İlhan Berk'in Şiirlerinde Toplumcu Gerçekçiliğin İzdüşümü

İkinci Yeni Şiiri içinde değerlendirilen İlhan Berk (19182008), şiir hayatının ilk döneminde toplumcu gerçekçi çizgidedir ve İstanbul (1947)/İstanbul Kitabı (1980), Günaydın Yeryüzü (1952), Türkiye Şarkısı (1953) ve Köroğlu (1955), onun toplumcu gerçekçi şiirlerinden oluşur. Berk, 1955'lerden itibaren şiir anlayışındaki değişime bağlı olarak toplumcu gerçekçi çizgiden uzaklaşır. Galile Denizi (1958), Berk'in toplumcu gerçekçilikten kopuşunun ifadesidir. Bu çalışmada, İlhan Berk'in şiir hayatındaki toplumcu gerçekçi dönem, bu dönemin sınırları, toplumcu gerçekçi çizgideki şiirlerin Berk için anlamı ve Berk'in toplumcu gerçekçi çizgiden kopuşu değerlendirilmiştir. Berk'in toplumcu gerçekçi anlayışının öne çıktığı şiir dönemi ve bu dönemin şiir kitapları ele alınmış, şairin toplumcu gerçekçi eğilimlerinin şiirlerine nasıl yansıdığı üzerinde durularak şiirlerinin tematik incelemesi yapılmıştır

Social Realism in Ilhan Berk's Poems

İlhan Berk, who is considered a part of the İkinci Yeni art movement, was a social realist poet during the first phase of his career. His works titled İstanbul (1947)/İstanbul Kitabı (1980), Günaydın Yeryüzü (1952), Türkiye Şarkısı (1953), and Köroğlu (1955) all include his social realist poems. Be-ginning with 1955, İlhan Berk gradually separated from the social realist line due to the change in his understanding of poetry. Galile Denizi (1958) is the expression of his separation from social realism. This study evaluates the social realistic phase of İlhan Berk's poetry, looking into the boundaries of this phase in his poetry, the meaning of these poems for the poet, and the reasons why İlhan Berk separated from this line. The study focuses on Berk's poetic phase of social realism by looking at his poetry collections and making a thematic analysis of how his poems reflect social realist tendencies.

PDF

___

Andaç, Feridun (1997). Söz Uçar Yazı Kalır. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yay.

_____, (2004). İlhan Berk'le Şiirin Anayurdunda. İstanbul: Dünya Yay.

Berk, İlhan (1955). Köroğlu. Ankara: Seçilmiş Hikâyeler Dergisi Kitapları.

_____, (1982). Günaydın Yeryüzü. Adam Yay.

_____, (1994a). İnferno. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

_____, (1994b). İstanbul Kitabı. İstanbul: Adam Yay.

_____, (1997). Uzun Bir Adam. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

_____, (2004). Ben İlhan Berk'in Defteriyim. İstanbul: Alkım Yay.

Brecht, Bertolt (1980). Sosyalist Gerçekçilik ve Toplum. Çev. Ahmet Cemal- Kayahan Güven. İstanbul: Altın Kitaplar Yay.

Çeker, Alper (2003). "Türk Şiiri Anlam İlletiyle Maluldur". Yasak Meyve (3): 8-18.

Çetin, Nurullah (2004). "İlhan Berk'in Şiirine Genel Bir Bakış". Hece (93): 80-95.

Demir, Ahmet (2008). "Toplumcu Gerçekçi Objektiften Yansıyan Bir Anadolu Fotoğrafı: Bacayı İndir Bacayı Kaldır". Modern Türklük Araştırmaları Der- gisi 5 (1): 65-80.

Eröz, Mehmet (1974). Marxizm Leninizm ve Tenkidi. İstanbul: İrfan Matbaası.

Fuat, Memet (1985). Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Adam Yay.

_____, (2001). Aydınlar Sözlüğü. İstanbul: Adam Yay.

Gorki (1978). Edebiyat Yaşamım. Çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: Payel Yay.

Güner, Fuat (1960). "İkinci Yeni ve Çivi Yazısı Üzerine İlhan Berk'le Bir Konuş- ma". Dost 33: 34-45.

İlhan, Attilâ (1983). İkinci Yeni Savaşı. İstanbul: Yazko Yay.

İnal, Gülseli (1999). "Bir 'Kült Kitap' Bir 'Kült Şair' İlhan Berk". Cumhuriyet Kitap 20 Mayıs.

İBK (2004). Kendi Seçtikleriyle İlhan Berk Kitabı. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yay.

Jdanov, Andrey A. (1977). Edebiyat, Müzik, Felsefe Üzerine. Çev. Fatmagül Berk- tay, İstanbul: Bora Yay.

Koçak, Orhan (1992). "Kalmak İmkânsız". Defter (19): 158-175.

Koçak, Orhan ve İskender Savaşır (1992). "İlhan Berk'le Söyleşi". Defter (19): 135-150.

Lefebvre, Henri (2007). Bilimsel Sosyalist Dünya Görüşü Marksizm. Çev. Doğan Görsev. İstanbul: Yordam Kitap.

Lunaçarski, Anatoli (1976). Sanatta Sosyalist Gerçekçilik içinde. Çev. Seçkin Cılı- zoğlu. İstanbul: Yeni Dünya Yay.

_____, (1998) Sosyalizm ve Edebiyat. Çev. Asım Bezirci. İstanbul: Evrensel Basım Yay.

Menemencioğlu, Muazzez (1962). "İlhan Berk'le". Varlık 571: 8.

Nezir, Seyyit (1983). "İlhan Berk Şiirinin Atardamarı: Günaydın Yeryüzü". Yazko Edebiyat (Ağustos): 117-121.

Oktay, Ahmet (1993). "İlhan Berk". Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 381-408.

_____, (2001). "Galile Denizi". Şairin Kanı -Yazınsal Eleştiriler 1 1954-2000. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 118-132.

_____, (2002). "Flaneur'dan Kartograf'a -Metropol Bağlamında İlhan Berk'in Üç Kitabını Okuma Denemesi-". Metropol ve İmgelem. İstanbul: İş Bankası Kültür Yay. 185-221.

_____, (2003). Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları. İstanbul: Everest Yay.

Özcan, Tarık (2009). Aykırı ve Şair İlhan Berk. İstanbul: Popüler Yay.

Su, Hüseyin (2004). "İlhan Berk ile Şiir Üzerine". Hece 93: 61-73.

Suçkov, Boris (1992). Gerçekçiliğin Tarihi. Çev. Aziz Çalışlar. İstanbul: Adam Yay.

Turan, Güven (1996a). "İlhan Berk'in Dünündeki Bugünü". Yazıyla Yaşamak. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 40-43.

_____, (1996b). "İlhan Berk'in Düğüm ve Açılış Noktası: Atlas". Yazıyla Yaşa- mak. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 101-102.

Yeşilorman, Mehtap (2006). "Siyasal Sosyalizasyon Sürecinde Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Rolü". bilig 36: 1-46.