XVI. YÜZYILDA KİLİSEHİSAR: BİZANS ŞEHRİNDEN OSMANLI KÖYÜNE

Bu araştırmada Bizans dönemi Tyana şehri harabeleri üzerinde kurulan iki köyden biri olan Kilisehisar'ın XVI. yüzyıldaki idari, sosyal ve ekonomik durumu ele alınmaktadır. Konuyu ele almamızda iki husus rol oynamıştır: Birincisi Kilisehisar'ın bu dönemde bir köy statüsünde olmasına rağmen önemli bir güherçile üretim merkezi oluşu, ikincisi de güherçile üretiminde istihdam edilen Sipahizâdegân zümresinin rolüdür. XVI. yüzyıl sonlarında altı mahalle halinde büyükçe bir köy görünümüne bürünmesi de muhtemelen işaret ettiğimiz hususla ilgili olmalıdır

Anahtar Kelimeler:

Tyana, Kilisehisar, Osmanlı, Niğde, Güherçile

FROM A BYZANTİUM CİTY TO AN OTTOMAN VİLLAGE: KİLİSEHİSAR İN THE 16™ CENTURY

in this study, the 16th Century Kilisehisar, one of the two villages located in the area of Tyana city of Byzantium, is examined in terms of the economical, social and governmental situation. Two reasons affected us to deal with this village. First, the village was an important center for the production of saltpeter güherçile ; second, the role of the class of sipahizâdegân is signifıcant in the process of production. Although Kilisehisar was a small village, it turned in to a big village with 6 districts mahalle , it can be considered that the production of güherçile had a crucial role in this process

Keywords:

Tyana, Kilisehisar, Ottoman, Niğde, Saltpeter.,

PDF

___

Arşiv Belgeleri

Ankara Millî Kütüphane Başkanlığı, Eski ve Nadide Eserler Bölümü Bor Şer'iye Sicili (BŞS.) Nr. 380

Başbakanlık Osmanlı Arşivi

a) Tahrir Defterleri (TT) Nr. 42, 188, 387, 455, 968.

b) Mühimme Defterleri (MD) Nr. 14, 16, Maliyeden Müdevver Defterler (MAD) Nr. 3016.

Ankara Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadîme Arşivi

Tahrir Defterleri (KK) Nr. 135, 564, 565, 584.

Kaynak Eserler ve Araştırmalar

Akgündüz, Ahmet (1991), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukuki Tahlilleri III. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.

(1993), Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukuki Tahlilleri VI. II. Kısım, İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.

Akurgal, Ekrem (2002), Anadolu Kültür Tarihi. İstanbul: Asır Matbaacılık Ltd. Şti.

Akşit, Oktay (1985), Roma İmparatorluğu Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Atalay İbrahim, Kenan Mortan (2003), Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticaret A.Ş.

(1943), XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu'nda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları. Kanunlar I, İstanbul: İstanbul

Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkiyat Enstitüsü Neşriyatı.

(2001), Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir. Çeviren: Zeynep Altok.

İstanbul: Tarih Vakfı Yurt. Yayınları.

Gabriel, Albert (1962), Niğde Tarihi. Çeviren: Ahmed Akif Tütenk, Ankara: Bengi Matbaası.

Günaltay, M. Şemseddin (1951), Yakın Şark IV, I. Bölüm Perslerden Romalılara Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Hoca Saadeddin Efendi, (1279), Tacü'-Tevarih, I. İstanbul.

Honigmann, Ernst (1970), Bizans Devletinin Doğu Sınırı. Türkçe Tercüme Fikret Işıltan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

İnalcık, Halil (1973), The Ottoman Empire The Classical Age, 1300-1600, London.

Jones, A.H.M. (1937), The Cities of The Eastern Roman Provinces. Oxford At The Clarendon Press.

Kınal, Füruzan (1991), Eski Anadolu Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Mansel, Arif Müfıd (1971), Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Ostrogorsky, George (1981), Bizans Devleti Tarihi. Çeviren: Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Ramsay, W. M. (1960), Anadolu'nun Tarihi Coğrafyası. Çeviren: Mihri Pektaş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

Texier, Charles (1340), Küçük Asya III. Çeviren: Ali Suad. İstanbul: Matbaa-i Amire.

Turan, Osman (1971), Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu.

Uzluk, Feridun Nafiz (1958), Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi. Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı.

Uzunçarşılı, İ. Hakkı (1969), Anadolu Beylikleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

(1975), Osmanlı Tarihi II. 3. Basım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Vryonis, Speros (1971), The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and The Process of İslamization From The Eleventh Through The Fifteenth Century, Berkeley, Los Angeles, University of California Press.

Yediyıldız, Bahaeddin (1985), Ordu Kazası Sosyal Tarihi. Ankara: Kültür Turizm Bakanlığı Yayınları.

Yinanç, Mükrimin Halil (1944), Türkiye Tarihi: Selçuklular Devri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

(1973), Niğde İl Yıllığı. Ankara: Ajans Türk Matbaacılık Sanayii.