HİDROELEKTRİK SANTRALLERİN TURİZME ETKİLERİ: UZUNGÖL SOLAKLI VADİSİ ÖRNEĞİ

Yenilenebilir enerji kaynağı olarak kabul edilen hidroelektrik santral yatırımları Türkiye’de son yıllarda hız kazanmıştır. Yapılan santrallerin inşası ve işletmesi sırasında doğal ve sosyal çevreye pek çok etkisi bulunmaktadır. Yasal prosedürler çerçevesinde, bölgenin kültürel ve çevresel yapısına uygun olarak kurulan santrallerin, bölgenin turizmi ile enerji ihtiyacına birlikte katkı sunması mümkündür. Enerji ihtiyacını karşılama girişimlerinin çevrenin sürdürülebilirliğinin önüne geçmemesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı hidroelektrik santrallerin (HES) turizme etkilerini belirlemek ve çözüm önerileri getirmektir. HES’lerin turizme etkileri, nitel araştırma yaklaşımı, durum çalışması ile araştırılmıştır. Veriler 2019 Ocak ayında Uzungöl Solaklı Vadisinde görüşme tekniği ile toplanmış ve verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın en önemli sonuçları içinde özellikle aynı nehir üzerinde ardışık HES’lerin çevreye ve turizme zarar verdiği görüşünün öne çıkmasıdır. Katılımcılar Uzungöl turizminin HES’lerden zarar görmemesi için dünyadaki iyi HES uygulamalarının (çevreye duyarlı) örnek alınmasını vurgulamışlardır. HES sayısının sınırlı tutulması, kuruluşu ve işletilmesi sırasında habitata zarar vermemesi için tüm önlemlerin alınması ve denetlenmesi önerilebilir. Çalışmanın sonuçlarının turizmin ve enerji kaynaklarının sürdürülebilirliğine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

THE EFFECTS OF HYDROELECTRIC POWER PLANTS ON TOURIZM: CASE OF UZUNGÖL SOLAKLI VALLEY

Hydroelectric power plant investments that are considered as a renewable energy source has gained pace over the last years in Turkey. There are many effects on the natural and social environment during the construction and operation of the power plants. Within the framework of legal procedures, it is possible for the plants established in accordance with the cultural and environmental structure of the region to contribute to the tourism and energy needs of the region. Initiatives to meet energy needs should not prevent the sustainability of the environment. The aim of this study is to determine the effects of hydroelectric power plants (HEPP) on tourism and to propose solutions. The effects of HEPPs on tourism were investigated by qualitative research approach and case study. The data were collected in January 2019 in Uzungöl Solaklı Valley using the interview technique and descriptive analysis was used to analyze the data. Among the most important results of the study, the view that consecutive HEPPs harm the environment and tourism especially on the same river comes to the fore. Participants emphasized that good HEPP practices (environmentally sensitive) in the world are taken as an example to prevent Uzungöl tourism from being harmed by HEPPs. It is recommended that all measures be taken and supervised in order to keep the number of HEPP limited and not harm the habitat during its establishment and operation. The results of the study are thought to contribute to the sustainability of tourism and energy resources.

Keywords:

Energy Resources, Hydroelectric Power Plant, Sustainable Tourism Uzungol, Solaklı Valey,

PDF

___

Atabey, S. ve Gündoğan, A. (2015). Doğu Karadeniz Eko-Turizm ve HES Potansiyelinin, Çevreye ve Yerel Halka Etkilerinin SWOT Analizi İle Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(2), 56-63.
Başkaya, Z. ve Türk, E. (2015). Barajların Olası Çevresel ve Sosyo-Ekonomik Etkilerinin Halkın Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi: Ilısu Barajı ve Hasankeyf Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 347- 383.
Bozkurt, S. ve Tür, R. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Hidroelektrik Enerji Gelişimi ve Genel Değerlendirme, 322-330. 4. Ulusal Su Yapıları Sempozyumu, Antalya.
Burns,G. L. ve Haraldsdóttir, L. (2019). Hydropower and Tourism in Iceland: Visitor and Operator Perspectives on Preferred Use of Natural Areas. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 25, March: 91-101.
Civelek M., Dalgın T., Çeken H. ve Ekiztepe B. (2014). Agro-Turizm ve Kırsal Kalkınma İlişkisi: Muğla Yöresindeki Agro-Turizm Alanlarında Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 1(1), 15-28.
Creswell, J. W. (2013). Ni̇tel Araştırma Yöntemleri̇. Siyasal Kitabevi, Ankara.
Devlet Su İşleri (DSİ). (2020). Faaliyet Raporu. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2020 tarihinde http://www.dsi.gov.tr/stratejik-planlama/faaliyet-raporlari adresinden erişildi.
Enerji Atlası. (2018). Hidroelektrik Santralleri. 04 Aralık 2018 tarihinde http:// www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/ adresinden erişildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2019). Türkiye Elektrik Enerjisi Tüketimi. 28 Kasım 2019 tarihinde http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Elektrik adresinden erişildi.
Enerjisa. (2018). Çambaşı Hidroelektrik Santrali. 26 Kasım 2018 tarihinde https:// www.enerjisauretim.com.tr/faaliyetlerimiz/elektrik-uretimi/cambasihes adresinden erişildi.
Kurdoğlu, O. ve Özalp, M. (2010). Nehir tipi hidroelektrik santral yatırımlarının yasal süreç, çevresel etkiler, doğa koruma ve ekoturizmin geleceği kapsamında değerlendirilmesi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs, II, 688-707.
Kültür Portalı. (2018), Kampçılık–Eskişehir. 04 Aralık 2018 tarihinde https:// www.kulturportali.gov.tr/turkiye/eskisehir/turizmaktiviteleri/ kampcilik adresinden erişildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2018). Rafting. 24 Kasım 2018 tarihinde http:// yigm.kulturturizm.gov.tr/TR-10060/rafting.html adresinden erişildi.
Mutlu Öztürk, H. Ve Öztürk, H.K. (2019). Hidrolik santrallerin turizm ve kültürel mirası üzerine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(3), 2321-2335.
Rodriguez, J.F. (2012). Hydropower Landscapes and Tourism Development in the Pyrenees. Journal of Alpine Research, 100 (2),1-17.
Sæþórsdóttir, A. D. ve Hall, C. M. (2018). Floating Away: the Impact of Hydroelectric Power Stations on Tourists’ Experience in Iceland. Sustainability, 10 (2315),1-33.
Sever, R. ve Ulu Kalın, Ö. (2010). Artvin ilinde yapılan/yapılmakta olan barajlar hakkında Artvin halkının bazı görüşleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 5(23), 65-80.
Turhan E. ve Çağatay H. (2015). Hidroelektrik Santrallerin (HES) Çevresel ve Sosyal Etkileri: Alakır Vadisi Örneği, 67-76.4. Su Yapıları Sempozyumu, Adana.
Ulaş, D. (2010). Macahel’de hidroelektrik santrallerin ve ekoturizmin çevreye ve yöre halkına etkileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), Bahar, 151-158.
Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Yılmaz, C., Uzun, A., Zeybek, H. İ. ve Kaya, M. (2012). Nehir tipi hidroelektrik santrallerinin coğrafi ortam üzerine etkilerine bir örnek: Ayancık HES. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(3), 50-67.
Zengin, M., Kurtoğlu, O. Şengü, H. Ve Çakmak, E. (2017). Doğu Karadeniz’de işletmeye açılan bazı nehir tipi hidroelektrik santrallerinin sucul ekosistem ve Karadeniz alabalığı (salmo labrax) populasyonları üzerine etkileri. Turkish Journal of Aquaiıc Sciences, 32(4): 189-207.