ÖRGÜT İKLİMİ, İŞ STRESİ VE ÇALIŞAN PERFORMANSI İLİŞKİSİ: İSTANBUL AVRUPA YAKASI İLÇE BELEDİYELERİNDE BİR UYGULAMA

Öz Örgüt bağlamında üzerinde çalışılan kavramlardan olan iş stresi ve örgüt iklimi, örgütlerin gelişmesinde ve kalkınmasında büyük önem taşımaktadır. Örgütlerin rekabet gücü, sürdürülebilirlikleri ve çalışan performansı üzerinde bu kavramların etkisi büyüktür. Bu noktada çalışanlar örgütlerin önemli entelektüel sermayeleri olduğu söylenebilir. Eğitim seviyesinin artmasıyla beraber çalışanlar daha ziyade bilişsel güçleriyle çalışmaktadır. Bilgi çalışanlarının motivasyonu ve performansı duygularına ve zihinlerinin berraklığına bağlıdır. Arzu edilen iş ortamı sağlanmadığında çalışanların mutluluk düzeyleri düşmektedir ve bu durum yaratıcılıklarını ve esnek düşünce repertuarlarını düĢürmektedir. O nedenle yöneticilere önemli görevler düşmektedir. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı; örgüt iklimi, iş stresi ve çalışan performansı kavramlarını teorik bir çerçevede açıklamak ve stresin yoğun yaşandığı belediye çalışanları üzerinde bu değişkenlerin birbiriyle olan ilişkisini bir araştırmayla ortaya koymaktır. Buradan hareketle İstanbul Avrupa yakası ilçe belediyelerinin çalışanları üzerinde anket yöntemiyle bir araştırma yapılmıştır. Toplam 200 personelden toplanan veriler SPSS 22 ve Lisrel 8.80 paket programlarıyla analiz edilmiş ve elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Buna göre örgüt ikliminin iş stresi ve çalışan performansı ile önemli düzeyde ilişkili olduğu tespit edilmştir. Fakat çalışanların yaşadıkları iş stresinin, sergiledikleri performans ile anlamlı ilişkisinin olmadığı saptanmıştır. Bir yandan örgüt iklimi çalışan performansını yükseltirken diğer taraftan iş stresini düşürdüğü saptanmıştır. Ancak iş stresinin, çalışanların performansı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı saptanmıştır.

___

  • ABUALRUB, R. F. (2004). Job Stress, Job Performance, and Social Support among Hospital Nurses. Journal Of Nursing Scholarship, 36(1), 73-78.
  • AKBABA, Ö. (2016), Değişim Mühendisliği, Örgüt İklimi ve Psikolojik Sermayenin Firma Performansı Üzerine Etkisi: İstanbul Anadolu Yakası Aile İirketleri Uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • AKGÜNDÜZ, S. (2006). Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Banka Çalışanları İçin Yapılan Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • AKKOYUN, N. (2004). Örgütsel Stres, A Tipi Kişilik ve Stresle Başa Çıkma: Jandarma Genel Komutanlığından Bir Uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi ). KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • AKTAŞ, A. M. (2001). Bir Kamu Kuruluşunun Üst Düzey Yöneticilerinin İş Stresi ve kişilik Özellikleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56 (4), 25- 42.
  • ARSLAN, N. T. (2004). Örgütsel Performansı Belirleyici Bir Etmen Olarak Örgüt Kültürü ve İklimi Hakkında Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 203-228.
  • AYDİN, İ. (2002). İş Yaşamında Stres. (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınevi.
  • AYDOĞAN, O. (2008). İş Stresinin Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama (Yüksek Lisans Tezi). KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • AYTAÇ, S. (2009). İş Stresi Yönetimi El Kitabı İş Stresi: Oluşumu, Nedenleri, Başa çıkma yolları, Yönetimi. İstanbul: Labour Ministry- CASGEM.
  • BALCI, Ali. (2000). Öğretim Elemanının İş Stresi: Kuram ve Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • BALTAŞ, A. ve Z. BALTAİ. (2002). Stres ve Başa Çıkma Yolları. (21.Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • BARLİ, Ö. (2010). Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış. (4. Baskı). Erzurum: Aktif Yayınevi.
  • BATIGÜN, A. D. ve KILIÇ, N. (2011). Internet Bağımlılığı ile Kişilik Özellikleri, Sosyal Destek, Psikolojik Belirtiler ve Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67). 1-10
  • BAYTAR, Ö. (2010). İş Yaşamında Stresin İşgören Performansı Üzerindeki Etkileri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • BEEHR, T.A. and NEWMAN, J.E. (1978). Job Stress, Employee Health and Organizational Effectiveness: A Facet Analysis, Model and Literature Review. Personnel Psychology, 31, 665-699.
  • BROWN, S. P. and LEİGH, T. W. (1996). A New Look at psychological climate and İts Relationship to Job İnvolvement, Effort, and Performance. Journal of Applied Psychology, 81(4), 358-368.
  • BURSALİOĞLU, Z. (1967). Eğitim İdaresi. Ankara: A.Ü Eğitim Fakültesi Yayınları,
  • BYRON, K., PETERSON, S. J., ZHANG, Z. and LEPİNE, J. A. (2016). Realizing Challenges and Guarding against Threats: Interactive Effects of Regulatory Focus and Stress on Performance. Journal of Management, 44(8), 3011-3037.
  • CERİT, K. (2009). Hemşirelerin İş Doyumlarını Belirleyen Faktörler: Örgüt İklimi, Sosyodemografik ve Çalışma Özellikleri (Doctoral Dissertation). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • ÇAKMAK, Ö. ve HEVEDANLI, M. (2005). Eğitim ve Edebiyat Fakülteleri Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik sosyal Bilimler Dergisi, 14(14), 115-127.
  • ÇALİK, T. (2003). Performans Yönetimi, Tanımlar, Kavramlar, İlkeler. Ankara: Gündüz eğitim ve Yayıncılık.
  • ÇELİK, A. (2010). Kriz ve Stres Yönetimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
  • ÇUKURÇAYİR, M. A. ve EROĞLU, H.T (2005). Yerel Yönetimler ve Performans Denetimi. (Edt. H. Özgür-ve M. Kösecik). Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar I. Ankara: Nobel Yayınları.
  • DPT, (2000). Kamu yönetiminin iyileştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
  • ERDUMLU, G. (1991) .Kamu Yönetiminde Performans Ölçülmesi. G.Ü. İİBF Dergisi, 7(1-2).
  • ERKUT, H., C. CEYLAN, C. A. BAYRAKTAR, D. KURT, M. TEMIZ VE M.MÜDERRISGIL. (2001). Değişimi Başarıya Dönüştürme. İstanbul: MESS Yayınları.
  • EROĞLU, F. (2007). Davranış Bilimleri. (8. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • ERTÜRK, M. (2011). İşletme Biliminin Temel İlkeleri. (8. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • GEYLAN, R. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • GÖKGÖZ, H. (2013). Stresin Çalışanların Performansı Üzerine Etkisi: Öğretim Elemanları Üzenine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
  • GREGOPOULOS, B. (1965). Normative Structure Variables and Organizational Behaviour. Human Relations, 18, 115-170.
  • GÜÇLÜ, N. (2001). Stres Yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
  • GÜL, Ö. (2012). Örgütsel İklim ve İletişim İklimi Arasındaki Etkileşim: OMU Vakfı İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi ). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  • GÜMÜŞTEKİN, G. E. ve ÖZTEMİZ, A.B. (2005), Örgütlerde Stresin Verimlilik ve Performansla Etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271-288.
  • GÜNEY, S. (2011). Davranış Bilimleri. (6. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Gürbüz, S. ve İahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • GÜRGEN, H. (2003). Halkla İlişkiler ve İletişim. (1. Baskı). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • HALİS, M. ve UĞURLU, Ö. Y. (2008). Güncel Çalışmalar Işığında Örgüt İklimi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 10(2), 101-123.
  • HARTER, J. K., SCHMİDT, F. L. and HAYES, T. L. (2002). Business-Unit-Level Relationship Between Employee Satisfaction, Employee Engagement, and Business Outcomes: A Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 87(2), 268.
  • HEMİNGWAY, M. A. and SMİTH, C. S. (1999). Organizational Climate and Occupational Stressors as Predictors of Withdrawal Behaviours and Injuries in Nurses. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 72(3), 285-299.
  • HUNTER, S. T., BEDELL, K. E., & MUMFORD, M. D. (2007). Climate for Creativity: A Quantitative Review. Creativity Research Journal, 19(1), 69-90.
  • İSLAMOĞLU, A. H. ve ALNIAÇIK, Ü. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • JAYASINGHE, C. (2017). Stress and Job Performance: A Study on Banking Sector of Northern Region of Sri Lanka. Stress, 1(1).
  • KALAYCI, İ. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikler., Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • KARA, D. ve KOÇ, H. (2009). Öğretim Elemanlarının Stresle Başa Çıkma Davranışlarının Bazı Değişkenlere Göre Belirlenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 35-50.
  • KAYA, E. (2010). İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Sağlık Personeli Üzerinde Bir Uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). Gebze ileri Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
  • KÖSEOĞLU, Ö. (2005). Belediyelerde Performans Yönetimi. TİD, 447.
  • KUBALİ, D. (1999). Performans Denetimi. Amme İdaresi Dergisi, 32(1). 31-62.
  • Kundu, K. (2007). Development of the Conceptual Framework of Organizational Climate. Vidyasagar University Journal of Commerce, 12, 98-108.
  • KÜÇÜKSARI, İ. (2012). Örgüt İklimi İle Stres Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
  • LEROUGE, C., NELSON, A. and BLANTON, J.E (2006). The Impact of Role Stress Fit and Self-Esteem on the Job Attitudes of It Professionals. Information & Management, 43(8), 928-938.
  • MCNABB, D. E., and SEPİC, F. T. (1995). Culture, Climate, and Total Quality Management: Measuring Readiness for Change. Public Productivity & Management Review, 369-385.
  • MOK, E. ve AU YEUNG, B. (2002). Relationship between Organizational Climate and Empowerment Of Nurses in Hong Kong. Journal Of Nursing Management, 10(3), 129- 137.
  • NASURDİN, A. M., RAMAYAH, T. and CHEE BENG, Y. (2006). Organizational Structure and Organizational Climate as Potential Predictors of Job Stress: Evidence from Malaysia. International Journal of Commerce and Management, 16(2), 116- 129.
  • Okur, Y. (2007). Türkiye’de Kamu Denetimi, Değişim Süreci ve Performans Denetim. Ankara: Nobel Yayınları.
  • OLDHAM, G. R. and CUMMINGS, A. (1996). Employee Creativity: Personal And Contextual Factors At Work. Academy of Management Journal, 39(3), 607-634.
  • ONAY, M. ve KILCI, S. (2011). İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar ve Aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, (3)2, 363-372.
  • ÖRÜCÜ, E., KILIÇ, R. ve ERGÜL, A. (2011). Çalışma Yaşamında Stresin Bireysel Performans Üzerindeki Etkileri: Eğitim ve Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Akademik Bakış Dergisi, (26).
  • ÖZDEVECİOĞLU, M., BULUT, A., TEKÇE, E., ÇİRLİ, Y., GEMİCİ, T., TOZAL, M. ve DOĞAN, Y. (2003). Kadın ve Erkek Yöneticilerin Yönetimi Altındaki Personelin Motivasyon, Stres ve İş Tatmini Farklılıklarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 125-138.
  • SABUNCUOĞLU, Z. (2000), İnsan Kaynakları Yönetimi. (1.Baskı). Bursa: Ezgi Kitapevi.
  • SABUNCUOĞLU, Z. ve TÜZ, M.V. (2008). Örgütsel Psikoloji, (4.Baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınevi.
  • SEÇER, İ., (2015), Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • SHANKER, R., BHANUGOPAN, R., VAN DER HEİJDEN, B. I., & FARRELL, M. (2017). Organizational Climate for Innovation and Organizational Performance: The Mediating Effect of Innovative Work Behavior. Journal of Vocational Behavior, (100), 67-77.
  • SİBEL, O. K. (2004). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu, Rol Çatışması, Rol Belirsizliği ve Bazı Bireysel Özelliklere Göre İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(21), 57-67.
  • SİLLER, F. (2014). Çalışma Hayatında Esneklik ve Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisine Yönelik Deneysel Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • SOYSAL, A. (2009). İş Yaşamında Stres. Çimento İşveren Dergisi, 23(3), 17-40.
  • SÜRGEVİL, O. (2006). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu. Ankara: Nobel Yayınları.
  • ŞİŞMAN, M., Postmodernizm Tartışmaları ve Örgüt Kuramındaki Yansımaları, www.pegem.net/dosyalar/dokuman/1400-20120208154333 sisman.pdf (06.12.2015).
  • TORTUMLU, M. (2016). İş Stresi ve Örgüt İkliminin Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisi: İstanbul Avrupa Yakası İlçe Belediyelerde Uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • TROUP, C. and DEWE, P. (2002). Exploring the Nature of Control and Its Role In The Appraisal of Workplace Stress. Work And Stress, 16, 335 355.
  • TUTAR, ALTINÖZ. (2010). Örgütsel İklimin İşgören Performansına Etkisi: OSTİM İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(02), 196-218.
  • TUTEN, T. L. and NEİDERMEYER, P.E. (2004). Performance, Satisfaction And Turnover In Call Centers, The Effects of Stress and Optimism. Journal of Business Research, 57(1), 26-34.
  • WONG, M. F. and WONG M. P. (2002). Workplace Stress: Causes, Consequences, and Why It Concerns Managers. Akauntan Nasional, 11, 24-28.
  • YILMAZ, A. ve Ekici, S. (2003). Örgütsel Yaşamda Stresin Kamu Çalışanlarının Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 1- 20.
  • YILMAZ, O. (2006). Stresin Performans Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • YÜKSEKBİLGİLİ, Z. ve KÜÇÜKÖZKAN, Y. (2017). Sağlık Kurumlarında Örgüt İklimi İle Çalışanların İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 34-46.
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-2610
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: Kürşat Öncül
Sayıdaki Diğer Makaleler

SOSYAL MEDYA BAĞLANTILI PUANLAMA SİSTEMİ VE TÜKETİCİ DAVRANIŞINA ETKİSİ: BUTİK OTELLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Erdoğan GÜMÜLÜ, Didar BÜYÜKER İŞLER

İNTERNETTE EMLAK REKLAMLARINA YÖNELİK TÜKETİCİ GÜVENİ: TÜKETİCİ TUTUM BİLEŞENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Meltem ÖZTÜRK, Pınar BACAKSIZ

ISPARTA İLİNDE EV DIŞI GIDA TÜKETİM TERCİHLERİ: SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Selim HATIRLI ADEM, Asena Gizem YİĞİT

TÜRKİYE’DE GIDA İHRACATI, GIDA FİYATLARI VE ENFLASYON ARASINDAKİ NEDENSELLİĞİN ANALİZİ

Salih KALAYCI, Mutlu BARBAROS, Demet BAKIR

ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE ÖRGÜTSEL DEĞİŞİME AÇIKLIĞIN ÖRGÜT SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AFYONKARAHİSAR’DAKİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

İsa GÜL, Nezihe TÜFEKÇİ

POLİTİK PSİKOLOJİ VE KAMU ÖZGÜRLÜK İHLALLERİ ÇERÇEVESİNDE İSVİÇRE’DEKİ MÜSLÜMAN AZINLIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Hasan ACAR, Tuba TAŞLICALI KOÇ

ÇALIŞANLARIN ÖRGÜTSEL DESTEK ALGILARININ İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞMENİN ARACILIK ROLÜ

Nilüfer SERİNİKLİ

GELENEKSEL REKLAMCILIKTAN DİJİTAL REKLAMCILIĞA GEÇİŞ

Turgay ARAT, İmran KAZAN

SOSYAL MEDYA BAĞLANTILI PUANLAMA SİSTEMİ VE TÜKETİCİ DAVRANIİINA ETKİSİ: BUTİK OTELLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Erdoğan GÜMÜLÜ, Didar BÜYÜKER İŞLER

ENDÜSTRİ 4.0 PERSPEKTİFİNDE İNOVASYON

Yusuf ESMER, Mehmet Asıf ALAN