Han Döneminde Bazı Türkistan Devletleri Hakkında Bir İnceleme

Öz Çin kaynakları, özellikle ‘Sülâle Yıllıkları’, İmparatorluğun Batı'ya açılma politikasının nasıl başladığı ve ne şekilde geliştiği hususunu, "Hsi Yü" veyahut 'Batı memleketleri' bölümünde zaman zaman ayrıntıya inerek anlatmışlardır. Bu ilk bilgiler, büyük ölçüde, ünlü Çin elçisi Chang Ch'ien'in raporlarına dayandırılarak Sse Ma-Chien tarafından yazılan Shıh Chih de bulunmaktadır. Daha sonra yine Han dönemini anlatan Han Shu ve Hou Han Shu gibi resmi tarihlerin Hsi Yü bölümleri, Shıh Chih örnek alınarak yazılmıştır. Ancak bu kaynakların değişik zaman ve kişiler tarafından yazılmış olmaları bazı farklılıkların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Dönem üzerinde herhangi bir çalışma yapılırken, bilgilerin doğruluğu açısından sözünü ettiğimiz hususa dikkat etmemiz lâzımdır.