KÜLTÜREL DİPLOMASİDE CİNSİYET, TÜRK KADIN DİPLOMATLARIN İŞLEVLERİ

Öz Toplumsal ve kültürel değişmeler birçok yeni düşünceleri beraberinde getirmiştir. Özellikle Batı Aydınlanma Çağı ile ortaya çıkan, ataerkil toplum içindeki kadının yeri üzerine yapılan toplumsal cinsiyet tartışmaları bunlardan biridir. Toplumsal cinsiyet kuramı, toplumun ortak belleğinin cinslere yüklediği kültürel kodları çözümleyerek, toplumun cinsiyet kültürünü sistematik olarak ele almayı amaçlamaktadır. Bununla beraber cinslerin sosyal, siyasal, kültürel yapı içindeki cinsiyet eşitsizliği durumuna da odaklanmaktadır. Toplumlar, kültür yaşamının her alanında, toplumsal cinsiyet rollerini, cinsiyet kalıp yargılarını, önyargılarını yansıtabilmektedirler. Bu açıdan, ulusların dış ilişkilerinde kullandığı kültürel diplomasi alanı, aynı zamanda onların kültürel kodlarının, cinsiyet kültür algılarının yansıdığı alanlardır. Ulusların dışişlerinde erkek cinsiyetin hâkim olmasının yanında, kültürel diplomasi de kadınının görünürlük kazandığı alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan kültürel diplomasi, ulusların kültürel ifade çeşitliliğini ve zenginliğini göstermesi açısından halkbilimi ile ilişkilidir. Halkbilimi, bir ulusun kültürel belleğini ve kimliğini oluşturması münasebetiyle kültürel diplomasiye dikkate değer veri sağlayabilen bir disiplindir. Bunun yanında kadının, kültür yaşamındaki etkinliklerde başat rol oynadığını söylemek mümkündür. Kadın, kültür tarihinin her döneminde aktif kültür taşıyıcısı olarak güncelliğini korumuştur. Kültürel diplomasi alanında kadının konumu üzerine kültürel doku analizi yapıldığında şöyle bir sonuç karşılaşılmaktadır; Kadın, halkbilgisini aktaran, yaşatan, ötekiyle etkileşimde bulunduran bir aktördür. Bu açıdan kültürel diplomasi çalışmalarında kadın imgesini ve işlevlerini toplumsal cinsiyet açısından ele almak, dikkate değerdir. Makalede, Avrupa’da cinsiyet kültürü ve diplomasi odağında literatür taraması sunulacaktır. Türk kültür tarihinde kadının iç ve dışişlerdeki rolü, sözlü ve yazılı kaynaklar ile tartışılacaktır. T.C. Dışişleri Bakanlığı’nda görev yapmış Türk kadın diplomatları ve diplomat eşi olarak kadının, kültürel diplomasideki yeri ve işlevleri cinsiyet kültürü bağlamında incelenecektir

Anahtar Kelimeler:

Kültürel Diplomasi, , Cinsiyet Kültürü, , Kadın Diplomatlar,

PDF

___

ADAMS, Carol J., (2013), Etin Cinsel Politikası; Feminist- Vejetaryen Eleştirel Kuram, Çev: G. Tezcan, M. E. Boyacıoğlu, Ayrıntı Yay. İstanbul.
ADLER, Alfred, (2018), İnsanın Doğası, Çev: Ayşen Tekşen, Payel Yayınevi, İstanbul, Syf: 100-122.
AKGÜNDÜZ Ahmet, (1990) Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, 2. Kitap, İstanbul.
ANADOL, Cemal, (1991), Ahilik Kültürü ve Fütüvvetnâmeler, Halk Kültürü Araştırma Dairesi Yay. Ankara.
ANOHİN, A. V., (2006), Altay Şamanlığına Ait Materyaller, (Çev: Zekeriya Karadavut, Jannet Meyermanova), Kömen Yay. Konya.
AYDER, Hidayet, (2006), “Adem’in Meyvesi” Meyve Kitabı, (ed. Emine Gürsoy Naskali, Dilek Herkmen), Kitapevi Yayınları, İstanbul, Syf: 83-104.
BEAUVİOR, S. (1993), Kadın “İkinci Cins” Genç Kızlık Çağı, (Çev: Bertan Onaran), Payel Yayınevi, İstanbul.
BEAUVİOR, S, (2010), Kadın “İkinci Cins” Evlilik Çağı, (Çev: Bertan Onaran), Payel Yayınevi, İstanbul.
BEAUVİOR, S. (1993), Kadın “İkinci Cins” Bağımsızlığa Doğru, (Çev: Bertan Onaran), Payel Yayınevi, İstanbul.
BİLTEKİN, Nevra, (2015), The Performance of Diplomacy; The Residence, Gender And Diplomatic Wives İn Late Twentieth-Century Sweden, Women, Diplomacy and International Politics since 1500, (ed: Glenda Sluga, Carolyn James), London, Routledge
BRİZENDİNE, Louann, (2011), Kadın Beyni, (Çev: Zeynep Heyzen Ateş), Say Yay. İstanbul.
BRİZENDİNE, Louann, (2011), Erkek Beyni, (Çev: Gül Tonak), Say Yay. İstanbul.
ÇANDARLIOĞLU, Gülçin, (2003), İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay. İstanbul.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2010), “Kültürel Güvenlik ve Kültürel Diplomasi Kavramsallaştırmaları Bağlamında Dil ve Ekonomi İlişkisi Üzerine Tespitler” (ed. Ülkü
ÇELİK ŞAVK) 9. Türk Dünyası Ekonomi, Bilişim ve Kültür Forumu (2009, 11-13 Aralık), İstanbul.
DAVİSON, Andrew, (2012), Türkiye’de Sekülarizm ve Modernlik, (çev: Tuncay Birkan), İletişim Yayınları, İstanbul.
DÖKMEN Yaşın, Zehra Y., (2010), Toplumsal Cinsiyet; Sosyal Psikolojik Açıklamalar, Remzi Kitapevi, İstanbul.
ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
GÖKALP, Ziya, (1976), Türkçülüğün Esasları, (Haz: Mehmet Kaplan), Milli Eğitim Basım Evi. İstanbul.
GÖKALP, Ziya, (1976), Türk Medeniyet Tarihi, (Haz: İsmail Aka), Kazım Yaşar Kopraman, Kültür Bakanlığı Yay. İstanbul.
FREELY, John, (2012), At Üstünde Fırtına: Anadolu Selçukluları, Çev: Neşenur Domaniç, Doğan Kitap Yay. İstanbul.
FRİSCHTE, Claudia, (2002),“Opportunities and Challenges for Women in Diplomacy” A Lecture at Robertson Hall, Princeton University.
KAPLAN, Mehmet, (1951), “Dede Korkut Kitabında Kadın”, Türkiyat Mecbuası, Cilt; IX, Syf: 99-112.
KURAT, A. Nimet, (1972), IV -XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz’in Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara.
KUÇŞU, Ayşe Dudu, (2016), “Selçuklu Devlet Yönetiminde Kadının Yeri ve Altuncan Hatun Örneği”, Selçuklu Medeniyetler Araştırması Dergisi, Sayı: 1 Syf: 173-191.
MARRİOD, Jane, (2017), “Women In Foreign Lands: Women Diplomats And Host Country Cultures”, Gender and Diplomacy, Edited By: Jennifer A. Cassidy, Press Routledge, Newyork.
MAZICI Tanyeri, Emel, Tarık Kodal, (2015), “Kültürel Diplomasi Aracılığıyla Ülke İmajı: Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Perspektifinden Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 39, Syf: 965-974.
MARX, Karl, Engels Friedrich, (2015), Komünist Manifestosu, (Çev: Nail Satlıgan), Yordam Kitap Yay. İstanbul.
MCARTHY, Helen, (2015), “Gendering Diplomatic History”, Women, Diplomacy and International Politics since 1500, Edit: Glenda Sluga, Carolyn James, London, Routledge.
MİTCHELL, Z. Silvia, (2015), “Marriage Plots” Women, Diplomacy and International Politics since 1500, Edit: Glenda Sluga, Carolyn James, London, Routledge, Pap: 21.
NYE, J.S. (2004), Soft Power The Means to Succes in World Politics, Newyork: Public Affairs.
OCAK, Yaşar, (2002), Selçukların Dini Siyaseti: 1040-192, Tatav Yay. İstanbul.
ÖGEL, Bahaeddin, (2000), Türk Kültür Tarihine Giriş, Cilt: 6, T.C. Kültür Bakanlığı Yay. Ankara.
ÖGEL, Bahaeddin, (1971), Türk Kültürün Gelişme Çağları, Milli Eğitim Yay. İstanbul.
ÖZEL, Cengiz, (2018), “Yumuşak Güce Bütünsel Bir Bakış”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Sayı: 7 (1), Syf:1 – 27.
PHİLİPS, Anne, (1995), Demokrasinin Cinsiyeti, Çev: Alev Türker, Metis Yay. İstanbul.
PURTAŞ, Fırat, (2013), “Türk Dış Politikasının Yükselen Değeri: Kültürel Diplomasi”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 13, Syf: 1-14.
REED, Evelyn, (2012), Kadının Evrimi-1; Anerkil Klandan Ataerkil Aileye, Çev: Şemsa Yeğin, Payel Yay. İstanbul.
RİMMER, Susan, (2017), “Women in Global Economic Governance: Scaling the summits, Susan Rimmer”, Gender and Diplomacy, Edited By: Jennifer A. Cassidy, Press Routledge, Newyork.
SEZGİN, İsmail, (2020), Homo Narrans; İnsan Niçin Anlatır? Redingot Yay. İstanbul.
SÜLEYMANOĞLU-Kürüm, Rahime ve Rumelili, Bahar, (2018), “Diplomaside Kadın ve Egemen Maskülenlik: Değişen Normlar ve Pratikler”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 15, Sayı 57, s. 3-18.
SCHEDEWİE, Franziska, (2015), “Maria Pavlovna between Weimar and Saint Petersburg on the eve of the Congress of Vienna” Women, Diplomacy and International Politics since 1500, Edit: Glenda Sluga, Carolyn James, London, Routledge.
ŞAHİN, Haşim, (2011), Orta Zamanın Türkleri, Ortaçağ İslam ve Türk Tarihine Dair, Yeditepe Yay. İstanbul.
ŞEŞEN, Ramazan, (1975), İbni Fazlan Seyahatnamesi; Onuncu Asırda Türkistan’da Bir İslam Seyyahı, Bedir Yayınevi. İstanbul.
TABAKOĞLU, Ahmet, (1999), “Osmanlı İçtimai Yapısının Ana Hatları”, OSMANLI Toplum, (ed: Güler Eren), Cilt: 4, Yeni Türkiye Yayınları, Syf: 17-30.
TASLAMAN C. vd., (2019), İslam ve Kadın, İstanbul Yay. İstanbul.
TEKİN, Talat, (1988), Orhon Yazıtları, Türk Tarih Kurum Basımevi. Ankara.
TURAN, Osman, (1998), Selçuklular Zamanında Türkiye: Siyasi Tarih Alp Arslan’dan Osman Gazi’ye (1071- 1318), Boğaziçi Yay. İstanbul.
TORREY, E. Fuller, (2018), Beynin Evrimi ve Tanrıların Ortaya Çıkışı; İlk İnsanlar ve Dinlerin Kökeni, Çev: Erhan Aktaş, Paloma Yayınları, İstanbul.
YILMAZ, Zehra, (2019), “Eril Diplomasi Kültürüne Feminist Bir Eleştiri” Kültür ve İletişim Dergisi, Yıl: 22, Say: 44, Syf: 209-238.
https://www.academia.edu/35714302/women_and_leadershıp_gender_dıplomacy_and _decısıon-makıng_posıtıons_polıcy erişim tarihi: 11.10.2019.
(2019)https://www.sivilsayfalar.org/2019/04/08/31-mart-secimlerinde-kadin-belediyebaskani-sayisi-41/Erişim Tarihi: 12.01.2019.
(2019)https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/hariciyede-kadin-diplomatlarin-temsil-oraniartiyor/1411557 Erişim Tarihi: 12.01.2019.
(2017)yılmahttps://www.aa.com.tr/tr/turkiye/diplomat-esi-olmak-zaten-birmeslek/765514 Erişim Tarihi: 12.01.2020
(2017)https://unece.org/ru/node/408 Erişim Tarihi: 11.12.2019
K1: Saadettin Akın,(1976), Aydın/Söke, Derleme Tarihi: 10.06.2020.