Mağdur varsa izlenir: Yerli televizyon dizi tanıtımlarında mağduriyet

Türkiye’nin sosyo-politik gündeminde geniş bir yer işgal eden mağduriyet kavramının medyadaki temsili mağduriyetle ilgili algı ve tutumların oluşması ve bunlarla ilgili çözüm yöntemlerinin geliştirilmesinde dikkatle ele alınması gereken bir kavramdır. Bu çalışmanın amacı, televizyon dizi tanıtımlarında mağduriyet olgusunu eleştirel bir bakışla incelemektir. Çalışma mağduriyet olgusunun izleyicinin yayınlanacak bölüme olan ilgisini tetikleyecek bir unsur olarak kullanıldığı düşüncesinden hareketle tasarlanmıştır. Bu bağlamda mağduriyetin türü (fiziksel, psikolojik, cinsel, ekonomik, politik, sosyal, doğal, vb.), mağdur eden ve mağdur olanın kim olduğu, mağduriyetin görsel-işitsel sunumunda hangi tekniklerin kullanıldığı ve mağduriyet sonrası durumun (kabullenme, reddetme, çaresizlik, mücadele vb.) ne olduğu sorularına yanıt aranmıştır. Bu doğrultuda 11-24 Ocak 2021 tarihleri arasında ulusal kanallarda ana yayın kuşağında yayınlanan 10 farklı dizi türündeki 34 yerli diziye ait toplam 123 bölüm tanıtımı içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular, dizi tanıtımlarının 98’inde mağduriyetin varlığına işaret ederken en sık görülen mağduriyet türleri psikolojik, fiziksel, ekonomik, cinsel ve politik olarak sıralanmaktadır. Dizi tanıtımlarında büyük çoğunluğunu erkek karakterlerin oluşturduğu mağdur edenin kötü, mağdurun ise masum olduğu düşüncesine dayanan ideal mağdur kavramının tekrarlandığı ve mağduriyetin bağlamından koparılarak sadece izleyicide duygusal bir etki yaratmak amacıyla kullanıldığı anlaşılmaktadır.

The victim gets ratings: Victimhood in Turkish tv series trailers

The representation of victimhood in media, which plays a central place in Turkey’s socio-political agenda, is extremely important in the formation of perceptions of and attitudes about victimhood and the development of solution methods related to them. This study aims to critically examine the phenomenon of victimhood in television series trailers. The study is designed with the idea that the victimhood phenomenon is used as an element that will trigger the audience’s interest in the episode to be broadcast. In this regard, the type of victimhood (physical, psychological, sexual, economic, political, social, natural, etc.), the victimizer, and the victim, techniques in the audio-visual presentation of the victimhood, and the post-victim situation (acceptance, rejection, helplessness, struggle, etc.) were scrutinized. Therefore, 123 trailers from 34 Turkish series broadcast on major TV channels during 11-24 January 2021 were analyzed using content analysis. The findings showed that 98 of the TV series trailers include victimhood. The most common types of victimhood, which are mostly performed by male characters, are listed as psychological, physical, economic, sexual, and political. It is also obvious that the concept of the ideal victim, which is based on the idea that the victimizer is bad and the victim is innocent, is repeated in the trailers. It is understood that victimhood is isolated from the context and is used only to create an emotional effect on the audience.

___

  • Ateş, S. (2016). Siyasal reklamlarda duygusal çekicilik kullanımı: 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde siyasal partiler tarafından üretilen reklam filmlerinin analizi, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Temmuz 3 (12), 85-103.
  • Barnwell, J. (2011). Film yapımının temelleri (G. Altıntaş, Çev.). Literatür Kitabevi.
  • Baş Bayraktaroğlu, E. (2020). Fail ve mağdur [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Batı, U. (2010). Reklamın dili. Alfa Basım Dağıtım.
  • Bilgin, N. (2016). Sosyal psikoloji sözlüğü. Bağlam Yayıncılık.
  • Bordwell, D. ve Thompson, K. (2004). Film sanatı film art: an introduction (E. Yılmaz ve E. S. Onat, Çev.). DeKi Basım Yayım.
  • Clarke, D. (2015). The representation of victimhood in Sofi Oksanen’s novel Purge. Journal of European Studies, 45 (3), 220-235.
  • Çevik, A. (2013). Mağduriyet psikolojisi ve toplumsal yansımaları, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler, 2, 65-84.
  • Çoban Keneş, H. (2019). Türkiye’de zorunlu göç mağduru çocuklar: çatışmalar ve yıkımlar nedeniyle “kendi evinde mülteci olmak”, Mülkiye Dergisi, 43 (3), 625-656.
  • Fox TV YouTube Kanalı (2016). 05 Mart 2021 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=3Mp4ggn1mqg adresinden erişildi.
  • Gaziarifoğlu, Y. (2009). Suç mağduriyeti korkusu ve algılanan suç mağduriyeti riskinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Jacoby, T. A. (2015). A theory of victimhood: politics, conflict and the construction of victim-based identity, Millennium: Journal of International Studies, 43(2), 511-530.
  • Lacey, N. (1998). Image and representation key concepts in media studies. Palgrave.
  • Nişanyan Sözlük. (2002). 17 Kasım 2020 tarihinde https://www.nisanyansozluk.com/?k=gadir&lnk=1 adresinden erişildi.
  • Mascelli, J. V. (2002). Sinemanın 5 temel ögesi (H. Gür, Çev.). İmge Kitabevi.
  • Öztürk, M. (2015). Medya ve suç korkusu arasındaki ilişki, International Journal of Social Science, 36, 251-263.
  • Pandır, M. (2019). Stereotyping, victimization and depoliticization in the representations of Syrian refugees, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 409-427.
  • Parlak, İ. ve Uz, P. (2015). Mağdur/mazlumdan mağrur/muktedire 30 Mart seçimleri, Düşünen Siyaset (Birikimler-II), Aralık 30, 69-106.
  • Polat, A. (2014). Viktimoloji (mağdurbilim). Legal Yayıncılık.
  • Potter, W. J. (2008). Media literacy. Sage Publications.
  • Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun. (2011, 3 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 27863). 6 Aralık 2020 tarihinde https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Kurum/70203335 adresinden erişildi.
  • RTÜK (2018). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması Raporu. 09 Kasım 2020. tarihinde https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf adresinden erişildi.
  • Sayar, E. (2019). The problem of agency in the politics of victimhood: Nietzsche, Arendt, and Foucault [Yüksek lisans tezi]. Sabancı Üniversitesi.
  • Siegel, L. J. (2018). Criminology theories, patterns and typologies. Cengage Learning.
  • Siliman, S. (2019). Embracing the bad victim: sexual violence and sympathy on popular television, The Popular Culture Studies Journal, 7 (2), 140-157.
  • Smolej, M. (2010). Constructing ideal victims? violence narratives in Finnish crime-appeal programming, Crime Media Culture, 6 (1), 69-85.
  • Sünbül Olgundeniz, S. ve Özgökbel Bilis, P. (2019). Türkiye’de ulusal kanallarda yayımlanan dizi fragmanlarında şiddetin sunumu, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (AKİL), Aralık (32), 606-620.
  • Şahin, E. (2014). Cinsel çekicilik içeren televizyon reklamları ve markaya yönelik tutum oluşmasında kültürel farklılıkların rolü [Doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2014). İnsan haklarını inceleme komisyonu mağdur hakları inceleme raporu. Türkiye Büyük Millet Meclisi. 25 Mayıs 2021 tarihinde https://arkheavukatlik.com/wp-content/uploads/2015/04/magdur_haklari_incelemeraporu.pdf adresinden erişildi.
  • Williams, R. (2003). Television: technology and cultural form. Routledge.
  • Yavuz, Y. (2019). Suç mağduru olma korkusuna sosyolojik bir bakış, Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 4, 28-52.
  • Yiyit, İ. (2010). Türkiye’de mağduriyet söyleminde din ve siyaset ilişkisi: Adalet ve Kalkınma Partisi örneği [Yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-5265
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1998
  • Yayıncı: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü