Necip Fazıl'da ve Ahmet Hâşim'de başın aykırılığı ve horlanışı

Necip Fazıl ve Ahmet Hâşim, 20. yüzyıl Türk şiirinin öne çıkan şairleri arasında yer alır. Bu çalışmada her iki şairin başı konu alan birer şiiri (Serseri ve Başım ) incelenmektedir. Necip Fazıl’ın şiirinde baş, benlik kavramı çevresinde şekillenir. Ahmet Hâşim’in şiiri ise ontolojik çerçevede başı probleme çevirir. İncelemede metinlerarasılık ve karşılaştırmalı edebiyat yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Necip Fazıl, Serseri şiirinde öznenin toplumla, insanlarla ve diğer varlıklarla uyumsuzluğunu, bunun kendisi üzerinde yarattığı olumsuz etkiyi dile getirir. Uyumsuzluğun kaynağı olarak başını görür. Baş kelimesiyle ifade ettiği zihninin farklı işleyişi problem olarak belirir. Buna karşılık Ahmet Hâşim de başın fiziki yapısını ve görünüşünü çirkinlik kompleksi çevresinde psikolojik probleme dönüştürür. Bu durum, sanatkâr üzerinde psikolojik baskı yaratır. Bu yazıda her iki şairin başa yaklaşımı fenomenolojinin ve psikanalizin verileriyle ele alınmaya çalışılmaktadır.

___

Ahmet Haşim (1927). “Başım”. Hayat Mecmuası 20: 5.

_____, (1987). Bütün Şiirleri. Haz. İnci Enginün-Zeynep Kerman. İstanbul: Dergâh Yay.

_____, (1991). Bize Göre İkdam’daki Diğer Yazıları. Haz. İnci Enginün-Zeynep Kerman. İstanbul: Dergâh Yay.

Akalın vd. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.

Aktulum, Kubilâ y (1999). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yay.

_____, (2002). “Metinlerarası Okuma, Karşılaştırmalı Yazınsal Eleştiri ve Kaynak Eleştirisi Arasındaki İlişkiler ve Ayrımlar”. I. Ulusal Karşılaştırmalı Edebi- yat Sempozyumu. Eskişehir. 479-485.

_____, (2004). Parçalılık Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yay.

Ancet, Pierre (2010). Ucube Bedenlerin Fenomenolojisi. Çev. Ersel Topraktepe. İstanbul: YKY.

Atay, Falih Rıfkı (1966). Pazar Konuşmaları. İstanbul: Dünya Matb.

Ateş, Süleyman (2002). İnsan ve İnsanüstü Varlıklar Ruh Melek Cin İnsan. İstanbul: Vatan.

Ayvazoğlu, Beşir (2000). Ömrüm Benim Bir Ateşti Ahmet Haşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Balcı, Yunus (2004). “Necip Fazıl ve Cahit Sıtkı’da Yalnızlık ve Kaçış Duygusu”. Arayışlar – İnsan Bilimleri Araştırmaları- 12: 41-62.

Barbaras, Renaud (2010). “Neden Hâlâ Husserl”. Çev. Emre Şan. Baykuş (Husserl Özel Sayısı) 6: 14-28.

Bloom, Harold (2008). Etkilenme Endişesi Bir Şiir Teorisi. Çev. Ferit Burak Ay- dar. İstanbul: Metis Yay.

Cléro, Jean-Pierre (2011). Lacan Sözlüğü. İstanbul: Say Yay.

Çoban, Ahmet (2004). Göller ve Çöller Şairi Ahmet Hâşim. Ankara: Akçağ Yay.

Eagleton, Terry (2004). Edebiyat Kuramı. Çev. Tuncay Barkan. İstanbul: Ayrıntı Yay.

_____, (2010). Estetiğin İdeolojisi. Çev. Bülent Gözkan vd. İstanbul: Doruk Yay.

Ergiydiren, Sevinç (2007). Eleştiride Fenomenolojik Yaklaşımlar. Ankara: Hece Yay.

Eyüboğlu, Bedri Rahmi (1936). “Hocamız Ahmet Hâşim”. Kültür Haftası 7 (26 Şubat): 133.

Foucault, Michel (1999). Kendini Bilmek. Çev. Gül Çağalı Güven. İstanbul: Om Yay.

_____, (2006). Deliliğin Tarihi. Çev. Mehmet Ali Kılıçbey. Ankara: İmge Kitabevi.

Freud, Sigmund (2010). Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası. Çev. Banu Büyükkal ve Saffet Murat Tura. İstanbul: Metis Yay.

Gariper, Cafer (2007). “Fecr-i Ati Topluluğu”. Türk Edebiyatı Tarihi. C. 3. İstanbul: KTB Yay. 151-172.

Guntrip, Harry (2003). Şizoid Görüngü Nesne İlişkileri ve Kendilik. Çev. İpek Babacan. İstanbul: Metis Yay.

Gürsoy, Kenan (2007). Maurice Merleau-Ponty’de Algı Problemine Giriş. Ankara: Lotus Yay.

Hartmann, Heinz (2004). Ben Psikolojisi ve Uyum Sorunu. Çev. Banu Büyükkal. İstanbul: Metis Yay.

Homer, Sean (2013). Jacques Lacan. Çev. Abdurrahman Aydın. Ankara: Phoenix Yay.

Husserl, Edmund (2010). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders. Çev. Harun Tepe. An- kara: Bilgesu Yay.

Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1969). Gençlik ve Edebiyat Hatıraları. Ankara: Bilgi Yay.

Kearney, Richard (2012). Yabancılar, Tanrılar, Canavarlar. Çev. Barış Özkul. İstanbul: Metis Yay.

Kernberg, Otto (2006). Sınır Duyumlar ve Patolojik Narsisizm. Çev. Mustafa Atakay. İstanbul: Metis Yay.

Kojève, Alexandre (2012). Hegel Felsefesine Giriş. Çev. Selahattin Hilav 4. Baskı. İstanbul: YKY.

Kılavuz, Ahmet Saim (1993). “Cin”. İslam Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: TDV Yay. 5-10.

Kısakürek, Necip Fazıl (1993). Çile. 20. Baskı. İstanbul: Büyük Doğu Yay.

_____, (2011). O ve Ben. 30. Basım. İstanbul: Büyük Doğu Yay.

Küçükalp, Kasım (2009). “Fenomenoloji”. Felsefe Ansiklopedisi. Ed. Ahmet Cevizci. C. 6, İstanbul: Ebabil Yay.

Lacan, Jacques (1982). “Psikanaliz Deneyiminin Ortaya Koyduğu Biçimiyle ‘Özne-Ben’in İşlevinin Oluşturucusu Olarak Ayna Evresi”. Çev. Nilüfer Kuyaş. Yazko Felsefe Yazıları. Haz. Selahattin Hilâv. İstanbul: Yazko Yay.

Martin, Kathleen (Ed.) (2010). The Book of Simbols Reflections on Archetipal İmages. Köln: Taschen.

Parlatır, İsmail (2009). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Yargı Yay.

Ponty, M. Merleau (1994). Algının Fenomenolojisine Önsöz. Çev. Medar Atıcı. İstanbul: Afa Yay.

_____, (1996). Göz ve Tin. Çev. Ahmet Soysal. İstanbul: Metis Yay.

Saydam, M. Bilgin (2011). Deli Dumrul’un Bilinci. 2. Baskı. İstanbul: Metis Yay.

Şen, Cafer (2013). “Tekinsiz’in Geri Dönüşü: Edebî Eserlerde ve Sinemada Canavar/lık İmgelerine Yönelişin Psikanalitik Temelleri Üzerine -I”. Kurgan 11: 51-55.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler. 3. Baskı. İstanbul: Dergâh Yay.

Tepe, Harun (2003). “Giriş”. Fenomenoloji Üzerine Beş Ders. Çev. Harun Tepe. Ankara: Bilim Sanat Yay.

Tura, Saffet Murat (2011). Madde ve Mana Rasyonalitenin Kökeni. İstanbul: Metis Yay.

Akalın vd (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yay.

Zengin, Nilüfer (2003). “Görülmeyi Görmek”. Dünyanın Teni Merleau-Ponty Felsefesi Üzerine İncelemeler. Haz. Zeynep Direk. İstanbul: Metis Yay.