Doğrudan veya Dolaylı Beslenme Eğitimi Verilen Çocukların Beslenme Bilgi Düzeylerinin Karşılaştırılması

Amaç: Bu araştırma, doğrudan ve dolaylı olarak ilkokul çocuklarına verilen beslenme eğitiminin, beslenme bilgi düzeyine etkisini karşılaştırmak amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Bireyler ve Yöntem: Çalışma Okan Koleji İlkokulu’nda 2017-2018 eğitim öğretim döneminde eğitim gören tüm ikinci ve üçüncü sınıf öğrencileriyle (n=70) yürütülmüştür. Çalışma öncesi sınıflar rastgele iki gruba ayrılmıştır: (1) doğrudan beslenme eğitimi verilen grup (DE: 2A ve 3A sınıfları), (2) dolaylı beslenme eğitimi verilen grup (ÖE: 2B ve 3B sınıfları). Çalışmanın birinci aşamasında ÖE grubundaki öğretmenlere, bir hafta arayla toplamda iki kez, 70 dakika süren beslenme eğitimleri verilmiştir. Eğitim alan öğretmenler kendi sınıflarında konuyla ilgili derslerde 4 hafta süresince (35 dakika/hafta, toplam 140 dakika) sağlıklı beslenme eğitimi vererek dolaylı beslenme eğitimini tamamlamıştır. DE grubundaki öğrencilere ise 4 hafta süresince toplam 140 dakika süren beslenme eğitimi araştırmacı tarafından doğrudan verilmiştir. Eğitim öncesinde öğrencilere demografik özelliklerini içeren anket formu, besin tüketim sıklık formu ve beslenme bilgi testi uygulanmıştır. Beslenme eğitimi ile verilen bilgilerin özümsenmesi ve davranışa dönüştürülmesi amacıyla 2 aylık ara sonrası öğrencilere besin tüketim sıklığı ve beslenme bilgi düzeyi anket formları tekrar uygulanmıştır. Bulgular: Eğitim sonunda, eğitim yöntemi farkı olmaksızın tüm öğrencilerin beslenme bilgi puan ortalamaları artmış olsa da beslenme bilgileri orta düzeyde kalmıştır. Doğrudan beslenme eğitimi verilen öğrencilerin ortalama beslenme bilgi puanı düşük düzeyden orta bilgi düzeyine (p

Comparison of the Nutritional Knowledge Levels of Children Given Direct or Indirect Nutrition Education

Aim: Study was planned and conducted to compare the nutritional knowledge levels of children who received either a direct or indirect nutrition education. Subjects and Method: The study enrolled all second and third grade students, two classes for each, in Okan College Primary School during the 2017-2018 terms. Classes were randomly divided into two groups as: (1) direct nutrition education group (DE: 2A and 3A classes), (2) indirect nutrition education group (IE: 2B and 3B classes). During the first stage of the study, teachers in the IE group were given 70 minutes nutrition education for two times with one week interval. The teachers in the same group completed the study by giving nutrition education to their students for 4 weeks (35 minutes/week, 140 minutes in total). In DE group, the students received nutrition education directly from the researchers for a total of 140 minutes during 4 weeks. A questionnaire including demographics, food frequency and nutritional knowledge test were applied at baseline. Food frequency and nutritional knowledge questionnaires were repeated at 2 months after intervention to show the efficacy of nutrition education on dietary behaviors of students. Results: At 2 months after intervention, there was an increase in mean scores of nutritional knowledge of all students regardless of education models however the level of nutritional knowledge remained at moderate in both groups. Nutritional knowledge level increased from low to medium in DE group (p

___

  • 1. Baysal A. Beslenme. 18. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları; 2018. s.566.
  • 2. Köksal G, Gökmen Özel H. Çocukluk ve ergenlik döneminde obezite. 1. Baskı, Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, 2012.
  • 3. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Beslenme Rehberi TÜBER 2015. Erişim: https:// dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/10915,tuber-turkiyebeslenme- rehberipdf.pdf Erişim tarihi: 24 Mart 2019.
  • 4. Erdem S, Gökmen Özel H, Çınar Z, Işıkhan SY. Farklı sosyoekonomik düzeye sahip çocuklarda ailenin beslenme tutum ve davranışlarının çocuğun beslenme durumuna etkisi. Bes Diy Derg. 2017;45(1):3-11.
  • 5. Food Research and Action Center. National School Lunch Program: Trends and factors affecting student participation. Available at: http://frac.org/wp-content/ uploads/national_school_lunch_report_2015.pdf Accessed March 24th, 2019.
  • 6. Carraways-Stage V, Henson SR, Dipper A, Spangler H, Ash SL, Goodell LS. Understanding the state of nutrition education in the head start classroom: a qualitative approach. J Health Educ. 2014;45(1):52-62.
  • 7. Merdol T. Okul öncesi dönem eğitimi veren kişi ve kurumlar için beslenme eğitim rehberi. 2. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayınları; 2012. s.171.
  • 8. Oğuz Ş, Derin Önay D. Okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmekte olan 60-72 aylık çocukların beslenme alışkanlıkları: Öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. TÜBAV Bilim Dergisi. 2013;6(1):1-10.
  • 9. Arlı M, Şanlıer N, Küçükkömürler S, Yaman M. Anne ve çocuk beslenmesi. 8. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık; 2017. s.233.
  • 10. T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu. Erişim: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/ halksag/belge/mevzuat/turkiye_okul_cocuk_6_10yas_ buyume_izlen_rap.pdf Erişim tarihi: 24 Mart 2019.
  • 11. Carraway-Stage V, Hovland J, Showers C, Diaz S, Duffrin MW. Food-based science curriculum yields gains in nutrition knowledge. J Sch Health. 2015;85:231-40.
  • 12. Ercan A, Yılmaz S, Altundağ N. Bir grup ilköğretim sınıf öğretmeninin beslenme bilgi düzeyi. DBHAD Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi. 2014;1(2):1-12.
  • 13. Beslenme Bilgi Sistemi (BEBİS) 4. versiyon, İstanbul, 2004. Veri bankaları: Bundeslebensmittelschlüssel (BLS) 2.3 ve USDA12. Erişim adresi: www.bebis-tr.com Erişim tarihi: 25 Mart 2019.
  • 14. Aktaç Ş. Okul öncesi çağ çocuklar için aile katılımlı beslenme eğitim modelinin geliştirilmesi ve çocukların beslenme bilgi ve davranışları üzerine etkisinin değerlendirilmesi (Beslenme ve Diyetetik/Doktora tezi). Başkent Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara; 2016.
  • 15. Göbel P. Ebeveynlere verilen beslenme eğitiminin çocukların besin seçimine etkileri (Beslenme ve Diyetetik/Doktora tezi). Başkent Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara; 2016.
  • 16. Hall E. An evaluation and exploration of nutrition education in elementary schools (Human Sciences/ Doctoral thesis). University of Nebraska/ Nutrition and Health Sciences, Lincoln; 2015.
  • 17. Roofe NL. The impact of nutrition and health education intervention on kindergarten students’ nutrition and exercise knowledge (Family and Consumer Sciences/ Doctoral thesis). Iowa State University/Family and Consumer Sciences, Ames; 2010.
  • 18. Norman G. Likert scales, levels of measurement and the “laws” of statistics. Adv Health Sci Educ Theory Pract. 2010;5(5):625-32.
  • 19. Hayes D, Contento IR, Weekly C. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics, Society for Nutrition Education and Behavior, and School Nutrition Association: Comprehensive nutrition programs and services in schools. J Acad Nutr Diet. 2018;118(5):913-9.
  • 20. Vardanjani AE, Reisi M, Javadzade H, Pour ZG, Tavassoli E. The effect of nutrition education on knowledge, attitude and performance about junk food consumption among students of female primary schools. J Educ Health Promot. 2015;4:53-9.
  • 21. Bartleman J. Infant and child nutrition. Medicine 2019;47(3):195-8.
  • 22. Dudley DA, Cotton WG, Peralta LR. Teaching approaches and strategies that promote healthy eating in primary school children: a systematic review and meta-analysis. Int J Behav Nutr Phys Act. 2015;12(28):1-26.
  • 23. Yabancı N. Okul Sağlığı ve Beslenme Programları. TAF Prev Med Bull. 2011:10(3):361-8.
  • 24. Kızıltan G. Başkent Üniversitesi yiyecek içecek işletmeciliği programına kayıtlı öğrencilerin beslenme bilgi düzeyi ve beslenme durumuna beslenme eğitiminin etkisi. Bes Diy Derg. 2000;29(2):34-41.