Türkiye’nin Korunan Alanlarında Çatışma Analizi

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de korunan alanlardaki orman, su, yaban hayatı, mera vb. doğal varlıkların kullanımı, korunması ve yönetimi konularında çeşitli çatışmalar yaşanmaktadır. Korunan alanlarda çatışma yönetimi ilk kez 1992’de Venezuela Caracas’ta düzenlenen “IV. Dünya Milli Parklar ve Korunan Alanlar Kongresi’nde uluslararası öneme sahip bir toplantı düzeyinde tartışılmaya başlanmıştır. Süreç içinde çatışma yönetimi konusunda çeşitli yöntemler uygulanmaya ve çatışmanın çözümüne yönelik farklı adımlar atılmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye’deki korunan alanlarda yaşanan çatışmaların nedenlerini belirleyerek, çatışmanın konularını, taraflarını ve sonuçlarını analiz etmektir. Bu amaçla; Türkiye’de korunan alanlarda yaşanan çatışmaların neler olduğu, bu çatışmaların hangi bölgelerde öne çıktığı ve hangi şekilde yönetildiği konuları irdelenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda 18 Nisan 2007-22 Aralık 2017 tarihleri arasında ulusal ve yerel basında ve 2012-2017 tarihleri arasında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 15 bölge müdürlüğüne ait internet sitelerinde yer alan haberler incelenmiş ve korunan alanlarda yaşanan çatışmalar hakkında çeşitli veriler Belgesel Tarama Yöntemi ile elde edilmiş ve İçerik Analizi’yle analiz edilmiştir. Bulgulara göre: Türkiye’de de korunan alanlarda yaşanan çatışmaların özellikle yaban hayatı, orman ve su kaynaklarının paylaşılması ve turizm konularında öne çıktığı tespit edilmiştir. Daha çok yaban hayvanları konusunda yaşanan çatışmaların haberlerde yer bulduğu dikkati çekmektedir. Orman kaynakları konusundaki çatışmalar daha çok biyokaçakçılık konularında ağırlık kazanırken, su kaynakları konusunda ise su kaynaklarının durumu ve HES’ler konusunda yaşanan çatışmalar ağırlık kazanmaktadır. Turizm konusunda alan kılavuzluğu ve turizm etkinliklerinin planlanması sürecinde çatışmalar yaşandığı belirlenmiştir.

Conflict Analysis of Turkey’s Protected Areas

There are various conflicts in the use, conservation and management of natural assets such as forests, water, wildlife, pasture etc. in protected areas in our country as well as in the world. Conflict management in protected areas was first discussed at a meeting of international importance in the "IV. World Congress of National Parks and Protected Areas" held in Caracas, Venezuela in 1992. In the process, various methods for conflict management have been implemented and different steps have been taken to solve the conflict. The main purpose of this study is to analyze the issues, parts and the results of conflict by identifying the causes of conflicts in protected areas in Turkey. For this reason, what the conflicts in protected areas in Turkey are, the areas in which these conflicts came to the fore and the ways in which they were managed were examined. Within this scope, the news on the websites of the 15 regional directorates of the Ministry of Agriculture and Forestry between the dates 2012-2017 and the news in the national and local media were examined between 18 April 2007 and 22 December 2017 and various data about the conflicts in the protected areas were obtained by the method of Document Analysis and analyzed with Content Analysis. According to the findings, it was determined that the conflicts in the protected areas in Turkey were particularly prominent in wildlife, sharing of forest and water resources, and tourism. It is noteworthy that the conflicts about wild animals have took place more in the news. While the conflicts about forest resources are mostly focused on bio-trafficking issues, situation of the water resources and the conflicts about hydro-electric power plants (HEPPs) are gaining importance in terms of water resources. It was determined that the conflicts in the field of tourism took place during field guidance and planning of tourism activities.

Keywords:

Conflict, conflict resolution, conflict management national park, local community,

PDF

___

Akşam (2011). https://www.aksam.com.tr/dunya/ayi-saldirisina-2-milyon-dolar-tazminat--37871h/haber-37871.
Alkan H, Korkmaz M (2009). Korunan Alanların Yönetiminde Yaşanan Sosyo-Ekonomik Odaklı Sorunlara İlişkin Bir Değerlendirme, II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi 19-21 Şubat 2009, Isparta, ss: 13-22.
Alkan H, Ersin MÖ (2018). Korunan Doğal Alanlarda İnsan-Yaban Hayatı Çatışması. Türkiye Ormancılık Dergisi Araştırma Makalesi, 19 (3): 284-192.
Allendorf T, Smith J, Anderson D (2007). Residents Perceptions of Royal Bardia National Park, Nepal. Landscape and Urban Planning, 82:33-40.
Ambarlı H, Bilgin C (2011). Yaban Hayatı Zararlarından Kaçınma Kitapçığı. Kaçkar Dağları Sürdürülebilir Orman Kullanımı ve Koruma Projesi Yayını No:4 Ankara, 30 s.
Arı Y (2003). Kuş Cenneti Milli Parkı’nda Park Yönetimi-Yöre Halkı İlişkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 8 (9): 7-37.
Arı Y, Soykan A (2006). Kazdağı Milli Parkı’nda Kültürel Ekoloji ve Doğa Koruma. Türk Coğrafya Dergisi, 44 (11-32).
Atay L (2008). Alan Kılavuzluğunun Çanakkale İli’ndeki Uygulaması ve İlgili Turizm Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (2): 169-176.
Atmiş E, Artar M (2013). Türkiye’de Korumadan Kullanmaya Yönelen Doğa Koruma Politikalarının Değerlendirilmesi, 2023’e Doğru 2. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 31 Ekim-3 Kasım 2013/Antalya. Orman Mühendisleri Odası Yayını, ss: 403-422.
Atmiş E, Günşen HB (2016). Türkiye’de Orman Yıkımına Karşı Mücadelelerin Analizi. Third Annual International Conference on Turkey and Turkish Studies, Athens, Greece.
Atmiş E (2018). A Critical Review of the (Potentially) Negative İmpacts of Current Protected Area Policies on the Nature Conservation of Forest in Turkey. Land Use Policy, 70: 675-684.
Awasthi B, Singh NB (2015). Status of Human Wildlife Conflict and Assessment of Crop Damage by Wild Animals in Gaurishankar Conservation Area, Nepal. Journal of Institute of Science and Technology, 20(1):107-111.
Barlı Ö, Türker MF, Başkent EZ (2006). Türk Orman Köylüsünün Rekreasyon Amaçlı Kullanıcılarla Olan Çatışması. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi 26-28 Mayıs 2006, Ilgaz/Çankırı, ss: 150-156.
Belkayalı N, Aydın M (2016). Küre Dağları Milli Parkı Su Kaynaklarının Rekreasyonal Amaçlı Kullanımı. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi. 4(10): 893-902.
Bowen, G.A., (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitive Research Journal, 9(2): 27-40.
Bragagnolo C, Pereira M, Ng K, Calado H (2016). Understanding and Mapping Local Conflicts Related to Protected Areas in Small Islands: A Case Study of the Azores Archipelago. Island Studies Journal, 11(1): 55-90.
Crawford A, Brown O, Finlay H (2011). Conflict-Sensitive Conservation in Gola Rainforest National Park. International Institute for Sustainable Development Workshop Report.
Crawford A (2012). Conflict-Sensitive Conservation in Nyungwe National Park: Conflict Analysis. International Institute for Sustainable Development.
Cumhuriyet (2012). http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/358348/Artvin_de_kelebek kacakciligi_iddiasi.html, (Erişim tarihi: 13/12/2018).
Çağlayan OA (2006). Örgütsel Çatışma Yönetimi ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Çolakkadıoğlu D (2012). Korunan Alan Yönetiminde Katılımcılık: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana, 249 s.
Demirayak F (2006). Türkiye’de Korunan Alanlar İçin Yeni Bir Yaklaşım: Ortaklaşa Yönetim. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Ankara, 200 s.
DKMP (2018). Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. http://www.milliparklar.gov.tr/resmiistatistikleryeni, (Erişim tarihi: 20/03/2019).
Durkaya A, Durkaya B, Kaptan S (2015). Orman Köylülerinin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Durumları İle Orman Köylüsü-Orman İdaresi Çatışmalarının Yöresel Olarak Değişimi. IV. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi 15-17 Ekim 2015, Trabzon, ss: 223-242.
Engel A, Korf B (2005). Negotiation and Mediation Techniques for Natural Resource Management. Rome, FAO.
FAO (2000). Conflict and Natural Resource Management. Brochure. Community Forestry, Rome, 20 pp.
Gilbert E (2014). Assessing Natural Resource Use Conflicts in the Koygae Strict Nature Reserve, Ghana. Master Thesis, Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Development Planning and Manageent, 99 pp.
Görmüş S, Atmiş E, Artar M, Özkazanç NK, Günşen HB, Cengiz S, Tekebaş S (2015). Küre Dağları Milli Parkı Köy Tasarım Rehberleri (Bartın Bölümü). Mutlu Basım Yayın, ISBN:978-605-9895-05-7, İstanbul.
Karasar N (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar İlkeler Teknikler. Nobel, Ankara.
Karip E (2003). Çatışma Yönetimi. Pegem Akademi Yayınevi 5. Baskı, Ankara, 233 s.
Koca R, Güney İ, Altundal Öncü M, Somuncu M (2016). Korunan Alanlarda Etkili Planlama Ve Sürdürülebilir Alan Yönetimi Üzerine Kaçkar Dağları Milli Parkı’nın İncelenmesi. Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Ankara, ss: 771-778.
Kuvan Y (2005). Korunan Alan Yönetiminde Etkinliğin Önemi ve Değerlendirilmesi. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, Isparta, Türkiye, 8-10 Eylül 2005, 81-89.
Lewis C (1996). Managing Conflicts in Protected Areas. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, ISBN 2-8317-0354-9, XII+100 p.
Mason SA, Rychard S (2005). Conflict Analysis Tools, Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC), Bern, Switzerland, 12p.
Meriç F (2012). İşletmelerde Çatışma Yönetimi: Gaziantep Organize Sanayi Bölgesinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Gaziantep, 101 s.
Milliyet (2015a). http://www.milliyet.com.tr/ayi-saldirisinda-son-karari-danistay-erzurum-yerelhaber-1084600/, (Erişim tarihi: 13/12/2018).
Milliyet (2015b). http://www.milliyet.com.tr/dava-acmak-isteyen-avukattan-ayinin-kastamonu-yerelhaber-552835/, (Erişim tarihi: 13/12/2018).
Milliyet (2017). http://www.milliyet.com.tr/ayinin-oldurdugu-sanilan-vatandasi-arkadasi-bolu-yerelhaber-2376578/, (Erişim tarihi: 13/12/2018).
Nepal SK (2002). Involving Indigenous Peoples in Protected Area Management: Comparative Perspectives from Nepal, Thailand and China. Environmental Management. 30 (6), 748-763.
OrmanSu (2015). Tarım ve Orman Bakanlığı. http://www.ormansu.gov.tr/haber/orman-ve-su-i-%C5%9Fleri-bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-korunan-alanlarda-hayvanlara-su-temin-etmek-i-%C3%A7in-harekete-ge%C3%A7ti, (Erişim tarihi: 15/12/2018).
Ozan Demir Y (2009). Çocuk Masallarında Kişilerarası Çatışma Çözme Süreci. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara, 174 s.
Rahim MA (1992). Managing Conflict in Organizations. Second edition. Praeger, Westport, Connecticut. New York.
Şafak İ (2008). Av ve Yaban Hayatı Yönetiminde Çatışmalar (Sektördeki Taraflar, Sorunları ve Sonuçları). 1. Türkiye Av ve Yaban Hayatı Sempozyumu ve Sektörel Sergisi, 17-20 Nisan 2008, Side-Antalya, 11s.
Tektaş A (2011). Çevre Politikalarında Çatışma Yönetimi. http://www.yildizdagiprojesi. cevreorman.gov.tr.
Temizkan SP, Yıldırım G (2014). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Alan Kılavuzluğu Uygulaması: Kaçkar Dağları Milli Parkı Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar-2014, Cilt 13, Sayı: 49, 124-149.
Turan Ç, Güzel SÖ (2017). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Ayı-İnsan Çatışmasını Engellemeye Yönelik Bir Öneri: Ayı Gözlemciliği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(41): 422-432.
Türkdoğan O, Gökçe O (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi. Çizgi Kitapevi Yayınları, Konya.
Vuletic D, Krajter S, Kıs K, Posavec S, Avdıbegovıc M, Blagojevıc D, Marıc B, Paladınıc E (2009). Conflicts between Forestry and Nature Protection- Case Studies of two Nature Parks in Croatia. Periodıcum Biologorum, 111(4): 467-478.
Warner M, Jones P (1998). Assessing the Need to Manage Conflict in Community-Based Natural Resource Projects. Overseas Development Institute (ODI).
Warner M (2000). Conflict Management in Community-Based Natural Resource Projects: Experiences from Fiji and Papua New Guinea. Overseas Development Institute.
Yılmaz E (2006). Orman Kaynakları Planlaması ve Yönetiminde Katılımcı Yaklaşımlar. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 26-28 Mayıs, Çankırı.
Youtube (2007). https://www.youtube.com/watch?v=z8BdjuoJt3k (Erişim tarihi: 11/12/2018).
Youtube (2017). https://www.youtube.com/watch?v=AYV1uhDdDAI (Erişim tarihi: 25/08/2018).