Kırım Tatarları'nda Mahalle Kültürü

Kırım Hanlığı'na ait Şer'iyye Sicilleri üzerinde yaptığımız araştırmalar sonucunda, mahalle olma ve mahallede beraber yaşama üzerine çok sayıda kıymetli örnekler ihtiva eden belgeler tespit edilmiştir. Bu belgelerden hareketle, mahallenin, ortak değerler üretirken, bir taraftan bütünleştiren, diğer taraftan da sağladığı oto-kontrol ile insanları yalnızlaştırmayan bir toplumsal yapıyı inşa ettiği görülmüştür. Öte yandan Kırım Tatar toplumu içinde, etnik, dini, idari ve mali külfet ve görevlerin paylaşımı ve karşılanması amacıyla ortaya çıkan kurumsallaşma kimliği tüm teferruatıyla birlikte çalışmamızda yer almıştır. Ayrıca sicilleri temel kaynak alarak, bire bir, birey ile toplum arasındaki ilişkiler bütün sadeliğiyle gözler önüne serilerek, mahalle olmaktan doğan münasebetler meydana çıkarılmıştır

Neighborhood Culture Among Crimean Tatars

Following the research we did on the Religious Court Registers of the Crimean Khanate, we found many important documents on neighborhood and collective life. These documents show that life in the neighborhood produces a system of common values which unite people and which prevent them from remaining alone. On the other hand, in this study, we tried to explore the common ethnic, religious, administrative and financial responsibilities which paved the way to the institutionalization of Crimean Tatars. Additionally, the relation of an individual with the community and collective life deriving from neighborhood culture has been clearly pointed out by means of the Religious Court Registers.

PDF

___

Bahçesaray Şer'iyye Sicili, 3a, 4, 21, 22, 28, 44, 46, 57, 58 ve 64. ciltler.

Gözleve Şer'iyye Sicili, 1. cilt.

Karasu Şer'iyye Sicili, 25, 33, 47 ve 65. ciltler.

Ergenç, Özer (1984). "Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine". Osmanlı Araştırmaları IV: 69-78.

------- (2006). XVI. Yüzyılın Sonlarında Bursa Yerleşimi, Yönetimi, Ekonomik ve Sosyal Durumu Üzerine Bir Araştırma. Ankara: TTK Yay.

İnalcık, Halil (1983). "Han Ve Kabile Aristokrasisi: I. Sahib Geray Döneminde Kırım Hanlığı". Emel 34 (134): 51-73.

Kramers, J. H. (1997). "Mahalle". İslâm Ansiklopedisi. C. 7. Eskişehir: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. 144.

Ortaylı, İlber (1992). "Osmanlı Aile Hukukunda Gelenek, Şeriat ve Örf". Sosyo- Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi. C.2. 456-467.

------- (1996). Türkiye İdare Tarihine Giriş. Ankara: Turhan Kitapevi.

Turan, Ahmet Nezihi (2003). "Kırım Hanlığı Kadı Sicilleri Hakkında Notlar". Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 9: 1-16.

------- (2009). "Bahçesaray Köleleri 17. ve 18. Yüzyıllar". Bilig 48: 241-254.

Yel, Ali Murat (2003). "Mahalle". İslam Ansiklopedisi. C. XXVII. Ankara: Diyanet Vakfı Yay. 323-336.

Yılmaz, Fehmi (2008). "18. Yüzyılda Kırım Hanlığı'nın Başkenti: Bahçesaray". (Ed.) Erol Özyar ve Arif Bilgin. Selçuklulardan Cumhuriyete Şehir Yö- netimi. İstanbul: Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yay. 237-266.