KAMU BORÇLANMASI, GERÇEKLEŞME BİÇİMİ VE MAKRO EKONOMİK ETKİLERİ (TEORİK BİR YAKLAŞIM, TÜRKİYE ÖRNEĞİ)

Araştırmanın Temelleri: Klasik kamu maliyesi finansman aracı olarak kabul edilmeyen ve arızi durumlarda başvurulan bir araç gibi düşünülen kamu borçlanma politikası, modern maliye anlayışı ile değişmeye yüz tutmuştur. Günümüzde gelinen nokta itibari ile değişik nedenlerden kaynaklı kamu harcamalarının sürekli artış eğilimi içerisinde olması ve bunun finansmanı sorun teşkil etmektedir. Kamu borçlanmasının gerçekleşmesini sağlayan bir takım enstrümanlar söz konusu olmaktadır. Kamu borçlanmasını elindeki kamu gücüne dayalı olarak cebri ve ihtiyari olarak sağlayabilmektedir. Genelde kamu zorunlu olmadıkça gönüllülük esasına dayalı ve devlete borç verenlere bazı haklar ve rant gelirleri sağlamak suretiyle, borçlanma yoluna gitmektedir. Araştırmanın Amacı: Kamu finansman aracı veya maliye politikası aracı olarak kullanılan borçlanma politikası araçları, kamu borçlanmasının gerçekleşme biçimi ve özellikleri, kamu borçlanmasının makro ekonomik dengelerde yaptığı değişiklikler ve konunun anlaşılması ve yönetilmesini sağlayan borç yönetimi hususu da irdelenecek, araştırılmaya çalışılacaktır. Veri Kaynakları: Devlet İstatistik Enstitüsü yeni adı ile TUİK ve diğer kamu kesimi mali raporları ve bu alanda yapılmış diğer bilimsel yayınlar ve analizlerin istatistiklerinin de esas alınması suretiyle, kamu kesiminin 1990 sonrası gerek iç piyasalardan gerekse dış piyasalardan tahvil, bono ve hazine bonusu vb borçlanma enstrümanları ile yaptığı borçlanmalardır. Ana Tartışma: Kamu kesimi borçlanmasının sınırlandırılması ve belirli bir düzeyde yani GSMH’nın % 60’ı düzeyinde Maastricht kriteri tutulmasına çalışılmalıdır. Zira kamu kesimi harcamalarının sınırlandırılamaması özel kesime yatırımlar için yeterli uygun kaynak bırakmamaktadır. Kamu harcamalarının aşırı artışı ekonomi üzerinde “crowding out” a neden olmaktadır. Ayrıca kamu borçlanması yurt içinde gelir dağılımı açısından, kamuya borç verenler bakımından diğer mali yönden güçsüz kesimler aleyhine bir eşitsizlik yaratmakta ve sosyal dengeyi bozmaktadır. Sonuç: Kamu harcamaları için geçici bir finansman aracı olması gereken borçlanma politikasının, özellikle araştırma dönemi içerisinde asıl bir kamu finansman aracıymış gibi, yer aldığı görülmektedir. Böyle bir durum ise, kamu kesimi esas finansman aracı olması gereken vergi gelirlerinin aşınmasına yol açmaktadır. Kamu, yurttaşlarından vergi almak yerine borç almaya çalışan bir anlayış görüntüsü vermektedir. Kamu borçlanması ekonomi üzerinde daraltıcı veya bilinçli izlenen bir maliye politikası aracı olarak genişletici etkileri olabilmektedir. Kamu borçlanmasının yurt dışından borçlanması ayrıca ülke politikaları üzerinde bir baskı aracı olarak kullanılması sonucuna da sebep olabilmektedir

Public debt, involving form and effects on macroeconomic (a thoeretical perspective, the case of Turkey)

Basic of research : In Turkey, the public debt was introduced at the end of the sixties. This study scrutinizes the experience of the Turkey. In the first step, the paper explores the potential normative and political-economic driving forces of public debt and its instruments projections. The following part evaluates forecasting with regard to public expenditures and deficits. The paper is organized as follows: In the next section the theoretical framework of the public debt. In section 3 are presented variety of the state debts and in section 4 managing of them. Aim of research: . The paper attempts to estimate the debt sustainability and publib debt instruments in Turkey.. Next, we discuss the public debt policy and its impact on the macro economy. Source of data: Turkey’s debt has sharply increased from early 1980s. Fiscal policy plays a crucial role for a country in achieving its economic and social objectives through the use of government’s resources. On the other hand it is constrained by the need to finance the corresponding deficit. Main discussion Public debt has a long history in many countries. Since long time many economic explanations of public debt have been offered. Recently, political-economic explanations have gained more and more interest. Recent concerns over the government deficit have raised the issue of debt sustainability, whether or not a government can continue to operate under its current fiscal policy indefinitely. Result Final section concludes analysing of the public debt, size of public sector. and fiscal sustainability. The general result is that the” crowding out” can occur when the state debt raises. The state debt crise can cause fiscal unsustainability and safeness of the land. Debt policy aims at protecting public budget deficit. In this study tested Wagner rule. In the end of the research are assessed the debt policy, debt instruments and their effects on the macro economic

___

  • Açba, S. (1995). Devlet borçlanması. Afyon: Adım Yayıncılık.
  • Akçoraoğlu, A. (1999). Kamu gelirleri ve keynesçi politikalar: Bir nedensellik analizi. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, s.51-65.
  • Akgün, Y. (Ocak 1996). Devletin mali piyasalardaki rolü. Hazine Dergisi, 1, 5-10.
  • Heper F. ve Erdem B. (Editörler) (1988). Kamu maliyesi. Eskişehir: Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
  • Bolak, M. (1994). Sermaye piyasası menkul kıymetler ve portföy analizi. (2.Bası). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
  • Bulutoğlu, K. (2003). Kamu ekonomisine giriş (Demokraside devletin ekonomik bir kuramı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları .
  • Eker, A. (1997 ). Kamu maliyesi. İzmir.
  • Eker, A. ve Meriç, M. (1999). Devlet borçları (Kamu kredisi). İzmir: Anadolu Matbaacılık.
  • Emil, F. ve Gelberi, A. İ. (Ekim 1996). Borç yönetimi ve para politikalarının koordinasyonu. Hazine Dergisi, 4, 51-70.
  • Erdem, M. (1996). Devlet borçları. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
  • Günaydın, E. (Aralık 2003). Analysing the sustainability of fiscal deficits in Turkey. Hazine Dergisi Cumhuriyetin 80. Yılı Özel Sayısı Hazine Dergisi, Özel Sayı 2003, 16, 1-14.
  • Heper, F. ve Erdem, B. (Editörler).(1998). Kamu maliyesi. Eskişehir: AÜ Yayınları No 41.
  • İnce , M. (1996). Devlet borçlanması ( Kamu kredisi). Ankara.
  • Nadaroğlu, H. (1998). Kamu maliyesi teorisi. (10.Baskı ). İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Seviğ, V. (30.11.2004). Kamu borçlarında artış ve sürdürülebilirlik. Dünya.
  • Tandırcıoğlu, H. (2000). Türkiye’de dış borç sorunu, dış borçların sürdürülebilirliği ve dış borçların sınırlandırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 260- 282.
  • Uluatam, Ö. (2001). Kamu maliyesi. Ankara: İmaj Yayınevi.
  • Yaşa, M. (1971). Devlet borçları. (2.Baskı). İstanbul: Sermet Matbaası.
  • Yurdakul, F. (1999). İç kamusal borçların fiyatlar üzerine etkileri, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(3), 9-24.
  • DİE muhtelif yıllık ve aylık sayılar.
  • Yıllık Ekonomik Raporlar “ T.C. Maliye Bakanlığı “ (muhtelif sayılar).
  • Yıllık Ekonomik Raporlar “ T.C. Merkez Bankası“ (muhtelif sayılar).