Böbrek Hastalıklarında Beslenme Durumunun Saptanması

Kronik böbrek hastalıkları insidansı ve prevalansı tüm dünyada artmaktadır. Türk Nefroloji Derneği verilerine göre son 10 yılda ülkemizde son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) insidansında iki kat, prevalansında beş kat artış gözlenmiştir. Kronik böbrek yetmezliğine eşlik eden üremik sendrom iştah kaybıyla, azalmış oral besin alımıyla sonuçlanan gastrointestinal yan etkilerle, metabolik asidoz, endokrin etmenler, üremik toksisite, protein katabolizmasının başlamasıyla ilişkilidir. Malnütrisyon SDBY olan hastalarda önemli bir sorundur. SDBY tanısı konmuş hastalarda protein nereji malnütrisyonunun (PEM) bulunma oranı hemodiyaliz (HD) hastalarında %18-75, sürekli ayaktan periton diyaliz (SAPD) hastalarında %10- 50 arasındadır. Protein enerji malnütrisyon varlığı SDBY’de artmış mortalite ve morbidite ile ilişkilidir. Malnütrisyon sık görüldüğü için, beslenme durumunun periyodik olarak değerlendirilmesi, erken tanı ve uygun tedavide böbrek hastalarının rutin bakımının bir parçasıdır. Bu derleme makalede, böbrek hastalıklarında beslenme durumu saptama durumlarına odaklanılacaktır.

Nutritional Assessment in Kidney Diseases

The incidence and prevalence of chronic kidney disases is increasing globally. According to the data of the Turkish Nephrology Society, end stage renal disease (ESRD) incidence was increased two times and prevalence was increased five times in the last 10 years in Turkey. Uremia decreases appetite and causes reduced food intake that is related with its negative effects on the gastrointestinal system function metabolic asidosis, endocrine factors, uremic toxicity, induction of protein catabolism, etc. Protein energy malnutrition(PEM) is an important problem in ESRD. PEM rates of the hemodialysis and peritoneal dialysis patients are 18-75% and 10-50%, respectively. Protein energy malnutrition in ESRD is strongly related with increased morbidity and mortality. As a result of the frequency of malnutrition, periodic assessment of nutritional status should be part of the routine care of kidney patients to permit early recognition and the institution of appropriate therapy. In this review article, we focus on nutritional assessment in chronic kidney disease.

___

1. U.S. Renal Data System. USRDS 2013 Annual data report: Atlas of chronic kidney disesase and end-stage renal disease in the United States. Incidence, prevalence, patient characteristics. Available at: http://www.usrds. org/adr.aspx Accessed May 15, 2015.

2. Süleymanlar G, Seyami N, Altıparmak M. Türkiye’de Nefroloji- Diyaliz ve Transplantasyon. Türk Nefroloji Derneği kayıt sistemi 2013 Yılı rapor özeti. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, İstanbul, 2013.

3. Aydın Z, Sevim Y, Döner B, Gürsu M, Karadağ S, Uzun S ve ark. Hemodiyaliz hastalarında antropometrik ölçümler. Turk Neph Dial Transpl 2015;24(1):61-67.

4. Wilkens Kg, Juneja V, Shanaman E. Medical Nutrition Therapy for Renal Disorders. In: Mahan LK, EscottStump S, Raymond J, editors. Krause’s Food and Nutrition Care Process.13th ed. USA: Saunders Elsevier; 2012. p.799-831.

5. Sezer S, Arat Z, Özdemir FN. Kronik böbrek yetmezliğinde malnutrisyon. Turk Neph Dial Transpl 2000;3:125-9.

6. Caimi G, Carollo C, Presti R. Pathophysiological and clinical aspects of malnutrition in chronic renal failure. Nutr Res Rev 2001;21:343-79.

7. Chertow GM, Ackert K, Lew NL, Lazarus JM, Lowrie EG. Prealbumin is as important as albumin in the nutritional assesment of hemodialysis patients. Kıdney Int 2000;58(6):2512–7.

8. Qureshi AR, Alvestrand A, Divino-Filho JC. Inflammation, malnutrition, and cardiac disease as predictors of mortalitity in hemodialysis patients. JASN 2001;13:28- 36.

9. Ünal HÜ, Korkmaz M, Selçuk H. Kronik böbrek hastalarında malnutrisyon patogenezi ve değerlendirilmesi. Güncel Gastroenteroloji 2010;14(2):103-11.

10. Lindholm B, Heimbürger O. What are the causes of protein energy malnutrition in chronic renal insufficiency? Am J Kidney Dis 2002;39(2):422-5.

11. Mehrotra R, Kopple JD. Nutritional management of maintenance dialysis patients: why aren’t we doing better? Annu Rev Nutr 2001;21:343-79.

12. Pupim LB, İkizler A. Assessment and monitoring of uremic malnutrition. J Ren Nutr 2004;14:6-9.

13. Locatelli F, Fouque D, Heimburger O, Drüeke TB, CanataAndia JB, Hörl W, Ritz W. Nutritional status in dialysis patients: A European Concensus. Neph Dial Transpl 2002;17:563-572.

14. Kopple JD. Rationale for an International Federation of Kidney Foundations. Am J Kidney Dis 2000;36:1059-70.

15. Lindsay R. The nutritional status of chronic renal failure patients following the initiation of hemodialysis treatment. Am J Kidney Dis 2002;40(1):205-7.

16. Blumenkrantz M. Beslenme. In: Daugirdas J, Blake P, editors. Diyaliz El Kitabı. 3. Baskı. İstanbul: Güneş Kitabevi; 2003. s. 374-99.

17. Fouque D, Vennegoor M, Ter Wee P, Wanner C, Baser A. EBPG guideline on nutrition. Nephrol Dial Transplant 2007;22(Suppl 2):45-87.

18. Beck FK, Rosenthal TC. Prealbumin: a marker for nutritional evaluation. Am Fam Physican 2002;65,1575- 8.

19. Levy J, Morgan J, Browb E. (İ. Uslan, Çev.). Oxford Diyaliz El Kitabı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2004.

20. Afşar B, Elsürer R. Son dönem böbrek yetmezliği hastalarının nütrisyonel durumlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler. Türkiye Klinikleri J Nephrol 2008;3(2):71-7.

21. Oğuz Gök E, Erek M, Dede F. Programlı hemodiyaliz hastalarında beslenme ve malnutrisyon. İç Hastalıkları Dergisi 2013;20:121-7.

22. Kalantar-Zadeh K, İkizler TA, Block G, Morrel M, Kopple JD. Malnutrition-inflammation complex syndrome in dialysis patients: causes and consequences. Am J Kidney Dis 2003;42(5):864-81.

23. Oğuzhan N, Utaş C. Kronik böbrek yetmezliğinde malnutrisyon. Türkiye Klinikleri J Nephrol-Special Topics 2009;2(2):26-33.

24. Levey A, Coresh J. National Kidney Foundation-K/DOQI Clinical practice guidelines for chronic kidney disease. Evalution classification and stratification. Am J Kidney Dis 2002;39(2) (suppl 1):1-266.

25. Ash S, Campbell C, MacLaughlin H. Evidence based practice guidelines for the nutritional management of chronic kidney disease. Nutrition Dietetics 2006;63(Suppl 2):35-45.