19431

Osmanlı Basınında Mahmud Şevket Paşa Suikastı

Osmanlı Devleti'nin son yıllarında söz sahibi olan mühim karakterlerden Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı ordusunda uzunyıllar hizmet vermiş ve 23 Ocak 1913 günü gerçekleşen Bâb-ıÂli Baskını sonrasında İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin desteğiile sadrazamlık makamına getirilmiştir. Balkan Savaşları'nınen ağır günlerinde hem Sadrazamlık hem de Harbiye Nâzırlığıgörevlerinde bulunan Mahmud Şevket Paşa, 11 Haziran 1913günü İstanbul Bayezid'de gerçekleştirilen bir suikast sonucunda hayatını kaybetmiştir.Bu çalışmada Mahmud Şevket Paşa suikastı, sonrasında yaşanangelişmeler ve bu olayın Osmanlı basınındaki yansımaları İkdam,Sabah ve Tanin gazetelerine dayandırılarak ele alınmaktadır

The Assassination of Mahmud Sevket Pasha in the Ottoman Press

Mahmud Sevket Pasha, who was one of the important authoritative figures during the final years of the Ottoman State, served the Ottoman Army for long years and was appointed to the post of Grand Vizier through the support of The Society of Union and Progress following the Raid on the Sublime Porte, which occurred on 23 January 1913. Mahmud Sevket Pasha, who was in office as Grand Vizier and the Minister of War during the most severe conditions of the Balkan Wars, was assassinated in Istanbul Bayezid on 11 June 1913. This study discusses the assassination of Mahmud Sevket Pa- sha, the events following this, and the way this event was reflected in the Ottoman Press based on Ikdam, Sabah and Tanin newspapers.

PDF

___

1. Osmanlıca Gazete ve Dergiler

1.1. İkdam Gazetesi: 30 Mayıs 1329 / 12 Haziran 1913, No: 5858; 31 Mayıs 1329 / 13 Haziran 1913, No: 5859; 1 Haziran 1329 / 14 Haziran 1913, No: 5860; 3 Haziran 1329 / 16 Haziran 1913, No: 5862; 4 Haziran 1329 / 17 Haziran 1913, No: 5863; 5 Haziran 1329 / 18 Haziran 1913, No: 5864; 6 Haziran 1329 / 19 Haziran 1913, No: 5865; 7 Haziran 1329 / 20 Haziran 1913, No: 5866; 8 Haziran 1329 / 21 Haziran 1913, No: 5867; 9 Haziran 1329 / 22 Haziran 1913, No: 5868; 11 Haziran 1329 / 24 Haziran 1913, No: 5870.

1.2. Sabah Gazetesi: 30 Mayıs 1329 / 12 Haziran 1913, No: 8527; 31 Mayıs 1329 / 13 Haziran 1913, No: 8528; 1 Haziran 1329 / 14 Haziran 1913, No: 8529; 3 Haziran 1329 / 16 Haziran 1913, No: 8530; 3 Haziran 1329 / 16 Haziran 1913, No: 8531; 4 Haziran 1329 / 17 Haziran 1913, No: 8532; 5 Haziran 1329 / 18 Haziran 1913, No: 8533; 6 Haziran 1329 / 19 Haziran 1913, No: 8534; 7 Haziran 1329 / 20 Haziran 1913, No: 8535; 8 Haziran 1329 / 21 Haziran 1913, No: 8536; 9 Haziran 1329 / 22 Haziran 1913, No: 8537; 10 Haziran 1329 / 23 Haziran 1913, No: 8538; 11 Haziran 1329 / 24 Haziran 1913, No: 8539; 12 Haziran 1329 / 25 Haziran 1913, No: 8540.

1.3. Servet-i Fünun Dergisi: 6 Haziran 1329 / 19 Haziran 1913, S. 1150.

1.4. Tanin Gazetesi: 30 Mayıs 1329 / 12 Haziran 1913, No: 1629; 1 Haziran 1329 / 14 Haziran 1913, No: 1631; 2 Haziran 1329 / 15 Haziran 1913, No: 1632; 3 Haziran 1329 / 16 Haziran 1913, No: 1633; 4 Haziran 1329 / 17 Haziran 1913, No: 1634; 5 Haziran 1329 / 18 Haziran 1913, No: 1635; 6 Haziran 1329 / 19 Haziran 1913, No: 1636; 7 Haziran 1329 / 20 Haziran 1913, No: 1637; 8 Haziran 1329 / 21 Haziran 1913, No: 1638; 9 Haziran 1329 / 22 Haziran 1913, No: 1639; 11 Haziran 1329 / 24 Haziran 1913, No: 1641.

2. Telif Eserler

Ahmad, Feroz (2004). İttihat ve Terakki 1908 - 1914. İstanbul: Kaynak Yay.

Akşin, Sina (2006). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. Ankara: İmge Kitabevi.

Alkan, Ahmet Turan (1992): İkinci Meşrutiyet Devrinde Ordu ve Siyaset. Ankara: Cedit Neşriyat.

An, Ahmet (2000): "Kıbrıslı Mehmet Kâmil Paşa (1832 - 1913)". Tarih ve Top- lum (194): 81 - 87.

Artuç, Nevzat (2005). "Bir Siyasal Cinayet Örneği: Mahmut Şevket Paşa Suikas- tı". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen - Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi (12): 73 - 102.

Çakıroğlu, Ekrem (Yay. Yön.) (1999). "Mahmud Şevket Paşa". Yaşamları ve Ya- pıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi II. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 72 - 73.

Eldem, Edhem (Haz.) (2004). "L'Illustration'dan Seçmeler: Mahmud Şevket Paşa'nın Katillerinin Yakalanması". Toplumsal Tarih (126): 8 - 10.

Engin, Süreyya (1951). "Mahmut Şevket Paşa'nın Katli Hâdisesi". Resimli Tarih Mecmuası II (23): 1112 - 1115.

Gündoğdu, Cihangir (2004). "Mahmud Şevket Paşa". Toplumsal Tarih (130): 54 - 63.

Halaçoğlu, Ahmet (2002). "Balkan Savaşları (1912 - 1913)". Türkler (13): Anka- ra: Yeni Türkiye Yayınları: 296-307.

Hayta, Necdet (2008). Balkan Savaşları'nın Diplomatik Boyutu ve Londra Büyü- kelçiler Konferansı (17 Aralık 1912 - 11 Ağustos 1913). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.

İbnülemin Mahmut Kemal İnal (1982). Son Sadrazamlar IV. İstanbul: Dergah Yay.

Kabacalı, Alpay (2000). "Mahmud Şevket Paşa'ya Beş Kurşun ". Popüler Tarih (4): 34 - 37.

Lewis, Bernard (2004). Modern Türkiye'nin Doğuşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.

Parmaksızoğlu, İsmet (1976). "Mahmud Şevket Paşa". Türk Ansiklopedisi 23: Ankara: Milli Eğitim Basımevi: 185-186.

Soko, Ziya Şakir (1944). Mahmud Şevket Paşa. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.

Tunaya, Tarık Zafer (1988). Türkiye'de Siyasal Partiler Cilt: I - İkinci Meşrutiyet Dönemi. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yay.

_____, (1989). Türkiye'de Siyasal Partiler Cilt: III - İttihat ve Terakki. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yay.

Türkmen, Zekeriya (2003). "Mahmud Şevket Paşa". İslam Ansiklopedisi. C. 27. Ankara: TDV Yayınları: 384-386.

Umar, Ömer Osman (2004). "Mahmut Şevket Paşa Suikastı". Türk Dünyası Araştırmaları (153): 11 - 42.

Yalçın, Soner (2009). "Osmanlı'nın Anıtkabir'i Abide-i Hürriyet'ti". Hürriyet, 29.04.2007. Internet erişim kaynağı:

http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx ?id=6426091 &yazarid=218. Erişim Tarihi (E.T.): 26.09.2009.