Bingöl Halkının Yeşil Alan Kullanımı ve Kent Parkları Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi

İnsanlar, kent hayatının getirdiği zorluklarla baş etme, fiziksel ve ruhsal bakımdan dinlenebilmek için çeşitli sosyal alanlara ihtiyaç duyarlar. Bu alanların en başında kentsel yeşil alanlar gelmektedir. Yapılan çok sayıda araştırma, yeşil alanların çok yönlü katkılarını ve kent hayatı için önemini ortaya koymaktadır. Ancak yeşil alanların kendinden beklenen fonksiyonları ve kullanıcı ihtiyacını karşılayabilmesi için, ideal büyüklükte, erişilebilir ve estetik ve fonksiyonel bakımdan nitelikli olması gerekmektedir. Araştırmanın amacı, Bingöl halkının yeşil alanlardan yararlanma biçimlerini ve mevcut parkların ihtiyacı karşılama düzeylerini belirlemektir. Nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı araştırmada, saha incelemeleri yapılmış ve veri toplama amacıyla anket formu oluşturulmuştur. Anket, kent parklarında, katılımcıların işyerinde ve evlerinde farklı demografik yapıdan gönüllü 610 kişiyle yüz yüze yapılmıştır. Anket sonuçları, SPSS 22 programında betimsel-kategorik analiz yöntemleri ile fark testleri (Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları kent merkezinde bulunan yeşil alanların nitelik ve nicelik bakımından yetersiz olduğu gibi, kullanıcı ihtiyacını da karşılayamadığını göstermiştir. Anket sonuçlarına göre katılımcıların %74,1’i en yakın parkın 0-1 km mesafede olduğunu, %58,2’si ise kentte bulunan yeşil alanların yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca araştırma alanında bulunan kent parkları temel fonksiyon alanlarının yeterliliği üzerine yapılan değerlendirmenin 1,66 ile 2,73 puan arasında gerçekleştiği görülmüştür. Sonuç olarak, Bingöl kenti yeşil alanlarının kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda yeniden gözden geçirilmesi ve yeni yapılacak parkların evrensel peyzaj tasarım kuralları çerçevesinde planlanmasının gerekli olduğu vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Bingöl parkları, fonksiyon alanları, erişilebilirlik, yeşil alan memnuniyeti, peyzaj tasarımı

The Evaluations of Bingöl Public on Green Area Usage and Qualifications of Urban Parks

People need various social spaces in order to cope with the challenges of urban life and to be able to relax physically and spiritually. The most important of these areas is the urban green areas. Numerous researches have revealed the multi-faceted contributions of green spaces and their importance for urban life. However, in order to meet the expected functions and user needs of the green spaces, they should be ideally sized, accessible, aesthetically and functionally qualified. The aim of the study is to determine the usage of green areas of Bingöl people and the level of meeting the needs of these existing parks. Qualitative and quantitative research methods were used in the study, field surveys were conducted, and a questionnaire was created for data collection. The survey was conducted face-to-face with 610 volunteers from different demographic structures within the urban parks, participants’ workplaces and homes. The results of the survey were analyzed by using descriptive-categorical analysis methods and difference tests (Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H) in SPSS 22 program. The findings of the study showed that the green areas in the city center were insufficient in terms of quality and quantity and they could not have met the user needs. According to the survey results, 74.1% of the participants stated that the nearest park was 0-1 km away and 58.2% stated that the green areas in the city were insufficient. In addition, the evaluation of the adequacy of the main function areas of urban parks in the research area was found to be between 1.66 and 2.73 points. As a result, it is emphasized that the green areas of Bingöl should be revised in line with the needs of the user and new parks should be planned within the framework of universal landscape design rules.

Keywords:

Bingöl parks, function areas, accessibility, green area satisfaction, landscape design,

PDF

___

1. Atabeyoğlu, Ö., Bulut, Y. (2012). Ordu kenti mevcut yeşil alanlarının değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1:2 67-76.
2. Bahrinia, F., Bella, S., Mokhtarzadeh, S. (2017). The relationship between the distribution and use patterns of parks and their spatial accessibility at the city level: A case study from Tehran, Iran. Urban Forestry & Urban Greening, 27 (2017) 332–342.
3. Bilgili, C.B., Çığ, A., Şahin, K. (2011). Van kenti kamusal yeşil alanlarının yeterliliğinin ulaşılabilirlik yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21:2 98-103.
4. Creswell, J. W., Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
5. Çıngı, H. (1994). Örnekleme Kuramı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
6. Demiroğlu, D., Yucekaya, M., Günaydın, A.S., Taşçıoglu, S. (2017). Ecological approach to urban parks: The case of urban parks in Kilis, Turkey. Feb-Fresenius Environmental Bulletin, 26:12 7142-7149.
7. Duymuş, B., Yurtkoru, E.S., Çinko, M. (2012). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. Beta Yayınları, 4.Baskı, 215s, İstanbul.
8. Doygun, H., Atmaca, M., Zengin, M. (2015). Kahramanmaraş‟ta kentleşme ve yeşil alan varlığındaki zamansal değişimlerin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Doğa Bilimleri Dergisi, 18:4 5561.
9. Grahn, P., Stigsdotter, U.A. (2003). Landscape planning and stress. Urban Forestry and Urban Greening, 2: 1-18.
10. Gül, A., Küçük, V. (2001). Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A:2 27-48.
11. Gürer, N., Uğurlar, A. (2017). Kent parklarında kullanıcı memnuniyeti: Ankara Kuğulu Park Örneği. Megaron, 12:3 443-459.
12. Olgun, R. (2019). Orta ölçekli kentler için kentsel yeşil alan sistem önerisi: Niğde Kenti Örneği. Artium, 7:1 57-69.
13. Onsekiz, D., Emür, S.H. (2008). Kent parklarında kullanıcı tercihler ve değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24:1, 69-104.
14. Manavoğlu, E. (2013). Antalya Kenti Yeşil Alanlarının Çok Ölçütlü Analizi ve Planlama Stratejilerinin Geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 281s.
15. Manavoğlu, E., Ortaçeşme, V. (2015). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 28:1, 11-19.
16. Morancho, A.B. (2003). A hedonic valuation of urban green areas. Landscape and urban planning, 66:1, 35-41.
17. Önder, S., Polat, A.T. (2012). Kentsel açık-yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi. Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, Konya, 73-96.
18. Öztürk, S., Özdemir, Z. (2013). Kentsel açık ve yeşil alanların yaşam kalitesine etkisi „Kastamonu Örneği‟. Journal of Kastamonu University Faculty of Forestry, 13:1 109-116.
19. Saphores, J.D., Li, W. (2012). Estimating the value of urban green areas: A hedonic pricing analysis of the single family housing market in Los Angeles, CA. Landscape and Urban Planning, 104:3-4 373-387.
20. TÜİK (2019). Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları (http://tuik.gov.tr/Start.do, Erişim tarihi; 25.07.2019).
21. Ülger, F.N., Önder, S. (2006). Kayseri kenti açık-yeşil alanlarının nitelik ve nicelik açısından irdelenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(38), 108-118.
22. Yavuz, A., Eminağaoğlu, Z. (2007). Artvin kentinde yeşil alanların yeterlilik bakımından irdelenmesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 30 Ekim –02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon.
23. Yenice, M.S. (2012). Kentsel yeşil alanlar için mekânsal yeterlilik ve erişilebilirlik analizi; Burdur örneği, Türkiye. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi SDU Faculty of Forestry Journal, 2012, 13: 41-47.
24. Yılmaz, S., Bulut, Z., Yeşil, P. (2006). Kent Ormanlarının Kentsel Mekâna Sağladığı Faydalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 37 (1), 131-136.