Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri (1923-1938)

93 Harbi’nden sonra başlayan ve kimi zaman kitlesel nitelik kazanan Romanya’dan Türkiye’ye yönelik göçler, cumhuriyet döneminde de sürmüştür. 1923–1933 ve 1934–1938 dönemleri olmak üzere iki ayrı kesitte incelenebilecek olan bu göçler neticesinde yüz binin üzerinde Türk, Anadolu’ya göç etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti her iki dönemde de sadece Müslüman Türklerin göçüne izin verirken, önemli bir nüfusa sahip Hıristiyan Gagauz Türklerinin göçüne ise soğuk bakmış, bu husustaki talepleri geri çevirmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

Turkish Emigration from Romania to Turkey During the Presidency of Atatürk (1923-1938)

The emigration from Romania to Turkey started after the 1877-1878 war against Russia and continued until the early years of the Turkish Republic. Over one hundred thousand Turks emigrated to Turkey during the initial years of the Republic. This phenomenon can be analyzed under two subtitles: emigration during 1923-1933 and emigration during 1934-1938. Interestingly, in both periods the Turkish Government allowed only Muslim Turks to become immigrants while the emigration demands of the Turkish-speaking Christian Gagauz Turks were turned down.

Keywords:

Turkey,

PDF

___

A. Arşivler Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)

B. Gazeteler Akşam Anadolu Cumhuriyet Kızılay Son Posta Ulus

C. Kitap ve Makaleler

ALTUĞ, Yılmaz (1991), “Balkanlardan Anayurda Yapılan Göçler”, Belleten, LV/212: 109-120.

ANZERLİOĞLU, Yonca (2006), “Bükreş Elçisi Hamdullah Suphi ve Gagauz Türkleri”, Bilig, 39: 31-51.

ARI, Kemal (1992), “Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar”,Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VIII/23: 409-420.

ATAY, Falih Rıfkı (1970), Taymis Kıyıları, Baha Matbaası: İstanbul.

BAYDAR, Mustafa (1968), Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, Menteş Kitabevi: İstanbul.

ÇAĞAPTAY, Soner (2002) “Kemalist Dönemde Göç ve İskân Politikaları”, Toplum ve Bilim, 93: 218-241.

DAĞISTAN, Adil (1992), “Hamdullah Suphi’nin Romanya Büyükelçiliği ve Gagauz Türkleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XVIII/54.

FEHER, Géza (1999), Bulgar Türkleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.

IRMAK, Yakut (1981), “Atatürk Döneminde Nüfus Politikası”, Atatürk Döneminde Türkiye Ekonomisi Semineri (8-9 Haziran).

GERAY, Cevat (1962), Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı (1923-1960), Ankara.

GÜNGÖR- ARGUNŞAH, Harun- Mustafa (1998), Gagauzlar, Ötüken Yayınları: İstanbul.

İNAN, Arı (1982), Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir-İzmit Konuşmaları, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.

İPEK, Nedim (1999) Rumeli’den Anadolu’ya Türk Göçleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.

İPEK, Nedim (2005), “Atatürk Döneminde Türkiye’nin Nüfus Siyaseti”, Beşinci Uluslararası Atatürk Kongresi (8-12 Aralık 2003), I: 173-190.

İPEK, Nedim (2000), Mübadele ve Samsun, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.

KOLLU, Atilla (1996), Türkiye Balkan İlişkileri 1919-1939, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.

MANOF, Atanas (1939), Gagauzlar (Hıristiyan Türkler), Çev. Türker Acaroğlu, Varlık Neşriyatı: Ankara.

NAYIR, Yaşar Nabi (1936), Balkanlar ve Türklük.

NEŞET Halil (1932), Davamız, Himaye-i Etfal Kitabı.

ÖZGİRAY, Ahmet (1996), “Türkiye-Romanya Siyasi İlişkileri (1920-1939)”, Türk Kültürü Araştırmaları, 34 (1-2):

SARAÇ, Hüseyin (1997), Ekonomik ve Sosyal Boyutuyla İslâm’da Nüfus Politikası, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: Ankara.

SOLAK, Ferruh (1998), “Türkiye Nüfusunun Cumhuriyet Dönemindeki Gelişim Seyri”, Yeni Türkiye Cumhuriyet Özel Sayısı I, 23-24: 126-129.

ŞEREF Nuri (1935), “İskan Kanunu ve Yurtlandırma Politikamız”, Ulus, 27 Temmuz.

ÖKSÜZ, Hikmet (1996), Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Atatürk Dönemindeki Balkan Politikası (1923-1938), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.

TALAS, Cahit (1992), Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Ankara: Bilgi Yayınevi

TEKELİ, İlhan (1990), “Osmanlı İmparatorluğundan Günümüze Nüfusun Zorunlu Yer Değiştirmesi ve İskân Sorunu”, Toplum ve Bilim, 50: 49-71.

TODOROVA, Maria (1997), Balkanları Tahayyül Etmek, Çev. Dilek Şendal, İletişim Yayınları: İstanbul.

ÜLKÜSAL, Müstecip (1966), Dobruca ve Türkler, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını (1976), “Romanya Türkleri”, Türk Dünyası Elkitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara.

YALÇIN, Cemal (2004), Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık: Ankara.

ZAİM, Sabahaddin (1973), Türkiye’de Nüfus Meselesi, Boğaziçi Yayınları: İstanbul