Bir Sözlüksel Bilmece: Redhouse'un Kayıp Türkçe Sözlüğüne Ne Oldu?

Sir James William Redhouse , Türk sözlükçülüğü denildiğinde akla ilk gelen isimlerden birisidir. Osmanlı Türkçesi üzerine hazırladığı sözlükleri ve gramer çalışmaları bugün hâlâ önemini koruyan Redhouse'un hayatı ve eserleri üzerine yapılan çalışmalar az sayıda ve yetersizdir. Bu az sayıdaki çalışmada Redhouse'un kayıp olarak belirtilen bir sözlüğünden bahsedilmekte, sözlük hakkındaki bilgilere ise sadece, yazarın dönemin Hariciye Nazırı Fuad Paşa ve Londra Sefiri (Kostaki) Musurus Paşa'ya yazdığı ariza(mektup)lardan ulaşılabilmektedir. Kayıp olarak nitelenen sözlüğün dört ciltlik kısmı tarafımızdan bulunmuş olup eser ile ilgili yeni bilgilerin paylaşılması ihtiyacı doğmuştur. Bu amaçla kaleme aldığımız makalede, mevcut kaynaklar ve Redhouse'un arizaları üzerinden söz konusu eser hakkında bilgi verilmiş ve bulunan dört ciltlik kısmın genel bir tanıtımı yapılmıştır. Ayrıca, ciltlerin bulunuşuna ve ciltler hakkında dikkat çekici noktalara değinilmiştir.

___

Ağırakça, Ahmet (1989). "Ahmet Zeki Paşa Maddesi". İslâm Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 164.

BOA, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşiv Belgeleri http://katalog.devletarsivleri.gov. tr (Erişim: 18.11.2015).

Findley, Carter V. ([1979] 2006). Sir James W. Redhouse The Making of a Perfect Orientalist. Redhouse Press. Miscellany. İstanbul.

Gencer, Ali İhsan (1998). "Redhouse'ın Türkçe Lügati Hakkında Mektubu". İlmi Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri 6: 331-342.

Karagöl, Efecan (2011). Sir James Redhouse ve İngilizlere Türkçe Öğretimi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.

Maksudyan, Nazan (2007). "Bir Sözlükten Büyülenmek". Toplumsal Tarih (Şubat): 36.

Mardin, Yusuf (1982). "Tanımadığımız Redhouse". Yıllar Boyu Tarih. 5 Mayıs. 26-27.

New Monthly Magazine (1880). "James William Redhouse, K.C.L.S.". Haziran. 662-669.

Redhouse, Sir William James. al-Khazinah al-'Aziziyah fi al-Lugah al-'Uthmanıyah, 46 RAS Turkish, http://www.fihrist.org.uk/profile/work/608e825a-901e-45c6- 8221-e7b99f0d2999 (Erişim: 13.07.2015).

Royal Asiatic Society. http://royalasiaticsociety.org (Erişim: 13.07.2015).

Tuncer, Harun (2012). Doğu ile Batı Arasında Bir Köprü James William Redhouse. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.

Ünver, Süheyl (1967). "Ahmet Vefik Paşa Kütüphanesi". www.tk.org.tr/index.php/ TK/article/download/1873/1849 (Erişim: 7.11.2015).

Eser Adı Kısaltmaları DİA, Diyanet İslam Ansiklopedisi Bk. Findley, Carter V. 2007: C. 34, 523.

Y.EE (Yıldız Esas Evrakı) 42/81, 42/82 Bk. http://katalog.devletarsivleri.gov.tr

RAS, Royal Asiatic Society Bk. http://royalasiaticsociety.org

İ.HR (İrade Hariciye) 237/14042 Bk. http://katalog.devletarsivleri.gov.tr

HR.TO (Hariciye Nezareti Tercüme Odası) 449/24 Bk. http://katalog.devletarsivleri. gov.tr

HR.SFR (Hariciye Sefareti) 163/211 Bk. http://katalog.devletarsivleri.gov.tr

Sözcük Kısaltmaları BOA, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşiv Belgeleri Bk. http://katalog.devletarsivleri. gov.tr

(2007). "Sir James W. Redhouse Maddesi". İslâm Ansiklopedisi. C. 34. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 523.