Kent Parklarının Görsel Peyzaj Algısının Peyzaj Mimarlığı Öğrencileri Tarafından Değerlendirilmesi

Kentsel açık yeşil alan sisteminin bir öğesi olan kent parkları, kent estetiğinin en önemli unsuru olup, aktif olarak kullanımları ile kent insanına fayda sağlayan mekânlardır. Peyzaj içerisinde tasarlanan mekânlardan olan kent parklarının, peyzaj özelliklerini tanımlamada, belirlenen birtakım ölçütlerin ne kadarını karşıladığını ortaya koymada ve sahip olduğu peyzaj değerlerini ölçmek için peyzaj algı değerlendirmeleri kullanılmaktadır. Çalışmanın ana materyalini Batum kent merkezinde bulunan Batum Devlet parkı (Boulevard Parkı) ve “Nurigeli Gölünün bulunduğu Alexander’s Garden olarak bilinen 6 May Parkına ait 28 adet fotoğraf oluşturmaktadır. Çalışmada kullanıcı grubuna ve uzman grubuna olmak üzere iki ayrı anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Fotoğraflar kullanıcı grup tarafından beğenme durumu ve ilginç bulma durumuna göre, uzman grup tarafından ise mekânsal karakteristikler ve tercih ölçütleri değerlendirilmiştir. Uzman grubun mekânsal karakteristiklere göre yaptıkları değerlendirilmeler sonucu en beğenilen fotoğrafların düzenlilik, sadelik, bakımlılık karakterisitklerinin peyzaj tercihlerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda beğeni tercihleri, tercih ölçütleri ve mekansal karakterisitkler arasında olan ilişkileri incelendiğinde, tutarlılık, okunaklılık ve gizemlilik tercih ölçütlerinin kişilerin görsel peyzaj algı değerlendirmesinde en önemli ölçütler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Görsel Peyzaj, Peyzaj Algısı, Kent Parkları, Batum

Evaluation Of Urban Parks For Visual Landscape By The Landscape Architecture Students

Urban parks are key elements of urban society that provide the most benefits of urbans open green space system due to the uses of main actives. The visual qualities of urban parks and explain of the components that make up the visual quality by evaluated, also, will be provided important contributions to the increase of the aesthetic value of urban. There are some criteria in places which are designing with landscape features: these characteristics are used for qualifying landscape value and landscape sensation. In this study mainly gives information about visual landscape perception comments in urban open and green areas, especially planning urban parks and designing process with developing methods and integrated the aspects of users and aspect of experts. The main body of study area is formed by Batumi Boulevard park and 6 May park in city center. The main material of the work is 28 photographs belonging to city park located in Batum city center. Two separate questionnaires were prepared and one was answered by users and the other by the experts. Research findings show that certain levels of order, simplicity, spaciousness, maintenance and the prominence of degree of naturalness and perceptibility directly influence landscape preferences. When the relations between liking preferences, preference criteria and spatial characteristics are examined, consistency, legibility and mystery preference criteria were found to be the most important criteria in assessing visual landscape perception of people.

Keywords:

Visual Landscape, Landscape Perception, City Parks, Batum,

PDF

___

Acar C, Kurdoglu B C (2005). Kaçkar Dağları Milli Parkında Görsel Kalite Değerlendirmesi. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, SDÜ, Isparta, p. 219-226.
Acar C, Çiçek Kurdoğlu B, Kurdoğlu O, Acar H (2006). Public preferences for visual quality and management in the Kackar Mountains National Park (Turkey). International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 13 (6): 499-512.
Acar C, Güneroğlu A (2009). Trabzon kentindeki çizgisel bitki kompozisyonlarının tür çeşitliliği ile işlevsel ve görsel değerleri üzerine bir araştırma, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ekoloji dergisi, Trabzon, 18, 72, 65- 73
Acar C, Sakıcı Ç (2008). Assessing landscape perception of urban rocky habitats. Building and Environment 43 1153-1170.
Akten M, Yılmaz O, Gül A (2009). Determination of Recreational Land Use Factors For Land Use Planning: Case Of Isparta Plain. Turkish Journal of Forestry , 2: 119-133.
Akten M, Çelık M (2013). Evaluation of visual landscape perception for Incilipinar and Adalet Park cases. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(2), 1532-1538.
Arriaza M, Canas-Ortega JF, Canas-Madueno JA, Ruiz- Aviles P (2004). Assessing the visual quality of rural landscapes. Lanscape and Urban Planning, 69:115- 125.
Aytaş İ, Uzun S (2015). Düzce kent merkezindeki yaya alanlarının görsel peyzaj kalitesinin belirlenmesi. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 2015, 65(1): 11
Bernasconi C Strager MP, Maskey V, Hasanmyer M (2009). Assessing public preferences for design and environmental attributes of an urban automated transportation system. Landscape and Urban Planning 90 155–167.
Bozhüyük ZR (2007). Erzurum kent merkezindeki bazı tarihi yapı ve çevreleri üzerine görsel etki değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 22-24.
Bulut Z, Karahan F, Sezen I (2010). Determining visual beauties of natural waterscapes: A case study for Tortum Valley (Erzurum/Turkey), Scientific Research and Essay Vol. 5 (2), 170-182.
Bulut Z, Yılmaz H (2007). Determination of landscape beauties through visual quality assessment method: a case study for Kemaliye (Erzincan/Turkey) Environmental Monitoring and Assessment Volume 141, Numbers 1-3, 121-129.
Clay GR, Daniel TC (2000). Scenic Landscape Assessment : the effects of land management jurisdiction on public perception of scenic beauty, Landscape amd Urban Planning 49 1-13.
Çakcı I (2007). Peyzaj Planlama çalışmalarında görsel peyzaj değerlendirmesine yönelik bir yöntem araştırması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, 9-49.
Çakcı I, Çelem H (2009). Kent Parklarında Görsel Peyzaj Algısının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15(1):88-95.
Daniel TC (2001). Whither scenic beauty? Visual Landscape Quality Assessment in the 21st Century. Landscape and Urban Planning 54(14):267-281.
Elinç H (2011). Görsel Kalite Değerlendirmesi Yöntemi İle Antalya İli Alanya İlçesindeki Abdurrahman Alaettinoğlu ve Alanya Belediye Başkanları Kent Parklarının İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
Elinç H, Polat AT (2011). Alanya Abdurrahman Alaettinoğlu parkı kullanıcılarının demografik özellikleri ile parkın görsel kalitesi arasındaki ilişkiler. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3): 287-296.
Fuante de Va G, Atauri AJ, Lucio JV (2005). Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indices: A test study in Mediterranean- climate landscapes. Landscape and Planning 77(4):393-407.
Galindo MP, Rodriguez JAC (2000). Environmental aesthetics and psychological wellbeing: Relationships between preference judgements for urban landscapes and other relevant affective responses. Psychology in Spain 4(1): 13-27.
Irmak MA, Yılmaz H (2010). Farklı Peyzaj Karakter Alanlarına Göre Doğal ve Kültürel Kaynak Değerlerinin Görsel Analizi: Erzurum Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi .27(2), 45-55
Kalın A (2004). Çevre Tercih ve Değerlendirmesinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Geliştirilmesi: Trabzon Sahil Bandı Örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Trabzon. sf.222.
Kaplan S (1978). On knowing the environment. Humanscape: Environments for people, 54-58.
Kaplan S, Kaplan R (1989). The experience of nature: a psychological perspective. Cambridge: Cambridge University Press
Kaplan R, Kaplan S, Ryan RL (1998). With People in Mind. Island Press, USA, pp. 239.
Kaplan A, Hepcan ÇC (2004). Ege Üniversitesi Kampüsü “Sevgi Yolu” nun görsel (etki) değerlendirme çalışması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 41(1): 159-167
Kaplan A, Taşkın T, Önenç A (2006). Assessing the Visual Quality of Rural and Urban-fringed Landscapes surrounding Livestock Farms. Biosystems Engineering 95 (3), 437–448.
Kaptanoğlu AYÇ (2006). Peyzaj Değerlendirmesinde Görsel Canlandırma Tekniklerinin Kullanıcı Tercihine Etkileri. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul.
Karaşah B, Var M (2016). Botanik Bahçelerinde Ziyaretçi Tercihlerinin Belirlenmesi ‘Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Örneği’. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16(1).
Kaya S, Başar H, Can T, Müderrisoğlu H (2016). Ormancılık Dergisi 12 (2)(2016) 123-142Düzce Üniversitesi Konuralp Yerleşkesinde Görsel Peyzaj KalitesininDeğerlendirilmesiSertaç KAYA1, Huriye BAŞAR21, Tuğba CAN22, Haldun.
Kıroğlu E (2007). Erzurum Kenti ve Yakın Çevresindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 19-28-29. Erzurum.sf. 186.
Kösa S, Atik M (2013). Bitkisel peyzaj tasarımında renk ve form; çınar (Platanus orientalis) ve sığla (Liquidambar orientalis) kullanımında peyzaj mimarlığı öğrencilerinin tercihleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14.1: 13-24.
Koday S, Koday Z, Karakuzulu Z (2007). Gürcistan’da Batum-Poti Arasında Coğrafi Gözlemler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10.2
Müderrisoğlu H, Demir Z (2004). The relationship between perceived beauty and safety in urban recreation parks. Journal of Applied Sciences, 4(1): 72-77.
Müderrisoğlu H, Eroğlu E (2006). Bazı İbreli Ağaçların Kar Yükü Altında Görsel Algılanmasındaki Farklılıklar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 1, Isparta, 136-146.
Önder S, Polat AT (2004). Konya İli Karapınar İlçesi’nin Ekoturizm Yönünden Görsel Kalite Değerlendirmesi ve Swot Analizi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 18.33: 80-86.
Özhancı E, Yılmaz H (2011). Rekreasyon Alanlarının Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi; Erzurum Örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(2): 67-76.
Palmer JF (2003). Research Agen-da for Landscape Perception. pp: 163-172 Ed.: E. Buhmann, S. Ervin. Trends in Landscape Modeling. Heidelberg, Germany.
Parsons R, Daniel TC (2002). Good looking: In defense of scenic landscape aesthetics. Landscape and Urban Planning, 60: 43-56.
Polat AT, Önder S (2011). Konya İli kent parklarının görsel kalitesinin belirlenmesi. I. Konya Kent Sempozyumu, 347-357, Konya.
Polat AT (2012). Kent Parklarında Görsel Kalite ve Doğallık Derecesi Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2.3: 85-92.
Tanıl G (2015). Batum’da Turizmin Gelişimi Ve Bölge Gelişimine Katkısı. Dogus University Journal 16.1
Temelli M (2008). Çukurova üniversitesi yerleşkesi örneğinde görsel etki değerlendirme çalışmalarına metodolojik bir yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana, 1-2.
Wong KK, Domroes M (2005). The visual quality of urban park scenes of Kowloon Park, Hong Kong: likeability, affective appraisal, and cross-cultural perspectives. Environment and Planning B: Planning and Design, 32: 617-632.
Yeşil M, Yılmaz H (2013). Tozanlı Havzası Tokat-Almus ilçesi ekolojik temelli kırsal peyzaj planlaması. Akademik Ziraat Dergisi 2.2: 63-74.