Türk Kültüründe Pedagoji Eğitimi Açısından Ahlâk-ı Alâî: Çocuk Terbiyesinin Adabı

Ahlâk-ı Alâî, 1510’da Isparta’da doğan Kınalı-zâde Ali Çelebi’nin en önemli eseridir. El yazması olan eser 1832’de Mısır’daki Bulak matbaasında basıldı. Bu çalışma için istifade ettiğimiz eserin tıpkıbasımı ise TTK tarafından gerçekleştirildi. Felsefî esaslar açısından ilk Türkçe ahlâk kitabı olan eser, bu alanda Osmanlı eserlerinin en eskisi ve en önemlisidir. İlm-i ahlâk, ilm-i tedbîrü’l-menzil ve siyaset-i medîne olmak üzere üç kitaptan oluşan bu eserde, pedagojik eğitim açısından çalışma konusu olarak seçilen çocuk terbiyesi ikinci kitap olarak da zikredilen “ilm-i tedbîrü’l-menzil” adlı kısımda yer almaktadır. Bilindiği üzere 19. yüzyılda çocuk pedagojisi üzerinde gerçekleşen değişimler birçok sorunu da beraberinde getirdi. Günümüzde bile önemini koruyan çocuk terbiyesi bu açıdan Ahlâk-ı Alâî’de oldukça ibret verici boyutuyla ele alınmaktadır. Çocuğun doğumu ve yetiştirilmesine ilişkin dikkat çekici açıklamaları ifade eden bu kaynak günümüz pedagoglarına da bilgi verir niteliktedir. Bu yönde Kınalı-zâde’nin ahlâk ilmine getirdiği bir yenilik açısından çocuk terbiyesindeki adabın ele alınması oldukça önemlidir.

Ahlâk-ı Alâî from the Aspect Pedagogical Training in Turkish Culture: The Manner of the Child Upbringing

Ahlâk-ı Alâî is the most important work of Kınalı-zâde Ali Çelebi, born in Isparta in 1510. This manuscript was printed in Bulak printing house in Egypt in 1832. The facsimile of the work that we are benefit from for this paper was printed by TTK. It is first Turkish book of ethics/morals from the perspective of philosophy. In this area, Ahlâk-ı Alâî is the most important and oldest of the Ottoman’s works. It is consist of three part that is ilm-i ahlâk (ethic/moral science) and ilm-i tedbîru’lmenzil (the science of home economics) and siyâset-i medîne (city administration). In this paper, the child upbringing subject is chosen in the second part. In 19 century, the changes on children’s pedagogy have brought many problems. Even today, the child upbringing still keeps it’s important and discussed exemplary in this respect in Ahlâk-ı Alâî. It describes to express concerning the child’s birth and upbringing addition to gives information on today’s pedagogues. Therefore, child upbringing (as an innovation) is very important to be addressed for Kınalı-zâde brought to the science of ethic/moral.