZ, Esat. Zerdüştlük Terimleri Sözlüğü. 1. Baskı. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yay., 2004.
KORKMAZ, Mehmet. Zerdüşt Dini İran Mitolojisi. Ankara: Alter Yay., 2013.
KURTULUŞ, Rıza. “Tûs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40: 431-432. Ankara: TDV Yay., 1989.
LANGER, Susanne K. Sanat Problemleri. Trc. A. Feyzi Korur. İstanbul: Mitos-Boyut Yay., 2012.
LİNDHOLM, Charles. İslami Ortadoğu. Trc. Balkı Şafak. İstanbul: İmge Kitabevi, 2004.
MAALOUF, Amin. Ölümcül Kimlikler. Trc. Ayşe Bora. 47. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yay., 2018.
MAWER, Caroline. “Shah ʻAbbâs And The Pilgrimage To Mashhad”. Iran. 49 (2011): 123-147.
Mehr News Agency. Erişim: 05.05.2019. https://tr.mehrnews.com/news/1870915/Hz-%C4%B0mam-R%C4%B1za-a-s-T%C3%BCrbesi-nde-bayrak-de%C4%9Fi%C5%9Ftirme-merasimi.
MENQUE, Philippe. Yürümek, Koşmak, Yüzmek. Trc. Orçun Türkay. İstanbul: YKY, 2018.
Mirza Muhammed Takî Lisânü’l-Mülk. Nâsihu’t-Tevârîh. I-V. Tahran: Esâtîr Yay., 1380.
Muhammed Yusuf Keyanî. İslam Dönemi İran Mimarisi. Trc. Kaan Dilek. Ankara: İraniyat Yay., 2018.
Muhammed Yusuf Vâle-i İsfahânî. Hold berrîn, (Iran der devre-i Safevîyye). hz. Mir Hâşim Muhaddis. Tahran: Movkufat neşriyat, 1372.
MUMFORD, Lewis. Tarih Boyunca Kent. Trc. Gürol Koca. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2013.
Noyce, Philip. “The Giver”. 2014. https://www.imdb.com/title/tt0435651/.
ÖZ, Mustafa. “Meşhed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 363-365. Ankara: TDV Yay., 1989.
ÖZMEN, Erdoğan. Vazgeçemediklerinin Toplamıdır İnsan -Yas, Melankoli, Depresyon-. İstanbul: İletişim Yay., 2017.
Pars Today. Erişim: 05.05.2019. http://parstoday.com/tr/radio/iran-i60237-me%C5%9Fhed_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1n%C4%B1n_k%C3%BClt%C3%BCr_ba%C5%9Fkenti.
PERRİER, Ronald. “Trade From The Mid-I4th Century To The End Of The Safavid Period”. The Cambridge History of Iran. ed. Peter Jackson-Laurence Lockhart. 6: 412-490. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
ROEMER, H. R. “The Safevid Period”. The Cambridge History of Iran, ed. Peter Jackson-Laurence Lockhart. 6: 189-350. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
SAĞIR, Adem. Ölüm Sosyolojisi. Ankara: Phoenix Yay., 2014.
SARIKÇIOĞLU, Ekrem. Din Fenomenolojisi (Dinlerin Mahiyeti ve Tezahür Şekilleri). Isparta: Fakülte Kitabevi, 2011.
SAVORY, Roger. “The Safevid State and Polity”. Iranian Studies. 7/1-2 (Winter-Spring 1974): 179-212.
SHAHR, Fariba Zarinebaf. “Economic Activities of Safavid Women in the Shrine-City Ardabil”. Iranian Studies. 31/2 (Spring 1998): 247-261.
SOPHOKLES. Antigone. Trc. Sabahattin Ali. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay., 1993.
STRECK, Maximilian. “Meşhed”. MEB İA. 8: 145-159. İstanbul: MEB Yay., 1997.
Şemseddin Ebî Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr (390/1000). Ahsenü’t-Tekâsîm fî Marifeti’l-Ekâlîm. Leiden: Brill, 1877.
ŞEREF HAN. Şerefname -Osmanlı İran Tarihi. 2 Cilt. İstanbul: Ant Yay., 1971.
Şeyh Bessâm Muhammed Hüseyin. el-Meşy ilâ Ziyârati Seyyidi’ş-Şühedâʼ. B.y.: y.y., 1435/2014.
Şeyh Müfîd Muhammed b. Muhammed b. Numan (413/1022). Kitâbü’l-Mezâr Menâsikü’l-Mezâr. thk. Seyyid Muhammed Bâkır el-Ebtahî. Kum: Mihr, 1413.
TOLAN, Barlas. Toplum Bilimlerine Giriş. Ankara: Savaş Yay., 1983.
TURNER, Colin Paul. The Rise of Twelver Shi’ite Externalism in Safavid Iran and its consolidation under ‘Allāma Muhammad Bāqir Majlisī (1037/1627-1110/1699). Doktora Tezi, Durham University, 1989.
UYAR, Mazlum. İran’da Modernleşme ve Din Adamları. İstanbul: Emre Yay., 2008.
-------. Şiî Ulemânın Otoritesinin Temelleri. İstanbul: Kaknüs Yay., 2004.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi, 6/1. 5. Baskı. Ankara: TTK Basımevi, 1995.
VOLKAN, Vamık D. “Süreğen Yas Tutan Bireyler ve Toplumlar: Bağlantı Nesneleri ve Ulusal Anıtlar”. Yürekte Kırk Mum: Bireysel ve Toplumsal Yas. 77-104. İstanbul: Pinhan Yay., 2017.
-------. Kimlik Adına Öldürmek. Trc. Medine Banu Büyükkal. İstanbul: Everest Yay., 2009.
WİLSON, R. Pinder. “Timurid Architecture”. The Cambridge History of Iran, ed. Peter Jackson-Laurence Lockhart. 6: 728-758. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
YOUNG, James E. “Memory and Counter-Memory”. Harward Design Magazine. 9 (1999): 1-10.
ZAMYATİN, Yevgeni. Biz. Trc. Turgay Yıldız. Eskişehir: Dorlion Yay., 2018.