Bartın İli Kutlubey Demirci Köyü Merasının Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, Bartın ili Kutlubey Demirci Köyünde bulunan köy ortak merasında 2017 yılı vejetasyon periyodunda yürütülmüştür. Bu araştırmanın amacı, aşırı otlanan köy ortak merasının bitki tür çeşitliliğini, bitki ile kaplı alanını, botanik kompozisyonunu ve mera durumunu belirlemektir. Çalışmanın sonuçlarına göre, çalışma alanında 19 familyaya ait 54 bitki taksonu teşhis edilmiştir. Belirlenen bitki taksonlarının 12 adedi tek yıllık hayat formuna ve 42 adedi çok yıllık hayat formuna sahiptir. Tespit edilen bitkiler azalıcılar, çoğalıcılar ve istilacılar şeklinde sınıflandırılmıştır. Araştırma alanında tespit edilen bitkilerin 13 tanesi buğdaygiller (Poaceae) familyasına, 12 tanesi baklagiller (Fabaceae) familyasına ve 29 adedi diğer bitki familyalarına aittir. Çalışma alanında yapılan vejetasyon analizine göre, bitki ile kaplı alan %100 olarak belirlenmiştir. Araştırma alanındaki botanik kompozisyonun %28.5‘ini buğdaygiller, %18.2’sini baklagiller ve % 53.3’ünü diğer familyalara ait bitkiler oluşturmaktadır. Analiz sonuçlarına göre mera durumu zayıf olarak belirlenmiştir. Klimaks vejetasyona göre mera durumunun zayıf olmasının en önemli göstergelerinden birisi, botanik kompozisyonu oluşturan en yüksek orana sahip olan bitki taksonunun, çok yıllık hayat formuna sahip, istilacı grupta yer alan, yem değeri olmayan ve hayvanlar tarafından tercih edilmeyen Galega officinalis L. (%35) olmasıdır. Bunun dışında mera durumunun zayıf olmasının en önemli nedenleri, mera alanında herhangi bir otlatma sisteminin olmaması, mera alanının çevrili olmaması, erken ilkbahar ve geç sonbahar kritik otlatma dönemlerine dikkat edilmemesidir. Mera alanının daha fazla tahrip olmaması ve iyileştirilmesi için; (1) azalıcı bitkilerin botanik kompozisyondaki oranının artırılması, (2) istilacı bitkilerin kontrol altına alınması, (3) mera alanının etrafının çevrilerek kritik olan otlatma dönemlerine dikkat edilmesi gerekmektedir.

Determination of Some Characteristics of Rangeland of Kutlubey Demirci Village in Bartın Province

This research was achieved in Kutlubey Demirci Village of Bartın province common rangeland that belongs to the village in 2017. The aim of this study was to investigate some characteristics of common rangeland such as biodiversity of plants, canopy coverage, botanical composition and range condition. A total of 54 plant taxons were determined that they composed of 13 grasses, 12 legumes, 29 other family taxons that they belonged to 19 plant families. Forty-two of determined plants had perennial life forms and the others had annual. The plants were appreciated in terms of forage value such as decreasers, increasers and invaders. The canopy coverage was %100. Botanical composition of grasses, legumes and the other plant families were 28,5%, 18,2% and 53,3%, respectively. Range condition was poor. One of the most important indicators of the poor range condition with reference climax vegetation was Galega officinalis L. with high botanical composition ratio (35%). This plant has perennial life form, and is unpalatable for animals and is in invader group. The most important reasons for the poor range condition were that there was no grazing system in the rangeland that was not surrounded. Also, the critical early spring and late autumn periods were not considered by farmers. In order to rehabilitation of the rangeland; (1) the proportion of decreaser plants in botanical composition should be increased, (2) invader plants should be controlled and (3) the critical grazing periods should be considered by surrounding the rangeland.

Keywords:

Rangeland condition, botanical composition Galega officinalis, Bartın,

PDF

___

Uzun F, Alay F, İspirli K (2016). Bartın İli Meralarının Bazı Özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. Turk J Agric Res. 3: 174-183. ISSN: 2148-2306
URL-2 (2008). http://www.bhwp.org/db/BHWP_Full_List. 7.2.2008
URL-1 (2008). http://www.npwrc.usgs.gov/resource/plants/fqa/fqalist.txt 6.2.2008
Uluocak N (1980). Mera Durumu, İÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 30(1): 52-63.
Uluocak N (1979). Toprak Koruması ve Yem Niteliği Bakımından Türkiye’nin Önemli Mera Bitkileri. I. Buğdaygiller. İÜ Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2638, O.F. Yayın No: 278, İstanbul, 128 s.
Uluocak N (1978). Kırklareli Yöresi Orman içi Vejetasyonunun Nitelikleri ve Bazı Kantitatif Analizleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın No: 2407, O.F. Yayın No: 253, İstanbul, 116 s.
Topçu GD, Özkan ŞS (2017). Türkiye ve Ege Bölgesi Çayır-Mera Alanları ile Yem Bitkileri Tarımına Genel Bir Bakış ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. (COMU J. Agric. Fac.) 5 (1): 21–28.
Şengönül K, Kara Ö, Palta Ş Şensoy H (2009). Bartın Uluyayla yöresindeki mera vejetasyonunun bazı kantitatif özelliklerinin saptanması ve ekolojik yapının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 11(16): 81-94.
Şen Ç (2010). Kilis İli Bazı Köylerindeki Meralarda Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 96 s.
Serin Y, M Tan (2001). Yem Bitkileri Kültürüne Giriş. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 206, 217s., Erzurum.
Palta Ş, Genç Lermi A (2018). Korunan Ve Korunmayan Doğal Mera Alanlarının Bazı Özelliklerinin Karşılaştırılması: Bartın İli Örneği. Ziraat, Orman Ve Su Ürünlerinde Akademik Araştırmalar. Gece Kitaplığı Yayın Evi. ISBN: 978-605-288-401-0. Sf: 37-57. Ankara.
Palta Ş, Genç Lermi A, Beki R (2016). The effect of different land uses on arbuscular mycorrhizal fungi in the northwestern Black Sea Region. Environ Monit Assess 188: 350. DOI 10.1007/s10661-016-5350-z
Palta Ş (2012). Bartın yöresi çayır-mera alanlarında bulunan Gramineae familyasına ait bitkilerde Arbusküler Mikorizal Fungusların (AMF) varlığının ve ekolojik özelliklerinin belirlenmesi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın, Doktora Tezi.
Öztürk M, Bolat İ, Gökyer E, Kara Ö (2016). Growth gradients of multi-aged pure oriental beech stands along the altitudinal gradients within a mesoscale watershed landscape. Applied Ecology and Environmental Research. 14(4): 101-119.
Öten M, Kiremitci S, Erdurmuş C, Soysal M, Kabaş Ö, Avcı M (2016). Antalya İlindeki Bazı Meraların Botanik Kompozisyonunun Belirlenmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 47 (1): 23-30.
Okatan A (1987). Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No:664, Seri No:62, Ankara, 290 s.
Mut H, Geze M, Gülümser E, Başaran U, Çopur Doğrusöz M, Ayan İ (2016). Yozgat’ta yem bitkileri tarımının genel durumu. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu, 5–7 Mayıs 2016, Yozgat, Bildiri Kitabı Cilt:4, 133–139.
MGM (2013). Günlük meteorolojik veri. Ankara, Türkiye: MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü).
Kuşvuran A, Nazlı Rİ, Tansı V (2011). Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde Çayır-Mera Alanları, Hayvan Varlığı ve Yem Bitkileri Tarımının Bugünkü Durumu. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011, 28(2), 21-32.
Koç A (1995). Topoğrafya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Doktora Tezi (Yayımlanmamış). AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum, 181 s.
Karadağ Y, Çınar S, Taşyürek T, Gökalp S, Özkurt M (2016). Tokat–Kazova ekolojik koşullarında bazı çok yıllık yem bitkilerinin verim ve kalitelerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 25 (Özel Sayı–2): 206–21.
Kara Ö, Bolat İ, Çakıroğlu K, Öztürk M (2008). Plant canopy effects on litter accumulation and soil microbial biomass in two temperate forests. Biology and Fertility of Soils, 45, 193–198.
Kadıoğlu S (2003). Cihanlı Köyü (Tortum) Yaylası Mera Vejetasyonunun Mevcut Durumu. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum, 45 s.
İptaş S, Karadağ Y (2010). Kıraç Alanlarda Mera Islahı ve İdaresi. İklim Değişikliğinin Tarıma Etkileri ve Alınabilecek Önlemler. T.C. Kayseri Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü Yayın No:2, Kayseri, 149-176.
İpek (Gergin) MS (2001). Mardin İli Çayırpınar Köyü, Doğal Meralarının Ot verimi, Kalitesi ve Botanik Kompozisyonu Üzerine Bir Araştırma Yüksek Lisans Tezi (Yayımlamamış). Harran Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şanlıurfa, 42 s
Gür M (2008). Yörükler Koyu doğal mera vejetasyonunun botanik kompozisyonu ve verim potansiyeli üzerinde bir araştırma. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri ABD. Yüksek Lisans Tezi.
Gökbulak F (2013). Vejetasyon Analiz Metodları. İstanbul: Yazın Basın Yayın Matbaacılık.
Gökkuş A (1989). Gübreleme, sulama ve otlatma uygulamalarının Erzurum ovasındaki çayırların kuru ot ve ham protein verimlerine etkileri. Doğa Türk Tar. ve Orm. Dergisi, 13(3b), 1002–1020.
Dyksterhuis EJ (1948). The Vegetation of the Western Cross Timbers. Ecological Monographs. 18:325- 376.
De Vries DM, De Boer TA, Dirver JPP (1951). Evaluation of grassland by botanical research in the Netherlands. Proc. Uni. National Sci. Congr. On the Conservation and Utilization of Resources, NY, Vol.6:522-524
Çınar S, Hatipoğlu R, Avcı M, İnal İ, Yücel C, Avağ A (2014). Hatay Ġli Kırıkhan Ġlçesi Taban Meralarının Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 31 (2): 52-60.
Çaçan E, Aydın A, Başbağ M (2014). Korunan ve Otlatılan İki Farklı Doğal Alanın Botanik Kompozisyon Açısından Karşılaştırılması. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, Special Issue: 2. 1734-1741.
Bakır Ö (1987). Çayır-Mera Amenajmanı. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:992, Ders Kitabı No:292.
Babalık AA (2008). Isparta Yöresi Meralarının Vejetasyon Yapısı ile Toprak Özellikleri ve Topoğrafik Faktörler Arasındaki İlişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, 164s., Isparta.
Babalık AA (2007). Davraz Dağı Kozağacı Yaylası Merasında Bitki İle Kaplı Alan ve Otlatma Kapasitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1); 12-19, Isparta
Atalay İ (2011). Türkiye İklim Atlası. İstanbul. İnkılap Bookstore basım.
Anonim (2001). Genel Tarım Sayımı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
Altın M, Gökkuş A, Koç A (2005). Çayır Mera Islahı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Çayır Mera Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı, 468s, Ankara.
Alçiçek A., Karaayvaz K (2003). Sığır besisinde mısır silajı kullanımı. Animalia 203: 68-76.
Alay F, İspirli K, Uzun F, Çınar S, Aydın İ, Çankaya N (2016). Uzun Süreli Serbest Otlatmanın Doğal Meralar Üzerine Etkileri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, , E-ISSN: 2147-8848, doi:10.13002/jafag929, 33 (1): 116-124.