Esin ACAR, Ayşe Nur ALKOÇ SAYAN, Nesrin ÖZSOY

AĞIR ZİHİNSEL ENGELLİ BİR ÖĞRENCİYE SAAT KAVRAMINI NASIL ÖĞRETEBİLİRİZ?

Bu çalışmada ağır zihin engelli bireylere matematik becerilerinin arasında yer alan saat öğretiminin nasıl olabildiğini ve öğretim sürecinde yaşananları görebilmek amaçlanmıştır. Çalışma; Aydında yer alan bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde bireysel eğitimine devam eden ağır düzeyde zihinsel yetersiz olarak tanılandırılmış rakamları sayabilen, yazabilen, verilen yönergeleri uygun bir şekilde yerine bir erkek öğrenci ile yürütülmüştür. Öğrenci ile “saati okur” kazanımını gerçekleştirmek amacıyla çalışılmıştır. Çalışma doğrultusunda eğitimci öğrenciye tam saat öğretimi, yarım saat öğretimi, çeyrek saat öğretimi, akrep ve yelkovan tanıtımı, saati dakika ve saat biçimini yazabilmeyi ve okuyabilmenin öğretimi amaçlamıştır. Çalışma tek denekli deneysel çalışma olup öğretim deneyi deseni kullanılarak oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda öğrenci saatleri 10 hafta gibi bir sürede öğrenmiştir. Öğretim sonunda öğrenci tam ve yarım saatleri kolay bir şekilde öğrenmiş, çeyrek geçe ve çeyrek kala kavramlarını öğrenmede zorlanmıştır. Öğrenci bu çalışma sonunda saatleri okur ve yazar hale gelebilmiştir.

How Can We Teach the Hour Concept to a Student Who has Mentally Disabled?

Teaching the hour concept can be included within the transference of math skills in general experiences of this participant during the teaching process were examined. This study has been conducted in the city of Aydin (Turkey), and the participant was an eighteen-year-old adult who is severely mentally disabled and is continuing his education in a private education and rehabilitation centre. The participant was able to count the numbers, write, and carry out the directions given to him. The researcher and participant worked on ‘clock reading’ during several sessions During these sessions it was aimed to carry through the full hour, half-hour, and quarter-hour teaching. In addition, writing an hour as minutes and reading the clock properly were targeted to teach as efficiently as possible. During the conducted activities and through questions asked during these sessions the aim was to analyse and understand the participant’s thinking processes. This pertains an experimental study with one participant, created utilising a teaching experiment design. The participant learned to read time (i.e. the clock) after ten weeks. At the end of this education experiment the participant has learned the full and half-hour concepts easily, however, struggled in understanding the quarter past and quarter to concepts. However, at the end of the study, the student could read the hours.

Keywords:

Severe Mentally Disabled Student, The teaching of “Hours”,

PDF

___

Akmanoğlu, N. (2002). Otistik Bireylere Adı Söylenen Rakamın Gösterilmesi Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Ashby, F. G., Isen, A. M., ve Turken, A. U. (1999). A Neuropsychological Theory of Positive Affect And Its Influence On Cognition. Psychological Review, 106, 3, 529-550.
Aslan, T. (2009). Zihin Engelli Bireylere Elektrikli Çim Biçme Makinesiyle Çim Biçme Becerisi Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Avcıoğlu, H. (2012). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklara Sosyal Beceri Kazandırmada Işbirliğine Dayalı Öğrenme ve Drama Yöntemlerinin Etkililiği. Eğitim ve Bilim, 37, 163, 110-125.
Balçık, B. (2015). Zihinsel Yetersizliği Bulunan Öğrencilere Etkileşim Ünitesi Yöntemiyle Toplama Becerisinin Öğretimi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 87- 110.
Birkan, B. (2002). Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklara Renk Öğretiminde Eşzamanlı Ipucuyla Öğretimin Etkililiği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 169-186.
Browder, D. M. Spooner, F. Ahlgrim-Delzell, L. Harris, A. A. & Wakemanxya, S. (2008). A meta analysis on teaching mathematics to students with significant cognitive disabilities. Exceptional Children, 74, 4, 407-432.
Clement, J. (2000). Analysis of Clinical Interview: Foundations and Model Viability. In A. E.Kelly and R. A. Lesh (Eds.), Handbook of research design in mathematics and science education. (pp. 547- 589). London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Demiröz, Ü. (1995). Zihinsel Engelli Çocuklarda Ince Devinsel Becerilerin Gelişiminin Incelenmesi, Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dinç, S. (2003). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Olan Annelerin Çocuklarının Kişisel Hijyeni Hakkında Bilgi Ve Uygulamaların Saptanması, Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Eliçin, Ö., DağsevenEmecen, D. & Yıkmış, A. (2013). M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 118-136.
Eripek, S., Vuran, S. (2012). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocukların Eğitimi. A.G. Akçamete (Ed.), Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitimi içinde (ss.245-282). Ankara: Kök Yayıncılık.
Göransson, K., Hellblom-Thibblin, T. & Axdorph, E. (2016) A Conceptual Approach to Teaching Mathematics to Students With Intellectual Disability, Scandinavian Journal of Educational Research, 60, 2, 182-200, DOI: 10.1080/00313831.2015.1017836
Gökmen, C., Tekinarslan, E., Tekinarslan, İ., Ç., (2015). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Bilgisayarda Eğitsel Cd Izleme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı Ipucuyla Öğretimin Etkililiği, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 190-217.
Gravemeijer. (2004). Local Instruction Theories as Means of Support for Teacher in Reform Mathematics Education. Utrecht: Freudenthal Institute & Department of Educational Research, Utrecht University.
Hord, C. & Bouck, E. J. (2012). Review of Academic Mathematics Instruction for Students with Mild Intellectual Disability. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 47, 3, 389-400.
Karabulut, A. (2009). Zihin Engelli Bireylere Saat Söyleme Becerisinin Öğretiminde Es Zamanlı Ipucuyla Öğretimin Etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karabulut, A. ve Yıkmış A. (2010). Zihin Engelli Bireylere Saat Söyleme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 2,103-113.
Kırcaali İftar, G., Ergenekon, Y., ve Uysal, A. (2008). Zihin özürlü bir öğrenciye sabit bekleme süreli öğretimle toplama ve çıkarma öğretimi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1, 309- 320.
Korkmaz, B. (2000). Yağmur Çocuklar Otizm Nedir?, 2.Baskı, Doğan Kitapçılık, İstanbul.
Kurt, O. (2006). Otistik Özellik Gösteren Çocuklara Zincirleme Serbest Zaman Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Ve Es Zamanlı Ipucuyla Öğretimin Gömülü Öğretimle Sunulmasının Etkililik Verimliliklerinin Karsılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Lackovic, N. (2018). Analysis videos in educational research: an ‘Inquiry Graphics’ approach for multimodal, Peircean semiotic coding of video data. Video Journal of Education and Pedagogy, 3, 6, doi:10.1186/s40990- 018-0018-y
MEB, (2007). Çocuk gelişimi eğitimi zihinsel engelliler, Mesleki eğitim ve öğretimin güçlendirilmesi projesi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Paça, Fatih, vd., Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Zihinsel Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı, ZEGEP.
MEB, (2008). ZEDEP, 01.12.17 tarihinde http://ookgm.meb. gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_02/14114042_zedep.pdf adresinden alınmıştır.
MEB, (2015). Çocuk gelişimi- Zihinsel engelliler, Ankara. 12.12.2019 tarihinde http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/ Zihinsel%20Engelliler.pdf erişilmiştir.
MEB, (2017) Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Eğitim Programları, Ankara, 12.12.2019 tarihinde https://orgm.meb. gov.tr/www/ozel-egitim-ile-ilgili-yayimlar/icerik/123 erişilmiştir.
Özkan Y. Ş., Gürsel O. (2006). zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fotokopi çekme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7, 2, 29- 45.
Sazak-Pınar, E. ve Zelyurt, S. (2013). Akran aracılı sunulan etkileşim ünitesi öğretim materyalinin zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin tane kavramını öğrenmeleri üzerindeki etkililiği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 3, 13-30.
Snell, E. M. ve Brown, F. (2000). Instruction of Students with Severe Disabilites. (5. baskı). New Jersey: Merrill Publishing Company.
Şahbaz, Ü. (2005). Zihin Engelli Öğrencilere Çarpım Tablosunun Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Hata Düzeltmesiz ve Hata Düzeltmeli Uygulamalarının Karsılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Tongal, S. S. (2010). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklara Adı Söylenen Kesrin Resimli Kart Üzerinde Gösterilmesi Becerisinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tümeğ, S., ve Sazak Pınar, E. (2016). Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Madeni Paraların Öğretiminde Zihin Yetersizliği Olan Bir Akran Tarafından Sunulan Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Yönteminin Etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17, 3, 269-297.
Yıkmış, A. (1999). Zihin Engelli Çocuklara Temel Toplama ve Çıkarma İşlemlerinin Kazandırılmasında Etkileşim Ünitesi ile Sunulan Bireyselleştirilmiş Öğretim Materyalinin Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Yiğit, Ö. ve Acar, E. (2013). Toplumsal İfadeler İçeren Problemlerin Çözümündeki Tersine Çevirme Prensibi Uygulamaları, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 2, 199-227.
Zhang, J., Cote, B., Chen., C., ve Liu, J. (2004). The Effect Of A Constant Time Delay Procedure On Teaching Adults With Severe Mental Retardation A Recreation Bowling Skills. Physical Educator, 61, 2, 63-75.