HALKBİLİMSEL BAKIŞ AÇISI ve DİSİPLİNLERARASI BİR YAKLAŞIMLA HALKBİLİMİ ETİK ve METAETİK İLİŞKİSİ

Öz Günümüzde, ahlâk, etik ve metaetik konularının sadece ve sadece felsefenin araştırma alanına girdiği yönündeki yaygın kanaat aynı zamanda eksik ve yanlış bir kanaattir. Ahlâk ve etik sözcüklerinin töre, gelenek, görenek, alışkanlık, karakter, huy, mizaç anlamına gelen köklerden türeyerek kendi sözcük yapılarında dahi geleneğin varlığını muhafaza etmeleri bize, bu sözcüklerin ifade ettikleri araştırma alanlarının, gelenekleri inceleyerek insanı daha iyi anlamaya çalışan halkbilimi ile ne denli iç içe olduğunu bariz bir şekilde göstermektedir. Kaldı ki tanımı; “Halkbilimi” veya “Folkloristik” en geniş tanımlanışıyla insan davranışlarını ve geleneklerini çalışarak objesi olan insanı daha iyi anlamak ve onun hakkında daha derin bir bilgiye kavuşmak amacıyla on dokuzuncu yüzyıl başlarında ortaya çıkan bağımsız bir bilim dalıdır şeklinde yapılan halkbiliminin inceleme alanına giren toplumsal olgular, etiğin ortaya çıkışında, bağlam görevi yapmakta ve metaetiğin sorgusal yaklaşımına zemin hazırlamaktadırlar. İnceleme alanlarından birinin toplumların âdetleri, gelenekleri, görenekleri, töre ve örfleri olan halkbiliminden bağımsız yapılan etik ve metaetik çalışmaları eksik bir çalışma durumundadır. Çalışmamızda; Halkbilimi ile Etik ve çağımızın en yeni kuramlarından biri olan Metaetik arasında geliştirilebilecek ortak bakış açıları gündeme getirilmiş ve üç alanın da ortaklığıyla oluşturulacak çalışmalarda izlenebilecek yeni yöntemler üzerine düşünceler ortaya konmuştur. Çalışmamız; halkbilimsel bağlamda, disiplinlerarası bakış açısıyla yapılacak araştırmalarla yanlış bakış açısıyla oluşturulan etik, metaetik konularının felsefenin araştırma alanına girdiği yönündeki yaygın kanaatlerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak amacını taşımaktadır. Çok uzun yıllardır birbirleriyle; temelde çalışma yöntemleri haricinde büyük farklılıklar bulunmayan sosyal bilimler alanlarının, el ele vermeleri ve disiplinlerarası çalışmalar yaparak doğruya ve gerçeğe ulaşma yolunda ortak hareket etmeleri gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

Disiplenlerarasılık, , Etik, , Metaetik,

PDF

___

BAYOĞLU, Filiz, (2013), “Meta-etik ve William David Ross’un Deontolojik Sezgici Ahlâk Kuramı”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
BASCOM, William R, (2003), “Halkbilimi (Folklor) ve Antropoloji”, (Çeviren: Metin Ekici), Milli Folklor, S.58:162-170.
BAUMAN, Richard. (1983), “The Field Study of Folklore in Context”, Handbook of American Folklore, (Ed: Richard M. Dorson), Bloomington: Indiana University Press, s. 362-368.
BOONE, Brıan, (2019), Etik 101, (Çeviren: Selin Aktuyun), İstanbul: Say Yayınları.
CEVİZCİ, Ahmet, (2015), Etik Ahlâk Felsefesi, Ankara: Say Yayınları.
ÇOBANOĞLU, Özkul (2000), “Geleneksel Dünya Görüşü veya Halk Felsefesinin Halkbilimi Çalışmalarındaki Yeri ve Önemi Üzerine Tespitler”, Milli Folklor, S.45:12-14.
ÇOBANOĞLU, Özkul, (2015), Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınevi.
ÇOBANOĞLU, Sacide, (2020), “Halkbilimsel Açıdan Türk Dünyası Sosyokültürel Bağlamında Etik ve Metaetik”, Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, S.5: 147-168.
ÇOBANOĞLU, Sacide, (2020). Halkbilimi Bağlamında Dede Korkut Hikâyeleri’nin Halk Felsefesi ve Metaetiksel Çözümlemesi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yazım Aşamasındaki Doktora Tezi.
ERDOĞAN, İrfan, (2020), “İletişim” http://www.irfanerdogan.com/uydurular/8baglam.htm
ERSOY, Ruhi, (2009), Sözlü Tarih Folklor İlişkisi Baraklar Örneği Disiplinlerarası Bir Yaklaşım Denemesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
DEGH, Linda, (1999), “Halkbilimi, Halk ve Millî Kimlik”, (Çeviren: Çiğdem Kara), folklor/edebiyat, S.19: 13-20.
DUNDES, Alan, (1972), "Folk ideas As Units of Worldview.” Toward New Perspectives in Folklore, (Ed.Americo Paredes ve R. Bauman), Austin: The Universİty of Texas Press, s. 93-103.
FELDMAN, Fred, (2016), Etik Nedir?, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
FRANKENA, W. (2007), Etik, (Çeviren: A. Aydın), Ankara: İmge Kitabevi.
FREUD, Sigmund, (2016), Savaşın ve Ölümün Güncelliği, (Ed. Cemal Dindar), İstanbul: Telos Yayınları.
KESKİN, Ahmet, (2019), Folklor ve Disiplinlerarasılık, Ankara: Akçağ Yayınları.
ONART, Adnan. (1976). “Ahlâk Felsefesinde Doğalcılık Nedir?”, Felsefe Arkivi, C.0, S.20: 79-97.
ÖRNEK, Sedat Veyis, (2000), Türk Halkbilimi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
ÖZLEM, Doğan, (2015), Etik Ahlâk Felsefesi, İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
SWANN, John Hartland, (1960), An Analysis of Morals, Londra: Allen & Unwin.
TEPE, Harun, (2011), Etik ve Metaetik, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.