Eray POLAT, Serkan ÇALIŞKAN, Ömer L. MET

ÇALIŞMA YERİ TERCİHİNDE İŞLETMELERİN İŞ ETİĞİ UYGULAMALARININ ÖNEM DERECESİ: ORTAÖĞRETİM DÜZEYİNDE TURİZM EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Turistik hizmetlerin emek-yoğun karakteri turizm işletmelerinin çalışanlara karşı yerine getirmesi gereken etik ilkeleri önemli hale getirmektedir. Kimi zaman bu etik ilkeler çalışanların, çalışma yerlerini seçerken de etkili olabilmektedir. Bu çalışmada da turizm işletmelerinin iş etiği uygulamalarının muhtemel turizm çalışanı adayı olan ortaöğretim düzeyindeki turizm öğrencilerinin çalışma yeri tercihindeki önem derecesini belirleyebilmek amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Bursa ilinde turizm eğitimi verilen bir ortaöğretim kurumunda yüz yüze görüşme yöntemine göre anket tekniği ile 75 kişiden veri toplanmıştır. Elde edilen veriler yüzde ve frekans dağılımları, aritmetik ortalama ve açıklayıcı faktör analizi aracılığıyla değerlendirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi yardımıyla modelin uygunluğu test edilmiş; değişkenler arası ilişkileri belirleyebilmek için bağımsız örneklem t testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre en çok önem verilen etik ilkeler iş kazaları ve cinsel taciz konuları dahilinde iken en az önem verilen etik ilkeler topluma yönelik sosyal sorumluluk faaliyetleri ve sendikal haklar konusundadır. Ayrıca cinsiyetin etik ilkelere verilen önem düzeyinde anlamlı farklılıklar taşıdığı tespit edilmiştir. Turizm işletmelerinin etik ilkeler doğrultusundaki beklentilere cevap vermesi, nitelikli çalışanları işletmelere çekebileceğinden büyük öneme sahip bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Etik, İş Etiği, Turizm Öğrencileri, Çalışma Yeri Tercihi

The Effects of Business’ Ethical Applications on Work Place Preference: A Field Research on Secondary Level Students of Tourism Education

The labor-intensive character of tourism services increases the importance of ethical principles which tourism institutions have to fulfill against their employees. Sometimes these ethical principles have an effect on identifying working places of employees. This study aims at investigating the effects of tourism institutions’ ethical applications on workplace preferences of prospective students at secondary level. In this context, the data were collected from 75 persons through a face to face survey, in a secondary school in Bursa. The percentages, the frequency distributions, the means of collected data were calculated and exploratory factor analysis was performed. The appropriateness of the model was tested by means of confirmatory factor analysis, independent samples t-test and ANOVA tests were used so as to explore relationships between the variables. According to the study results, the most important ethical principles were related to labor accidents and sexual harassment issues. Whereas the least important ethical principles were about the issues of social responsibilities and union rights. It has been determined gender is also a statistically significant factor in terms of importance given to ethical principles. The respond of tourism establishments to the needs in accordance with ethical principles is a crucial issue because it attracts qualified employees to the establishment.

Keywords:

Ethics, Business Ethics, Tourism students, Work Place Preference,

PDF

___

Arslan, M. ve Berkman, Ü. (2009). Dünyada ve Türkiye’de İş Etiği ve Etik Yönetimi. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
Aslan, A. ve Kozak, M. (2006). Turizmde Gelişme ve Etik Sorunları: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 6(1): 49-61.
Aşık, N. A. (2009). Konaklama İşletmelerinde Çalışanların Yöneticilerin Tutum ve Davranışlarını Etik Açıdan Değerlendirmelerine Yönelik Bir Araştırma. Akademik Fener, 12, 89-117.
Brinkmann, J. (2002). Business and Marketing Ethics: Concepts, Approaches and Typologies. Journal of Business Ethics, 41(1/2), 159–177.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. (14.Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Cole, B. C. ve Smith, D. L. (1996). Perceptions of Business Ethics: Students vs. Business People. Journal of Business Ethics, 15(8), 889-896.
Çalışkan, O. ve Tepeci, M. (2008). Otel İşletmelerinde Ortaya Çıkan Yıldırma Davranışlarının İş Tatmini ve İşte Kalma Niyetlerine Etkileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2), 135-148.
Çevirgen, A. ve Üngüren, E. (2009). Konaklama İşletmelerinde Etik İklim ve İş Tatmini İlişkisi. 10. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 273-283. 21-24 Ekim, Mersin.
Demirkol, Ş., Fidan, F. ve Pelit, E. (2004). Turizm Sektöründeki Bayan İşgörenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 71-88.
Dimitriou, C. K. (2012). The Impact of Hotel Business Ethics on Employee Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Turnover Intention. Unpublished Doctoral Dissertation. Texas Tech University, USA.
Donaldson, T. ve Dunfee, T. (1999). When Ethics Travel: The Promise and Peril of Global Business Ethics. California Management Review, 4(4), 45-63. Donyadide, A. (2010). Ethics in Tourism. European Journal of Social Sciences, 17(3), 426-433.
Duman, T., Tepeci, M. ve Unur, K. (2006). Mersin’de Yükseköğretim ve Orta Öğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Almakta Olan Öğrencilerin Sektörün Çalışma Koşullarını Algılamaları ve Sektörde Çalışma İsteklerinin Karşılaştırmalı Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 51-69.
Elçi, M. ve Alpkan, L. (2008). The Impact of Perceived Organizational Ethical Climate on Work Satisfaction. Journal of Business Ethics, 84, 297–311.
Fennell, D. A. (2006). Tourism Ethics. UK: Channel View Publications. Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. (3th Edition). UK: SAGE Publications.
Fleckenstein, M. ve Huebsch, P. (1999). Ethics in Tourism-Reality or Hallucination. Journal of Business Ethics, 19: 137–142.
Fox, J. (2000). Approaching Managerial Ethical Standards in Croatia’s Hotel Industry, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 12(1), 70-74.
Gilbert, D., Guerrier, Y. ve Guy, J. (1998). Sexual harassment issues in the hospitality industry. International Journal of Contempory Hospitality Management, 10(2), 48-53.
Goodwin, H. ve Pender, L. (2005). Ethics in tourism management. In (Eds. Pender, L. ve Sharpley, R.) The Management of Tourism. UK: SAGE Publications.
Hatcher, T. (2004). Environmental Ethics as an Alternative for Evaluation Theory in For-Profit Business Contexts. Evaluation and Program Planning, 27: 357–363.
Hudson, S. ve Miller G. (2005). Ethical Orientation and Awareness of Tourism Students. Journal Of Business Ethics, 62(4), 383-396.
Hultsman, J. (1995). Just Tourism - An Ethical Framework. Annals of Tourism Research, 22(3), 553-567.
İyitoğlu, V. (2015). İş Etiği Kurallarının Uygulanmasının Örgütsel ve Mesleki Bağlılığa Etkisi: Ön Lisans Turizm Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(1), 82-98.
Kim, N. Y. ve Miller, G. (2008). Perceptions of the Ethical Climate in the Korean Tourism Industry. Journal Of Business Ethics, 82(4), 941-954.
Knani, M. (2014). Ethics in the Hospitality Industry: Review and Research Agenda. International Journal of Business and Management, 9(3), 1-8.
Lee, L.Y. ve Tsang, N. (2013). Perceptions of Tourism and Hotel Management Students on Ethics in the Workplace, Journal of Teaching in Travel & Tourism, 13(3), 228-250.
Lu, T. ve Adler, H. (2009). Career Goals and Expectations of Hospitality and Tourism Students in China. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 9(1- 2), 63-80.
Malloy, D.C. ve Fennell, D.A. (1998). Codes of ethics and tourism: An exploratory content analysis. Tourism Management, 19(5), 453 461.
Mulki, J. P., Jaramillo, J. F. ve Locander, W. B. (2008). Effect of Ethical Climate on Turnover Intention: Linking Attitudinal-And Stress Theory. Journal of Business Ethics, 78(4), 559-574.
Pelit, E. ve Arslantürk, Y. (2013). Turizm İşletmelerinin İş Etiğine Yönelik Uygulamalarının Çalışma Yeri Tercihindeki Önemi: Turizm Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 163-184.
Pelit, E. ve Güçer, E. (2004). Turizm Pazarlamasında Karşılaşılan Etik Sorunlar: Hizmet Pazarlama Karması Elemanları Kapsamında Teorik Bir İnceleme. Turizm Akademik, 1, 65-87. Pfeffer, J. (1995). Rekabette Üstünlüğün Sırrı: İnsan. (Çev. S. Gül). İstanbul: Sabah Kitapçılık.
Pieper, A. (2012). Etiğe Giriş. (Çev. V. Atayman, G. Sezer). (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık. Polat, E. ve Şahin, B. (2016). Turizm Yazınında Etik: Problemlerin Tespiti ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Pilot Araştırma. Akademik Bakış, 55, 604-629.
Ross, G.F. (2004a). Ethical Ideals and Expectations Regarding Visitor, Staff, and Management Among Potential Tourist Industry Employees. Tourism Analysis, 8, 211-215.
Ross, G.F. (2004b). Ethics, trust and expectations regarding the treatment of disabled staff within a tourism/hospitality industry context. Hospitality Management, 23, 523–544.
Sahin, B. ve Kazoglu, I.H. (2015). A Study on Business Ethics and Perceptions of Wage Earners in Tourism. J Tourism Hospit, 4(2), 1-8.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Simat, K., Dragin, A. ve Dragevic, V. (2012). The Institutionalization of Business Ethics of Travel Agencies in Serbia. TURIZAM, 16(3), 113-123. Sökmen, A. ve Ekmekçioğlu, E.B. (2013). Yönetici Etik Davranışlarının Sınır Birim Çalışanlarının Motivasyon ve İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Adana’da Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 87-104.
Stevens, B. (2001). Hospitality ethics: Responses from human resource directors and students to seven ethical scenarios. Journal of Business Ethics, 30(3), 233–242.
Şahin, B. (2011). Seyahat Acentalarının Pazarlama Faaliyetlerinde Etik Karar Verme Süreci: İstanbul Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tekin, Ö.A. ve Tüfekçi, Ö.K. (2015). Turizm Öğrencilerinin Sendika Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 171-200.
Tepeci, M. ve Wildes, V. J. (2002). Recruiting the Best: A Study in Attracting Hospitality Management Students for Entry-level Management Positions. Journal of Quality Assurance in Hospitality and Tourism, 3 (1/2), 95-107.
Timmerman, J. ve Lytle, R. (2008). Employee Empowerment: A Key to Tourism Success. In (Eds. Woodside, A. ve Martin, D.) Tourism Management: Analysis, Behaviour and Strategy. UK: CABI Publishing. pp.493 – 509.
Tuna, M. ve Yeşiltaş, M. (2014). Etik İklim, İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Özdeşleşmenin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 105 – 117.
Tümen, B.C., Tepeci, M. ve Onağ, A.A. (2011). Turizm İşletmeciliği Öğrencilerinin Turizm Sektöründe Cinsiyete Dayalı ayırımcılık Konusuna İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 8 (1), 29-42.
Türkmendağ, T. (2015). Marka Kişiliği ve Algılanan Değer İlişkisi: Seyahat Acentesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Upchurch, R.S. (1998). Ethics in the hospitality industry: an applied model. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 10(6), 227 – 233.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Walle, A. H. (1995). Business ethics and tourism: from micro to macro perspectives. Tourism Management, 16(4), 263-268.
Yeh, R. (2012). Hotel General Managers’ Perceptions of Business Ethics Education: Implications for Hospitality Educators, Professionals, and Students. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 11(1), 72-86.
Yeung, S. (2004). Hospitality ethics curriculum: an industry perspective. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 16(4), 253 – 262.
Yeung, S. ve Pine, R. (2003). Designing a Hospitality Ethics Course Content from the Students’ Perspective. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 3(2), 19-33.
Yeung, S., Wong, S. ve Chan, B. M. (2002). Ethical Beliefs of Hospitality and Tourism Students towards Their School Life. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 14(4), 183-192.