Kaçar Hanedanı Döneminde İran'da Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Değişmesi ve Yeni Okulların Açılışı

İran'da Kaçar idaresi döneminde klasik medrese sistemi dışında açılan yeni okullar, ihtiyaca göre ve milli kültür unsurları gözetilmeksizin siyasi amaçlarla açılmıştır. İran'da çıkarlarını kaybetmek istemeyen batılı devletlerin desteğinde açılan misyoner okulları, gerçek amaçlar gizlenerek modern okullar olarak tanıtılmış, gelecekteki ilerlemenin vazgeçilmez unsurları olarak gösterilmiştir. Misyoner okulları dışında açılan milli okullar ise yapılan propaganda ile halka yanlış tanıtılmış, açılışlarından kısa bir süre sonra kapatılmaları sağlanmıştır. Bu yüzden ülkenin eğitim-öğretiminde beklenen ıslahatlar yapılamamış, karışıklık devam etmiştir.

Educational Evolution and Establishment of New Schools in Iran During Qajar Dynasty

In Iran under Qajar rule, new schools that were founded outside of the classical madrasah system, were founded not in regards to national cultural elements, but rather, in regards to necesties and political objectives. Missionary schools in Iran, which were founded by the help of Western states were presented as modern schools and irrevocable elements of forthcoming developments, and their real goals were concealed to refrain from to be closed down. National schools except from the missionary ones were introduced to people inaccurately and their closure wase obtained in a short time. Thus, expected reforms in education system could not be happend and disorder ness kept on.

Keywords:

Qajar dynasty, Education and Training, Rshdyh, Missionary Schools National Schools,

PDF

___

Âdemiyet, Feridun, Emîr Kebîr ve İran, Harezmî, 7. baskı, Tahran 1983.
Arjomandi, Kâmrân “The Emergence of Scientiy in Iran: Controversies Surround- ing Astrology and Modern Astronomy in the Mid-Nineteenth Century”, Ira- nian Studies, vol.30, nos.1-2(1997).
Âştiyânî Abbas İkbâl, Mirza Takî Han Emîr Kebîr (Tahkik: İrec Afşar), Tah- ran 1961.
Curzon Nathaniel, George. İran ve Kaziyye-i İran(Çvr: Gulâm Ali Vahid Mazenderani), İlmi ve Farhangi, Tahran 2001.
Devletâbâdî Yahyâ, Hayât-i Yahyâ,C I, Tahran 1992.
Dieulafo Jen-i, Seferatname-ı Madam Dieulafo, (Çvr. Frehveşi,) Donyaye-ı ketab, Tahran 2003.
Ekhtiar Maryam, The Dar al-Fonun Educational Reform and Cultural Develop- ment in Qajar Iran, PH. D. Dissertaion, Neww York University 1994.
Fauvrier Joannes, Se Sâl der Derbâr-i İran (Çvr. Abbas İkbal), be Kûşiş-i Humâyun Şehidi, Dunyâ-yi Kitap, Tahran 1972.
Flanden Ujun Naplun, Sefer Nâme-i Eugene Flandin be İran der Sâlhâ-yi -i 1840-1841, (Çvr. Hüseyn Nur Sâdıkî), 2. baskı, İsfahan 1945.
Hidayet Muhbiru's-saltana, Hâtırât ve Heterat, Zevar, 4. baskı, Tahran 1984.
İhtişamü’s-saltana, Hâtırât-ı İhtişâmu’s-saltana, (Tahkik: Muhammed Meh- di Musevi), Tahran 1988.
İsmaili İsmet, ′′Gozâriş-i ez Bünyâd-i Mevkûfât-ı Serdâr Firuzkûhi”, Vakf-ı Mîrâs-ı Câvidân, Sal: 3/3-4, Sal: 2006.
İşrâkî Mehdi, Dârü’l-Fünun: Goftari der Hüviyet-i Dârü’l-Fünun ve Câygâh-i Ân der Tarih-i Muasır-ı İran, Pejuheşkedey-ı Telim ve Terbiyet, 2. baskı, Tah- ran 2007.
İtimadü’s-Saltane Muhammed Hasan, Mîr'âtü'l-büldân, be-kûşiş-i Pertev Nûrî ve Muhammad Sipanlu, III, Tahran 1985.
İtimadü’s-Saltane Muhammed Hasan, Târih-i Muntazam-ı Nâsirî III, (Tah- kik: Muhammed İsmail Rizvani), Tahran 1984.
Kerameti Yunus, “Ta'lim ve Terbiyet,” Dâiretu'l Me'ârif-i Bozorg-i İslam XV, Tahran 2008.
Kesrevi Ahmed, Tarih-i Meşrûte-i İran, 16 Baskı, Emîr Kebîr , Tahran 1991.
Mahbubi Erdekânî Hüseyin, Mukaddimeî der-Bâb-i Âşinâi-yi İran bâ-Mezâhir-i Temeddün-i Garb, Defter-i Mutâleât ve Bernâme-rîzi-yi Ferhengî, Tahran 1974.
Mahbubi Erdekânî Hüseyin, Tarih-i Müessesât-ı Temedünî-i Cedid der-İran I, Danişgah-ı Tahran 1991.
Mecelle-i Talim ve Terbiyet, No: 6, Sal: 4
Mecelle-i Yâdigâr, Salise, Sayı: 6-7
Mecelle-i Yâdigâr, No: 3, Sal: 10
Mekkî Hüseyin, Zindegâni-yi Mirza Takî Han-ı Emîr Kebîr, Tahran 1994.
Melikzâde Mehdi, Tarih-i İnkılâb-ı Meşrutiyet-i İran III, Tahran 1992.
Melikzâde Mehdi, Nigâhi be Umûr-i Hayriye der Devre-i Kaçar, Rey 2006.
Mustufi Abdullah, Şerh-i Zendegani-i Men ya Tarih-i İçtimâi ve İdari Devre-i Kacar I, Tahran 1981.
Nâtık Humâ, Fereng ve fereng meâbî ve Risâleî İntikâdi Şeyh ve Şuyûh, Zamâne No, No: 12, (Editör: Mehrdade Mihriban) Tahran 1986.
Nâtık Humâ, Kârnâme-i Ferhengî der İran, Tahran 1996.
Nâtık Humâ. Medâris-i Fransevî der İran 1837- 1921 ba Mukedemi-ı Feridun Âdemiyet, Tahran 2001.
Nâzımü’l-islâm Kirmânî Muhammed, Târih-i Bîdârî-yi İran III, Tahran 1985.
Necmâbâdi Muhammed, Tıbb-ı Dârü’l-Fünun ve kutub-ı Dersi-yi Ân (Tahkik: Kudretullah Rûşenî Zâfârânlu) Danişgâh-ı Tahran 1975.
Ringer, M. Monika Âmûziş, Dîn ve Goftemân-i İslâh-i Ferhengî der Devrân-i Kâcâr (Çvr. Mehdi Hakikathâh), Koknus Tahran 2002.
Rüşdiyye Fahreddin, Zindegînâme-i Pîr-i Mâarif-i Rüşdiyye-i Bonyângozâr-ı Ferheng-i Novîn-i İran, Tahran 1991.
Rüşdiyye Şemseddin, Sevanih-i Ömrü, Neşri Tarihi, Tahran 1983.
Rûznâme-i Ahter, no: 36/8, Sal: 1882.
Rûznâme-i İran, no: 245, Sal: 1881.
Rûznâme-i Maarif, No: 1, Sal: 1899
Rûznâme-i Nasiri, No: 11/1, Sal: 1894.
Rûznâme-i Şeref ve Şerafet, No: 44. Sal: 1899.
Rûznâme-i Vekâyi-i İttifâkiye, No: 44, Sal: 1852.
Rûznâme-i Vekâyi-i İttifâkiye, No: 458, Sal: 1860.
Sipihr Abdulhüseyin, Mirâtu'l-Vekâyi-i Muzafferî ve Yâddâşthâ-yi Melikü'l- Müverrihîn (Tahkik: Abdulhüseyin Nevâî), Tahran 1989.
Tarihçe-i Maârif-i İran, Mecelle-i Ta‘lim ve Terbiyet, No: 6, Sal: 4
Umîd Hüseyin, Târih-i Ferhengi-i Azerbaycanî, Tebriz 1953.
Yağmâyî İkbâl, Medrese-i Dârü’l-Fünun, Tahran 1997.