MEKÂN-ZAMAN-İNSAN İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA 21. YÜZYILDA PAZARLAR

19. yüzyıl sonrasında Alan Dundes’in “Halk kimdir?” başlıklı makalesinin ardından, değişen ve değişirken gelişip genişleyen halk bilimi, 21. yüzyılda artık halkı kırsalda, eğitimsiz veya çok az bir eğitim almış insan gruplarının arasında aramaktan uzaklaşmış durumdadır. Günümüzde halk bilimi araştırmacıları disiplinler arası yaklaşımlarla çevresini sorgulamakta ve insanları bir araya getiren unsurları tespit ederek ekonomik, kültürel ve sosyal açıdan fayda sağlamaya dönük çalışmalar yapmaktadır. Son yüzyıllarda gittikçe artan “kent folkloru” olarak adlandırabileceğimiz, “kenti” ve “kentli” kimliğini sorgulayan çalışmalar, kaynağını yaşanılan zamanda ve mekânda bulmaktadır. Kent kültürünü meydana getiren kentli insanların temel mekânlarından birini pazarlar oluşturmaktadır. Alışveriş ve eğlence mekânlarından olan pazarlar, aynı kentte yaşayan çok sayıda insanın üretim ve tüketim alışkanlıkları doğrultusunda bir araya geldikleri toplumsal mekânlardan biridir. Türk kültüründe pazar, toplumsal bir mekân olmasının ötesinde bir geleneği ifade etmektedir. Bununla birlikte halk biliminde pazarlar ve pazar çevresinde sürdürülen gelenek hakkında bir çalışma bulunmamaktadır. Bu makalede; halk bilimi araştırmalarında çok fazla yer almayan pazarlar, teorik açıdan değerlendirilecektir. Öncelikle pazarlar için kullanılan terminoloji verilecek, daha sonra pazarlar bağlam, yapı, kapsam ve işlev özellikleri bakımından ele alınacaktır. Böylelikle köyden kente gündelik hayatın bir parçası olan pazarlar halk bilimsel açıdan değerlendirilerek, halk biliminde daha önce çalışılmamış bir saha olarak sonraki çalışmalara teklif edilecektir.

Bazaars in the 21st Century in the Context of Space-Time-Human Relationship

After Alan Dundes's article entitled "Who are the Folk?" following the 19th century, the changing and evolving folklore has moved away from looking for the folk in rural areas and between uneducated and poorly educated groups of people in the 21st century. Today, researchers of folklore question the environment with interdisciplinary approaches and conduct studies aiming to provide benefits economically, culturally and socially by determining the elements that bring people together. The studies that question the identity of "city" and "urban", which we can call as "urban folklore", and which have been increasing in the last centuries, take its source from time and space. Bazaars constitute one of the basic places of urban people who make up the urban culture. Bazaars, among the shopping and entertainment places, are one of the social spaces where a large number of people living in the same city come together in line with their production and consumption habits. In Turkish culture, the bazaar is a tradition beyond a social space. Nevertheless, there is no study on the bazaars and the tradition continued around the bazaars within the context of folklore. In this article, the bazaars that do not take place very often in the folklore studies will be evaluated theoretically. First, the terminology used for the bazaars will be provided, then the bazaars will be examined in terms of context, structure, scope and function. Thus, the bazaars that are part of everyday life from the villages to the cities will be evaluated from the folkloric perspective and offered to the future studies as a field that has not been studied previously in folklore.

___

  • Akçi, Y. (2015). Alternatif Alışveriş Mekânı Olan Geleneksel Semt Pazarlarının Yapısı, İşleyişi Ve Sorunlarının İncelenmesi (Adıyaman Örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (17), 229-247
  • Aliağaoğlu, A. (2012). Balıkesir Şehrinde Haftalık Pazarlar: Çekicilikler ve Sorunlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 17 (27), 43-72.
  • Burdur’da “Pazar Duası” Geleneği 42 Yıldır Sürüyor. (16 Şubat 2018). 08.10.2018 tarihinde https://www.trthaber.com/haber/yasam/burdurda-pazarduasi- gelenegi-42-yildir-suruyor-351144.html adresinden erişildi.
  • Ekici, M. (2000). Halk, Halk Bilimi ve Halk Bilgisi Üzerine Bir Deneme. Milli Folklor, 6 (45), 2-8.
  • Ege Otlarının Mabedi Tire Salı Pazarı. (03.05.2013). 08.10.2018 tarihinde https:// www.sabah.com.tr/aktuel/2013/05/03/ege-otlarinin-mabedi-tire-salipazari adresinden erişildi.
  • Güncel Türkçe Sözlük. (t.y.). 05.05.2018 tarihinde www.tdk.gov.tr adresinden erişildi.
  • Hizmetli, M. (2012). Tarihte Şehir ve Pazar. Ankara: Araştırma Yayınları.
  • Lefebvre, H. (2013). Gündelik Hayatın Eleştirisi I. Çeviren: Işık Ergüden, (2. baskı), İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. Çeviren: Işık Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Mortan, K., Küçükerman, Ö. (2011). Çarşı, Pazar, Ticaret ve Kapalıçarşı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Özgüç, N., Mitchell, A. (2000). Şehirlerin Alternatif Alışveriş Mekânları: İstanbul’da Haftalık Pazarlar, Tasarım-Kuram Dergisi, 2, 35-58.
  • Tunçel, H. (2003). Anadolu Şehirlerinde Semt Pazarları: Elâzığ Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 49-70.
  • Tunçel, H. (2009). Geleneksel Ticaret Mekânı Olarak Türkiye’de Haftalık Pazarlar. eJournal of New World Sciences Academy, 4 (2), 35-52.
  • Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü. (t.y.). 05.05.2018 tarihinde www.tdk.gov.tr adresinden erişildi.
  • Yaşar, E., Özçelik, Ö., Er, İ. (2016). Pazarlardaki Tüketici Profili Araştırması Kütahya Semt Pazarları Örneği. Kütahya: Academia Yayınevi.