Muhammet ÇİL, Tarık GEDİK, Derya SEVİM KORKUT

Düzce Orman Ürünleri Sanayi Çalışanlarında Yorgunluk ve Yorgunluğu Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi

İş gücü yoğun bir sektör olan orman ürünleri sanayi sektöründe çalışanlar, çalışma ortamının çevresel ve fiziksel faktörlerinden etkilenmektedirler. Bu çalışmada, Düzce ilinde faaliyette bulunan orman ürünleri sanayi işyerlerinde fiziksel, zihinsel ve çevresel faktörler ile vücut duruşunun çalışanların yorgunluk düzeyleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma amacını gerçekleştirmek için 2019 yılı Düzce Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtlı 10 ve daha fazla çalışanı olan 196 işletmede 5459 çalışan, çalışmanın evrenini oluşturmuştur. 2019 ve 2020 yıllarındaki Covid-19 pandemisinin olumsuzlukları nedeniyle %95 güven düzeyi, %6,75 hata oranında 203 çalışana ulaşılabilmiştir. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Çalışanların yorgunluk düzeyleri Krupp ve arkadaşları tarafından geliştirilen “Yorgunluk Şiddet Ölçeği” ile belirlenmiştir. Yapılan istatistiksel değerlendirmeler sonucunda katılımcıların %20,1’inin işten kaynaklı olarak yorgunluk yaşamadıkları, %63,3’ünün işten kaynaklı olarak yorgunluk yaşadıkları ve %16,6’sının da işten kaynaklı olarak kronik yorgunluk yaşadıkları belirlenmiştir. Katılımcıların iş esnasında taşınan ağırlığın fazla olmasından kaynaklı sorunlar yaşadığı ve çalışma ortamında bulunan çevresel faktörlerden en fazla gürültü, toz ve sıcaklık/soğukluktan kaynaklı sorunlar yaşadığı belirlenmiştir.

Investigation of Factors Affecting Fatigue and Fatigue in Düzce Forest Products Industry Employees

Those working in the forest products industry, which is a labor-intensive sector, are affected by the environmental and physical factors of the working environment. In this study, it was aimed to determine the effects of physical, mental and environmental factors and body posture on the fatigue levels of employees in forest products industry workplaces operating in Düzce. 196 enterprises and 5459 employees with 10 or more employees registered to Düzce Chamber of Commerce and Industry in 2019 formed the universe of the study in order to achieve the purpose of the study. Due to the negativities of the Covid-19 pandemic in 2019 and 2020, 203 employees could be reached with a 95% confidence level and 6.75% failure rate. A questionnaire form developed by the researchers was used in the study. The fatigue levels of the employees were determined using the "Fatigue Severity Scale" developed by Krupp et al. As a result of the statistical evaluations made, it was determined that 20.1% of the participants did not experience fatigue due to work, 63.3% experienced fatigue due to work, and 16.6% experienced chronic fatigue due to work. It was determined that the participants experienced problems arising from the excessive weight carried during the work and the problems mostly caused by noise, dust, temperature and coldness among the environmental factors in the working environment.

Keywords:

Fatigue, , factors affecting fatigue, forest products industry, , Düzce,

___

1. Armutlu, K., Korkmaz, N. C., Keser, I., Sumbuloglu, V., Akbiyik, D. I., Guney, Z., Karabudak, R. (2007). The validity and reliability of the fatigue severity scale in turkish multiple sclerosis patients. Int J Rehabil Res. 30(1), 81-85.
2. Avcıkaya, D. (2016). Vardiya Çalışma Düzeni ile Çalışanların Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Beslenme Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara, 77s.
3. Bal, E. (2011). Gemi Adamlarında Yorgunluğa Neden Olan Etkenlerin Analitik İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Deniz Ulaştırma Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, 125 s.
4. Can, R. (2010). Sezaryan ve Normal Doğum Yapmış Kadınlarda Postpartum Depresyon ve Yorgunluk Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Eskişehir, 134 s.
5. Cathebras, P. J., Robbins, J. M., Kirmayer, L. J., Hayton, B. C. (1992). Fatigue in the primary care: prevalence, psychiatric comorbidity, illness behavior, and outcome. J Gen Intern Med,;7, 276-286.
6. Dağdeviren, M., Eraslan, E., Kurt, M. (2005). Çalışanların toplam iş yükü seviyelerinin belirlenmesine yönelik bir model ve uygulaması, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20(4), 517- 525.
7. Erkan, N. (2003). Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik için İnsan Faktörü Mühendisliği Ergonomi, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara, Yayın no: 373, 316 s.
8. Fink, A. M., Eckhardt, A. L., Fennessy, M. M., Jones, J., Kruse, D., VanderZwan, K., J., Ryan, C. J., Zerwic, J. J. (2010). Psychometric properties of three ınstruments to measure fatigue with myocardial ınfarction. Western Journal of Nursing Research, 32(7), 967-983.
9. Friedman J. H, Alves G, Hagell P, Marinus J. (2010). Fatigue rating scales critique and recommendations by the movement disorders society task force on rating scales for Parkinson's disease. Mov Disord, 25, 805- 822.
10. Gordon, B. A., Knapman, L. M., Lubitz, L. (2010). Graduated exercise training and progressive resistance training in adolescents with chronic fatigue syndrome: A randomised controlled pilot study. Clinical Rehabilitation, 24(10), 1072-1079.
11. Hazzard, B., Johnson, K., Dordunoo, D., Klein, T., Russell, B., Walkowiak, P. (2013). Work and nonwork related factors associated with PACU nurses’ fatigue. Journal of Perianesthesia Nursing, 28(4), 201-209.
12. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliği (2009, 25 Kasım). Resmi Gazete (Sayı: 27417). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/11/20091125-10.htm
13. Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara, Asil Basın Yayın Dağıtım.
14. Kalınkara, V., Özkaya, K., Polat, O. (2017). Mobilya sektörü çalışanlarında fiziksel zorlanmanın belirlenmesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Özel Sayı: 22. Ulusal Ergonomi Kongresi, 01-12.
15. Kennedy, H. G. (1988). Fatigue and fatigability. British Journal of Medical Psychiatry, 153, 1-5.
16. Kocabaş, M. (2009). Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İş Görenlerde Zorlanmaya Neden Olan Çalışma Duruşlarının Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya, 80s.
17. Kroenke, K., Wood, D., Mangelsdorff, D., Meier, M., Powell, J. (1988). Chronic fatigue in the primary care: Prevalence, patient characteristics, and outcome, Journal of Amercican Medical Association, 260, 929- 934.
18. Krupp, L. B., LaRocca, Muir-Nash, J., Steinberg, A. D. (1989). The fatigue severity scale. application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus, Arch Neurol 46(10), 1121-3.
19. Lemeshow, S., Hosmer, Jr. D. W., Janelle, K., Lwanga, S. K. (1990). Adequacy of Sample Size in Health Studies, Published by World Healt Organization, ISBN: 0 471 92517 9, Courier International Ltd, Tiptree, Colchester.
20. Lievesley, K., Rimes, K. A., Chalder, T. (2014). Clinical psychology review a review of the predisposing , precipitating and perpetuating factors in chronic fatigue syndrome in children and adolescents. Clinical Psychology Review, 34(3), 233-248.
21. MacQueen, J. (1967). Some Methods for Classification and Analysis of Multivariate Observations. In Proceedings of The Fifth Berkeley Symposium on Mathematical Statistics and Probability, 1(14), 281-297.
22. Neil, T. H. (2002). Applied multivariate analysis. Secaucus, N. J, New York USA: Springer-Verlag.
23. Ohrstrom, E. (1995). Effects of low levels of road traffic noise during the night: a laboratory study on number of events, maximum noise levels and noise sensitivity. Journal of Sound and Vibration, 179(4), 603-615.
24. Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitabevi.
25. Özlü, S. (2015). Yorgunluğun Modellenmesi ve Sağlık Sistemlerinde Yorgunluk Risk Yönetim Sisteminin Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, 149 s.
26. Perry, L. S. (2010). The aging workforce, Professional Safety, 55(4), 22-28.
27. Ream, E., Richardson, A. (1996). Fatigue: A concept analysis, International Journal of Nursing Studies, 33, 519-529.
28. Sönmez, A., Arslan, A. R., Asal, Ö., Akdere, B. (2009). Ankara’da mobilya sektöründe faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde fiziksel çevre koşullarından ortam faktörlerinin değerlendirilmesi, Politeknik Dergisi, 12(2), 127-135.
29. SPSS, (2003). Institute Inc., SPSS Base 12.0 User’s Guide.
30. Tucker, P. (2003). The impact of rest breaks upon accident risk, fatigue and performance: A review, Work & Stress, 17(2), 123–137.
31. Ulukavak, M. (2004). Gebeliğin Üçüncü Trimesterinde ve Postpartum Dönemde Kadınların Yorgunluk Düzeyinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Erzurum, 57 s.
32. URL 1. http://www.duzcetso.org.tr/tr/uye/faaliyet_alani
33. Uysal, H. T., Ofluoğlu, G. (2018). İş sağlığı ve güvenliği açısından zihinsel yorgunluğun iş motivasyonuna etkisi, Yönetim ve Çalışma Dergisi, 2(2), 118-130.
34. Üçüncü, K. (2005). Ergonomi ve İş Etüdü, KTÜ Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü Ders Notları, Trabzon, Yayın No: 77, 268 sayfa.
35. Üçüncü, K., Acar, H. H. (2000). Ergonomi, ISBN: 978-605-033-164-6, Nobel Akademik Yayıncılık, Yayın No: 2553, Mühendislik – Teknik No: 202, Ankara, 652 sayfa.
36. Wagner, L. I. (1997). Chronic Fatigue Syndrome,Chronic Fatigue, and Psychiatric Disorders: An Examination of Functional Status Among A National Nursing Sample. PhD Thesis, Department of Psychology,College of Liberal Arts and Sciences, DePaul Univercity, Chicago, Illinois.
37. Yıldırım, M. (1989). İş Etüdü ve Planlaması, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın İstanbul, No: 3556, OF Yayın No: 402, 167 sayfa.