GALİP KEMALÎ (SÖYLEMEZOĞLU) BEY’İN HATIRATINDA ATİNA MÜSTEŞAR VE MASLAHATGÜZARLIĞI SIRASINDA BALKAN SORUNU

Galip Kemalî Bey (1873-1960) 87 yıllık hayatının 30 yılı aşkın uzun bir dönemini dışişlerinde muhtelif görevlerde bulunarak geçirmiştir. Dışişlerinde 1902 yılında atandığı Bükreş Sefareti Başkâtipliği (1902-1911) görevini Atina Müşavir ve Müsteşarlığı (1911-1912), Berlin Sefareti Müsteşarlığı (1912- 1913), Atina Elçiliği (1913-1916), Tahran Sefareti Vekilliği (1917-1918), Petrograd/Brestlitovsk temsilcilikleri(1918), Moskova Büyükelçiliği (1918), Muhtelit Mütareke Komisyonu Reisliği (1918- 1919), Roma Büyükelçiliği (1919-1920), Kopenhag ve Stockholm Orta Sefirlikleri (1921-1922) görevleriyle devam ettirmiştir. Roma Elçiliği sırasında Görevi sırasında başından geçenleri “Hariciye Hizmetinde Otuz Sene, Başımıza Gelenler, Canlı Tarihler: Galip Kemalî Söylemezoğlu Hatıraları, Siyasi Dağarcığım” gibi hatıratlarında toplamıştır. Roma Büyükelçiliği sırasında San Remo ve Paris konferanslarında alınan kararlara gösterdiği tepki ve Kuva-yı Millîye’yi destekleyen tavrı nedeniyle görevinden alınmıştır. Kuşkusuz bu noktada kaleme aldığı eserler arasında öne çıkanı, Sevr’in imzalanması üzerine Türk milletinin maruz kaldığı haksızlığı bütün dünyaya duyurmak amacıyla Avrupa’nın önde gelen siyaset, devlet ve düşünce adamlarına gönderdiği “L’Assassinat d’un Peuple (Bir Milletin Katli)” adlı kitabıdır. Ne var ki Kemalî Bey’in şahsî gayretleriyle basılan bu eser suç sayılmış ve Sadrazam Damat Ferit tarafından toplatılmıştır. Çalışmamızın esası, Galip Kemalî Bey’in bir yıla yakın Atina Müsteşarlığı dönemini kapsamaktadır. Bu dönemde Kemalî Bey’in Türkiye ile Yunanistan arasında öne çıkan hususlardaki görüş ve diplomatik çabaları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Söz konusu dönemde taraflar arasında belirleyici olan hususlar ise “Girit Sorunu, komitacılık faaliyetleri, Balkan ittifakı, Makedonya Sorunu, Trablusgarp Savaşı” şeklinde sıralanabilir.

BALKAN PROBLEM IN HIS MEMORIES DURING THE UNDERSECRETARY AND CHARGE D'AFFAIRES IN ATHENS OF GALİP KEMALÎ (SÖYLEMEZOĞLU)

Galip Kemalî Bey (1873-1960) spent more than 30 years of his 87-year life in various positions in his foreign affairs. He served as Deputy Prime Minister of Bucharest in 1902 with his duties as Deputy Undersecretary of Athens (1911-1912), Undersecretariat of Berlin Embassy (1912-1913), Deputy of Athens Embassy (1913-1916), Deputy of Tehran Embassy (1917-1918), Representative of Petrograd / Brestlitovsk (1918), Embassy of Moscow (1918), Head of Mutual Armistice Commission (1918- 1919), Roman Embassy (1919-1920), Copenhagen and Stockholm Mid-Embassies (1921-1922). During his duty, he passed on his memories such as “Thirty Years in the Service of the Foreign Affairs, Those Who Passed, Live Histories: Galip Kemalî Söylemezoğlu’s Remembrances, Political Wallet”. He was removed from his post because of his reaction to the decisions taken at the San Remo and Paris conferences and his attitude to support the National Forces during the Roman Embassy. Undoubtedly, from this point one of the most outstanding work he wrote up was a book named “L'Assassinat d'un Peuple”, which was sent to Europe's leading politicians, states and thinkers to announce the unjustness that the Turkish nation had been subjected to the signing of Sevrés. However, this work, which was produced by Kemali Bey's personal efforts, was considered a crime and caused to be confiscated by Damat Ferit Pasha. The essence of our work includes the reign of the Undersecretary and charge d'affaires of Athens, who is one-half of Galip Kemalî Bey. During this period, Kemalî Bey's opinion and diplomatic efforts among the prominent issues in Greece and Turkey have been evaluated. The main determinants among the parties in this period can be listed as “Crete Problem, Committee Activities, Balkan Alliance, Macedonian Problem, Tripoli War”.

PDF

___

BEO., 3985/298865, 13 M. 1330.
3985/298870, 01 M.1329.
DH.EUM.EMN., 2/48, 25 Z. 1329.
DH.MUİ., 153/97, 21.03.1330.
DH.SAİDd.,38/245, 29.12.1290, s.487.
HR.SYS., 149/57, 19.10.1911.
517/6, 27.02.1912,
2906/135, 15.08.1911.
2908/52, 24.01.1912.
2910/14, 16.05.1912.
Galip Kemalî Söylemezoğlu, Başımıza Gelenler/Yakın Bir Mazinin Hatıraları Mondros’tan Mudanya’ya 1918-1922, Kanaat Kitabevi, İstanbul, 1939.
Galip Kemalî Söylemezoğlu, Canlı Tarihler: Galip Kemalî Söylemezoğlu Hatıraları/ Atina Sefareti (1913- 1916), Türkiye Yayınevi, 1946.
Galip Kemalî Söylemezoğlu,, Hariciye Hizmetinde Otuz Sene, Mutlakiyet-Meşrutiyet ve Millî MücadeleYıllarında Gördüklerim ve Başımıza Gelenler, 1892-1922, c.1, Şaka Matbaası, İstanbul, 1949.
Galip Kemalî Söylemezoğlu, Hariciye Hizmetinde Otuz Sene, Mutlakiyet-Meşrutiyet ve Millî MücadeleYıllarında Şahidi ve Âmili Olduğum Hadiselere Ait Vesikalar, Maarif Basımevi, İstanbul, 1955.
Galip Kemalî Söylemezoğlu,, Siyasi Dağarcığım, Ekicigil Matbaası, 1957.
Galip Kemalî Söylemezoğlu,, Otuz Senelik Siyasi Hatıratımın Üçüncü Cildi, Kısım: 1, 1918-1922, Ülkü Basımevi, İstanbul, 1953.
Banoğlu, N. Ahmet, Tarihte Girit ve Osmanlılar Dönemi, 1. Baskı, Kırmız Beyaz Yayınları, İstanbul, 2005.
British Documents on Foreign Affairs: Reports ond Papers from the Foreign Office Confidential Print, Series B: The Near and Middle East 1856-1914, Vol.20: The Ottoman Empire under the Young Turks 1908-1914, General Editors: Kenneth Bourne and D. Cameron Watt, University Publications of America, 1985.
Hayta, Necdet, Ege Adaları Sorunu 1911’den Günümüze, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006.
Jelavich, Barbara, Balkan Tarihi 2, 20. Yüzyıl, 3. Baskı, Küre Yayınlar, İstanbul, 2013.
Yapıcı, Selim, Erzurum’un Yüzleri: Abdürrezzak Galip Kemalî Söylemezoğlu, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No.1159, Erzurum, 2016.

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi