En az bir buçuk yüzyıldan beri Türkiye’de siyasal politikaların ve söylemin sıklet noktasını pozitivist bakış açısının oluşturduğu söylenebilir. Ancak erken denebilecek bir zamanda Türkiye’ye giren pozitivizmin en belirgin özelliği felsefi derinlikten yoksun olması ve buna bağlı olarak siyasal alanda verimli bir izinin bulunmamasıdır. Çalışmada bunun nedenleri incelenmektedir. Bilim geleneğinin olmaması yanında herhalde bunun en önemli nedeni siyasal kaygıların daima ön planda olmasıdır; ülkenin “beka” problemine yoğunlaşan İttihat ve Terakki temsilcileri için bilimin “açıklayıcılığı” değil, “kurtarıcılığı” önemlidir. Pozitivizmin daha genel olarak bilim- siyaset ilişkisinin Batıdakinin tersi yönde şekillenmesi, yani bilimin siyasetin emrine koşul(landırıl)ması, bilimin popüler şeklinin cazip hale gelmesine yol açmıştır. Daha sonraki dönemlerde aynı mantalitenin geçerli olduğunu söylemek mümkündür.

It can be said that positivist perspectives constituted the focal point of the political debates and discourses in Turkey in the past one and a half century. However, one of the distinctive characteristics of this positivism, which was introduced to Turkey relatively prematurely, is that it lacked philosophical depth and therefore it could not find productive grounds in political realm. This study inquires the reasons of this phenomenon. In addition to the lack of scientific tradition, perhaps the most important reason has been perpetual dominance of political concerns. For the members of the Unity and Progress Party, who focused on the “survival” of the nation, the importance of Science was not its “explanatory” power but its power as a “savior”. That the relationship between politics and Positivism, or Science in general, was shaped in contrary to Western experience, and that science was instrumentalized by politics lead to the appreciation of the popular forms of science. It is also possible to say that similar mentality dominated later periods.