Türkiye ve Kazakistan'da Öğretmen Adaylarının Meslek Tercihi ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Düşünceleri

Bu çalışma 2001 tarihinde Güney Kazakistan'ın Çimkent ve Türkistan illerinde, Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesinde ve 2003 tarihinde Türkiye'nin istanbul ve Bursa illerinde, Marmara ve Uludağ Üniversitelerinde yapılmıştır. Araştırmanın amacı değişik iki ülkede eğitimlerini sürdüren öğretmen adaylarının meslek tercihlerini ve öğretmenlik mesleğiyle ilgili düşüncelerini belirlemektir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılarak, örneklem için 448'i Kazak, 726'sı Türk toplam 1174 öğretmen adayı seçilmiştir. Örneklemi oluşturan öğrencilere araştırma konusuyla ilgili 66 soruluk anket uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; iki ülkede de öğretmenlik mesleği ilk sıralarda tercih edilmemesine karşılık, bu meslek Türkiye'de Kazakistan'dan daha ön sıralarda tercih edilmektedir. Her iki ülkede de ekonomik getirisi ve statüsü yüksek olan meslekler ilk sıralarda tercih edilmektedir. Türkiye'de ticaret, hukuk, mühendislik ve tıp gibi, meslekler ilk sıralarda tercih edilirken, Kazakistan'da hukuk, ekonomi, bankacılık ve polislik meslekleri ilk sıralarda tercih edilmektedir. Sonuç olarak öğretmenlik mesleği Türkiye'de Kazakistan'dan daha yüksek oranda tercih edilmesine karşılık, bu meslek iki ülkede de öncelikli istenilen meslekler arasına girememiştir. Bu durumun nedeni olarak diğer faktörlerle birlikte iki ülkedeki yaşama standartlarına göre, öğretmenlik mesleğinin ekonomik getirişinin yetersiz oluşu, mesleğin her iki ülkede de statü ve saygınlığının istenilen düzeyde olmayışı gibi faktörlerin etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

PDF

___

AKYÜZ ,Yahya (1978), Türkiye'de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki etkileri (1848-1940), Ankara, Doğan Basımevi, 332s.

AKYÜZ, Yahya (2001), Türk Eğitim Tarihi, istanbul, Alfa Yayını, 458s.

ALKAN, Cevat ve HACIOĞLU, Fatma (1997), Öğretmenlik uygulamaları Öğretim Teknolojisi, Ankara, Akın Yayınevi.

ARSLANOĞLU, ibrahim (1997), Türk Eğitim Sistemi, Ankara.

ATAÜNAL, Erdoğan (1987), "Yüksek Öğretim Kurulunun ilkokul Öğretmeni Yetiştirmeye ilişkin Projeksiyonu", Öğretmenin Dünü Bugünü Geleceği, Sempozyumu, 8-11 Haziran 1987, Gazi Üniversitesi, Ankara, s(207-203).

BÜYÜK LAROUSSE (1986), Sözlük ve Ansiklopedi, C. 17, istanbul, Milliyet Yayını, s(90-91).

CELKAN, Hikmet Y. (1987), "Öğretmen Yetiştirmenin Toplumsal Açıdan Tetkiki", Öğretmenin Dünü Bugünü Geleceği Sempozyumu, 8-11 Haziran, Gazi Üniversitesi, Ankara, s(85-98).

DOĞAN, Cihangir (2000), "Ahmet Yesevi Uluslar Arası Kazak Türk Üniversitesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine ilişkin Düşünceleri", VII İlmi Teori ve Ders Metodu Konferansı, Bilig Yayını, Çimkent, s(81-85).

DOĞAN, Cihangir (2002), "Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine ilişkin Tutumları", 2000'lı Yıllarda Uluslar Arası Katılımlı I. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumu, M.Ü. Atatürk Eğit. Fak., 29-31 Mayıs, (Yayınlanmamış Bildiri), istanbul.

DOĞAN, Cihangir (2003), Türkiye'de Öğretmenlik Mesleğinin Sorunları, istanbul, Burak Yayınları, 240s.

ERGÜN, Mustafa (1982), Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara, AÜDTCF. Yayını, 81 s.

KARAGÖZOĞLU, Galip (1987), "Yüksek Öğretime Geçiş'te Öğretmenlik Mesleğine Yönelme", Ankara, Gazi Üniversitesi, Sempozyumu, s(271-284).

KARAMUK, Ziya (1973), Cumhuriyetin 50. Yılında Milli Eğitimimiz, istanbul, Milli Eğitim Basımevi.

KAVCAR, Cahit (1982), "Tarihe Karışan Bir Öğretmen Yetiştirme Modeli: Yüksek Öğretmen Okulu", H.Ü. Eğit. Fak. Dergisi, Cilt:15, Sayı:l, Ankara, s(197-214).

KOÇER, H. Ali (1974), Türkiye'de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), istanbul, Milli Eğitim Basımevi, 272s.

KUNJEVNIKOV, E.M. (1984), "XXVl'ezd Kpss; Obseobrazovatelnie Skali", Provesçenie, Moskova, s(71-38).

KULAKSIZOĞLU, Adnan (1998), Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitapevi, istanbul, 236s.

KUZGUN, Yıldız (2000), Meslek Danışmanlığı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

MEB. (1992), Öğretmen Yetiştirmede Koordinasyon, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, 522s.

MEB. (2000), 2007 Yılı Başında Milli Eğitim, APK Başkanlığı, Ankara.

NARİGEJl, Bekov (2000), Kazakistan Gençliği, Elorda, Aslana.

NERGNEY Mc.and CARRIER, C. (1981), Teacher Development, Macmillen Publishing Co., New York.

O'HARA, R.P., TlEDEMEN, D.V. (1959), "Vocational Self Consept in Adolescence", Journal of Counseling Psychology, Vol: 6, s(292-301).

OKÇABOL, Rıfat ve GÖK, Fatma (1998), Öğretmenin Profili, Eğitim Sen Yayını, 115s.

OKTAY, Ayla (1991), "Öğretmenlik Mesleğinin ve Öğretmenin Nitelikleri", M.Ü. Atatürk Eğit. Fak. Eğit. Bilimleri Dergisi, Sayı:3, istanbul, s(187-193).

ÖNER, Uğur, (1982), Benlik Kavramı île Mesleki Benlik Kavramı Arasındaki Farkın Akademik Başarı île ilişkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), A.Ü. Eğit. Fak., Ankara.

ÖZCAN, A. Osman (1985), Ülkemiz için isabetli Olabilecek Bir Mesleğe Yöneltme, istanbul Üniversitesi, Edebiyat Fak., Yayını, 244 s.

RAZON, Norma (1983), "Meslek Seçiminde Aileye, Okula, Bireye ve Topluma Düşen Görevler", Eğitim ve Bilim Dergisi, Sayı:44, s(35-44).

ROSER, R., ECLES, J.S., SAMEROFF, A., (1998), "Academic and Emotinal Functioning in early Adolescence: Longitudinal Relations, Patterns and Perception by experience in Middle School", Development and Psycho-pathology, 10, s(321-352).

ŞAHiN, Mustafa (1998), "ilköğretimde Öğretmen Yetiştirme Süreleri ve Sayıları nın artırılması", Milli Eğitim, Sayı 37, Ankara, s(91-99).

SARACALOĞLU, Asuman (1991), "Türkiye ve Japonya'da Öğretmenlerin Statüleri", Çağdaş Eğitim, Yıl; 16, Sayı;162, s(15-19).

ÜLGEN, Güllen (1995), Eğitim Psikolojisi, Lazer Ofset Matbaası, Ankara.

ZEHMN,S.J., KOTTLER, J.A. (1993), The Human Dimension, Corvwin Pres Inc. Sage Pablications Company Newbury Park, Califonia.