Kazan Hanlığının yıkılışında bazı Ermeni tüccarların Ruslarla işbirliği

Daha İdil Bulgar Devleti zamanında İdil-Ural bölgesine yerleşen Ermeniler, Altın Orda ve Kazan Hanlığı dönemlerinde de bölgedeki varlıklarını muhafaza etmişlerdir. Altın Orda ve Kazan hanlarının müsamahalı dinî politikaları sayesinde Ermeniler, bölgedeki diğer Türk olmayan halklar gibi büyük imtiyazlara sahip olmuşlardır. Ermenilerin bölgede kendi mahallelerinin ve kiliselerinin olduğu bilinmektedir. Buna rağmen bir kısmı Rus istilası sırasında istilacıların tarafına geçmiştir. Bölgenin Rus idaresine geçmesiyle Tatar hanları, kendilerine tanıdıkları imtiyazları tamamen kaybettikleri gibi, bölgeden de uzaklaşmak zorunda kalmışlardır. Zira Tatar hanları, diğer din mensupları ve etnik gruplara karşı ne kadar müsamahalı davrandıysa, Rus çarları da bunlara karşı o kadar acımasız bir siyaset izlemişlerdir.

PDF

___

Atadjanyan, İrina Artavazdovna (2006). Iz Istoriyi Russko-Armyanskih Vzaimootnoşeniy s Xpo XVIII Veka. Erevan: Lingva Yay.

Barthold, Vasiliy Vladimiroviç (1967). "Saray". İslam Ansiklopedisi. C. X. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 206-207.

Barthold, Vasiliy Vladimiroviç(1944). "Batu". İslam Ansiklopedisi. C. II. İstanbul: İstanbul Maarif Matbası.351-353.

Fahreddin, Rizaeddin (2003). Altın Ordu ve Kazan Hanları. Çev. İlyas Kamalov. İstanbul: Kaknüs Yay.

Fedorov-Davıdov, German Alekseyeviç (1973). Obşestvennıy Story Zolotoy Ordı. Moskova: İzdatelystvo Moskovskogo Universiteta Yay.

Galstyan, A. G. (2005). Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar. Çev. İlyas Kamalov. -İstanbul: Yeditepe Yay.

Herberşteyn, Sigizmund (2008). Moskoviya. Moskova: AST Yay.

Hudyakov, Mihail Georgiyeviç (1991). Oçerki Po îstoriyi Kazanskogo Hanstva. Moskova: İnsan Yay.

Ibn Battuta Seyahatnamesinden Seçmeler (1991). Haz. İsmet Parmaksızoğlu. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

İbn Fadlan (1998). "Kniga Ahmada İbn Fadlana k Tsaryu Slavyan". PSRL, II, Voskresenskaya Letopisy. Ryazan: Aleksandriya. 451-496.

Kamalov, İlyas (2003). Moğolların Kafkasya Politikası. İstanbul: Kaknüs Yay.

Kamalov, İlyas(2009). Altın Orda ve Rusya (Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi). İstanbul: Ötüken Yay.

Morgan, Davis (1986). The Mongols. Oxford: Basil Blackwell.

El-Omeri (1941). "Mesâliku'l-ebsâr fî memâliku'l-emsâr". Altın Ordu Devleti Tarihine Ait Metinler. Yay. Haz. Vladimir Gustavoviç Tiesenhausen. C. I. Çev. İsmail Hakkı İzmirli. İstanbul. 361-414.

PSRL, VII: Ermolinskaya Letopisy (2000). Yay. Haz. Aleksandr İvanoviç Tsepkov. Ryazan: Aleksandriya.

Smirnov, Aleksey Petroviç (2000). "Armyanskaya Koloniya Goroda Bulgara". Materialı i îssledovaniya Arheologiyi LXI: 330-359.

Şâmî, Nizamüddin (1987). Zafernâme. Çev. Necati Lugal. Ankara: TTK Yay.

Tagirov, İndus Rizakoviç (2007). "İdil Bulgarları". Çev. İlyas Kamalov. Avrasya Fatihi Tatarlar. Yay. Haz. İlyas Kamalov. İstanbul: Kaknüs Yay. 35-62.

Ter-Sarkisyantz, Alla Ervandovna (1998). Armyane: Istoriya i Kulyturmye Traditsiyi. Moskova: Vostoçnaya Literatura.

Vısotskiy, N. K. (1889). "Nemetskaya Kurtina-Drevneye Armyanskoye Kladbişe v Kazani". Izvestiya Arheologiyi, îstoriyi i Etnografıi Pri Kazanskom Universitete VII: 3-5.

Yakubovskiy, Aleksandr Yuryeviç (2000). Altın Ordu ve Çöküşü. Çev. H. Eren. Ankara: TTK Yay.

Yegorov, Vadim Leonidoviç (1997). "Saray, Sarayçik, Bahçisaray". Rodina 3-4: 72-77.

Yeritsov, Aleksandr Davidoviç (1901). "Pervonaçalynoye Znakomstvo Armyan s Severo-Vostoçnoy Rusyu Do Votsareniya Doma Romanovıh v 1613 Godu". Kavkazskiy Vestnik XII: 49-59.