Figen Işık ESENAY, Gülçin KORKMAZ YENİCE

İnternetteki Sağlık Bilgileri Güvenilir Mi? Evde Ateş Yönetimi ile İlgili Bir Çalışma

Amaç: Çocuklarda ateşin yönetimi ile ilgili Türk web sitelerinde yayınlanan sağlık bilgilerinin doğruluğunu ve sitelerin kalitesi değerlendirmek amaçlanmaktadır. Materyal ve Metot: Google arama motoru ile ateşin yönetimiyle ilgili bilgiler taranmıştır. Arama motoruna; “yüksek ateş”, “çocuklarda ateş”, “evde bakım”, “aile”, “ateş yönetimi” anahtar sözcükleri girilerek, evde ateşin yönetimi hakkında bilgi veren sitelere ulaşılmış-tır. Sitelerin incelenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Sitelerdeki bilgilerin doğruluğu, Sağlık Bakanlığı “Bebek Çocuk Ergen İzlem Protokolle-ri” ve ilgili literatüre göre hazırlanmış kontrol listesiyle değerlendirilmiştir. Sitelerinin kalitesi Silberg ve arkadaşları tarafından geliştirilen kriterle-re göre hazırlanmış kontrol listesiyle, değerlendirilmiştir. Bulgular: Anahtar sözcükler Google’da tarandığında, 493000 sonuca ulaşılmıştır. Bunların 492902’si konu ile ilgili olmayan ya da tekrarlı siteler olduğu için incelemeye alınmamıştır.İncelenen 98 web sitesinin çoğu; kaynakla-rını (%93,9), destekleyen kurumu (%62,3) ve sitenin sahibini belirtmemiş (%80,6) ve sadece %40,8’i günceldir. Sitelerin %76,4’ü bölgelere göre vücut ısısı ölçümünden bahsetmemiş,%33,7’si ateş durumunda kullanılması için herhangi bir ilaç önermemiştir. Sonuç: Sitelerinin çoğun-da, ateşin yönetimiyle ilgili eksik ve yanlış bilgi yer almaktadır. Bireylerin, en doğru ve en güncel sağlık bilgilerine ulaşabilmesi için internette yer alan sağlık bilgileri kontrol edilmeli ve denetlenmelidir.

Are Health Information on Internet Reliable? A Study on Home Management of Fever

Aim: It is aimed to evaluate the accuracy and quality of Turkish web sites regarding fever management in children. Materials and Methods: Information regarding fever management has been scanned via Google search engine. With the keywords ‘fever’, ‘fever in children’, ‘home care’, ‘family’, ‘management of fever’, sites regarding the management of fever in house in chidren have been found. Content analysis has been used to examine sites. The accuracy ofinformation on sites have been evaluated via control list which were prepared according to Ministry of Health, “Baby, Child, Adolescent Observation Protocol” and regarding literature. The quality of sites have been evaluated via control list which developed by Silberg according to the criteria. Results: 493000 results are reached after searching keywords on Google. 492902 excluded because of unrelation or repetition. The 98 examined sites,93.9% haven’t reported reference, 62.3% supporting institution and %80.6 owner, and only %40.8 were current. 76.4% of sites haven’t indicated regional temperature measurement and 33.7% haven’t suggested any medication in case of fever. Conculison: Most of sites are deficient or false informations regarding management of fever. Control and supervising the medi-cal information online is needed for individuals to reach the most correct and current data available

PDF

___

Baş, N.G., Karatay, G. ve Karatay, M. (2016). Beş yaş altı çocuğa sahip annelerin ateş yönetimine ilişkin bilgi ve uygulamaları. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3):258-263. https://doi.org/10.5222/head.2016.258
Bernstam, E.V., Shelton, D.M., Walji, M. ve Meric- Bernstam, F. (2005). Instruments to assess the quality of health information on the world wide web: what can our patients actually use? International Journal of Medical Informatics, 74 (1):13-19. https://doi.org/10.1016/j.ijmedinf.2004.10.001
Can, A.B., Sönmez, E., Özer, F., Ayva, G., Bacı, H., Kaya, H., ... Aslan, D. (2014). Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36 (4):486-494. https://doi.org/10.7197/cmj.v36i4.5000066422
Çaka, S.Y., Çınar, N. ve Altınkaynak, S. (2015). Ateşli çocuğa yaklaşım. Journal of Human Rhythm, 1 (4);134-38.
Erer, S. (2013). Kitle iletişim araçları ve tıp etiği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (3):24-28. https://doi.org/10.33631/duzcesbed.637714
Fathifar, Z., Hosseyni, F. ve Alibeyk, M. (2007). Evaluation of farsi health and medicine websites based on silberg, discern and honcode criteria. Health Management, 10(28): 25-30.
Green, R., Jeena, P., Kotze, S., Lewis, H., Webb, D. ve Wells, M. (2013). Management of acute fever in children: guideline for community healthcare providers and pharmacists. South African Medical Journal, 103 (12): 948-954. https://doi.org/10.7196/samj.7207
Halıcıoğlu, O., Koç, F., Akman, S.A. ve Teyin, A. (2011). Ateşli çocuklarda; annelerin evde ateşe yaklaşımı, bilgileri ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, (1):13-19.
Impicciatore, P., Pandolfini, C., Casella, N.ve Bonati, M. (1997). Reliability of health information for the public on the world wide web: systematic survey of advice on managing fever in children at home. BMJ, 314:1875-1881. https://doi.org/10.1136/bmj.314.7098.1875
Khoo, K., Bolt, P., Babl, FE., Jury, S.ve Goldman, RD (2008). Health information seeking by parents in the internet age. Journal Paediatric Child Health, 44 (8):419–423. https://doi.org/10.1111/j.1440- 1754.2008.01322.x
Özkan, H.A., Sarıdoğan, C. ve Üşümüş, G. (2017). 0-12 aylık bebeklerin bakımı ile ilgili türkçe web sitelerindeki bilgilerin incelenmesi. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 3 (2):7-21.
Pew Resarch Center (2013). Health online 2013. Retrieved from https://www.pewinternet.org/2013/01/15/health- online 2013/. Erişim tarihi: 12.01.2022
Savaser, S. ve Yıldız, S (2009). Hemşireler için çocuk sağlığı ve hastalıkları öğrenim rehberi (s.50-54). İstanbul Tip Kitapevi, İstanbul.
Seggie, F.N. ve Bayyurt, Y. (2017). Nitel araştırma: yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (s.70-172). Anı Yayıncılık, Ankara.
Silberg, W.M., Lundberg, G.D. ve Musacchio, R.A. (1997). Assessing, controlling, and assuring the quality of medical information on the ınternet: caveant lector et viewor—let the reader and viewer beware. The Journal of the American Medical Association, 277 (15): 1244-1245. https://doi.org/10.1001/jama.277.15.1244
Smith, J. (2014). Methods and devices of temperature measurement ınthe neonate: a narrative review and practice recommendations. Newborn Infant Nursing Review, 14 (2): 64-71. https://doi.org/10.1053/j.nainr.2014.03.001
Social Touch (2013). Türkiye’de internetin sağlık amaçlı kullanımı 2013. Retrieved from http://www.social touch.com.tr. Erişim tarihi: 12.01.2022
Şener, E. ve Samur, M. (2013). Sağlığı geliştirici bir unsur olarak sosyal medya: Facebookta sağlık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (4): 508-523.
T. C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2018). Bebek, çocuk, ergen izlem protokolleri. Retrieved from https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/420 Erişim tarihi: 20.08.2021
Tekin, A. ve Serdar, K. (2015). Türkiye'de tıbbi olmayan ilaç satışı yapan web sitelerinin bilgi kalitesi ve içerik güvenilirliği. Internatıonal Journal of Informatıcs Technologies, 8(1):35-40. https://doi.org/10.17671/btd.09206
Turan, T. ve Erdoğan, Ç. (2018). Bebeklerin uyku güvenliği konusunda internet verilerinin güvenilirliği. Güncel Pediatri,16 (2):12 136. https://doi.org/10.4274/jcp.2018.0027
Türkiye İstatistik Kurumu. (2018) Türkiye’nin internet kullanım alışkanlıkları raporu. Retrieved from https://www.turkiye.gov.tr/turkiye-istatistik-kurumu- baskanligi-tuik Erişim tarihi: 20.08.2021
Ulus, T. ve Gürgan, M. (2011) Sağlık alanında internet kullanımı ve halk sağlığı. Bozok Tıp Dergisi, 1 (1): 43-46.
Utkualp, N., Akansel, N. ve Yıldız, H. (2019). Türkçe web sayfalarında kadın sağlığı ile ilgili bilgilerin değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2): 316-320. https://doi.org/10.31067/0.2019.131
Wainstein, B.K., Sterling –Levis, K., Baker, S.A., Taitz, J. ve Brydon, M. (2006). Use of the ınternet by parents of paediatric patients. Journal Paediatric Child Health,42 (9): 528-532. https://doi.org/10.1111/j.1440-1754.2006.00916.x
Walsh, A.M., Hamilton, K., White, K.M.ve Hyde, M.K. (2015). Use of online health information to manage children’s health care: a prospective study investigating parental decisions. BMC Health Services Research, 5(1): 4-10. https://doi.org/10.1186/s12913-015-0793-4
World Stats Usage and Population Statistics (2021). Retrieved from https://www.internetworldstats.com/stats.htm, Erişim tarihi: 20.08.2021.
Yiğitalp, G. (2019). 0-6 yaş çocuğu olan annelerin ateş konusunda bilgi ve uygulamaları: Diyarbakır örneği. SürekliTıp Eğitimi Dergisi, 28(3), 172-80. https://doi.org/10.17942/sted.399082
Zahedi, R., Taheri, B., Shahrzadi, L., Tahzibi, M. ve, Ashrafi-rizi, H. (2013). Quality of persian addiction websites: a survey based on silberg, discern and wqet instruments. Acta Informatica Medica, 21(1), 46-50. https://doi.org/10.5455/aim.2012.21.46-50
Zülfikar, H. (2014). The ınternet usage behaviour and access patterns of the patiens to the health ınformation on the ınternet. Florance Nightingale Journal Nursnig, 22 (1) 46-52. https://doi.org/10.17672/fnhd.33085