Timur ve imparatorluğu hakkında bugüne değin ülkemizde tarih metodolojisine uygun bir monografya çalışması yapılmamıştır. XIII. yüzyılın başlarında Asya'nın içlerinde çıkmış, insanlığın bir kısmının tarihinde etken rol oynamış, Moğol devletinin bu yöredeki kalıntılarının siyasal iktidar olma güçlerini yitirdikleri XIV. yüzyılın ilk yarısında Timur'un çıkışı Asya ve Yakın-doğu tarihinde yeni bir dönemi başlattırmıştı. Hiç şüphe yok ki, Türkiye de bu yeni durumdan yine etkilenmiş; Moğolların Anadolu Selçuklu devletini yıkmalarından sonra Türkiye'de yaşanan fetret devri, siyasi bütünleşme sürecini henüz tamamlamamış bu ülkede, daha değişik biçimde bir kez daha ortaya çıkmıştı. Ancak hemen değinmek gerekir ki, Timur ve imparatorluğuna dair yapılacak bir monografya çalışması birkaç ciltlik bir eser olabilecek niteliktedir. Bu nedenle topladığımız malzemeleri, Timur tarihini bölümler halinde inceleyerek değerlendirme yolunu uygun görmüş, sonradan bunları bir araya getirmenin yerinde olacağını düşünmüştük. İşte bu senden ilk araştırmamızı, şimdiye dek yayınlanmamış 1395/96 tarihli bir Timur mektubu ile birlikte "Türkiye ve Yakın-doğu üzerinde 1393/94 Timur tehlikesi" başlığı adı altında 1973'de yayımladık (bk. Belleten 146 (1973) S. 159-190). Şimdi bu yazımızın devamı niteliğindeki ikinci araştırmamızı sunarak böylece, özellikle Türkiye ve Yakın-doğu açısından geniş kapsamlı sonuçlar getiren, istilâ ve işgal hareketini hazırlayan bir dönemin siyasi tarihini genel hatları ile aydınlatmak istiyoruz.

The manuscript of the Humâyünnâme, preserved in the Topkapı Museum (Hazine 359) is a unique manuscript in that it was executed in 1567 in Cairo for Defterdar Mustafa. Pasha by the calligrapher Mehmet b. Muhsin b. Burhan. The 30 miniatures, it contains, present a very refined miniature style rendered by the same hand. The stories depicted show a different type of iconography compared with those found in the other manuscripts of the Humâyünnâme, SuhailI and Kalila va Dimna. Although some of the miniatures depict stories common to the Bute Anvâr-i Suhaili, both stylistically and iconographically they are of different type. The closest parallel to a miniature of the Cairo manuscript is found in the scattered leaves of a Humâyünnâme in the Boston Museum of Fine Arts. The story of the tortoise travelling with the geese is depicted in both. The setting of the miniatures, the types and postures of the figures and the motifs of architecture look similar in both of the miniatures. It seems that either they copied the same model or they were copied from one another. Since the Boston manuscript is fragmentary containing only five miniatures, its not possible to determine whether the Boston manuscript was also executed in Cairo.