CİNSİYETİN AKADEMİK YAŞAMA ETKİSİ

Öz Bu araştırma, akademide kadın veya erkek olmanın akademik yaşama etkilerine odaklanmaktadır. Bu kapsamda araştırmada akademisyenlerin kadın ve erkek kimliklerinin akademik yaşamlarına etkisi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı; akademisyenler arasında kadın veya erkek olmanın (cinsiyetin) akademik yaşama etkilerinin neler olduğunun akademisyenler tarafından, kendi ifadeleriyle betimlenmesidir. Çalışmanın katılımcılarını devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenler oluşturmuştur. Bu çalışma, on akademisyenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, nitel araştırmalardaki temel veri toplama araçlarından biri olan, görüşme yöntemi kullanılmıştır. Yüz yüze yapılan görüşmelerde, veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Söz konusu araştırmacılara görüşme formlarında belirtilen sorular yöneltilmiş ve alınan cevaplar kategorilere ayrılarak çözümlenmiştir. Akademisyenlerin akademide kadın veya erkek olmanın akademik yaşama etkileri konusundaki görüşlerinden hareketle elde edilen bulgular üç ana tema şeklinde gruplandırılmıştır. Bu temalar: 1. İş yükü ve sorumluluğun cinsiyetle olan ilişkisi, 2. Cinsiyetin üniversitedeki ilişkilere ve pozitif ayrımcılığa etkisi, 3. Yükselme kriterlerinde cinsiyet etkisi. Buna göre araştırmacılara şunlar önerilmiştir:1. Çalışma yaşamında kadının genel ve akademik yaşamdaki durumunu sorgulayan araştırmalar yapılabilir. 2.Kadın ve erkek akademisyenler arasındaki farkı daha net bir şekilde ortaya koymaya yardımcı olmak amacıyla kadın akademisyenlerin kadın kimliklerinden kaynaklı olarak uğradıkları çeşitli baskıların ve bu baskıların kadın akademisyenler üzerinde yarattığı olumsuz etkilerin neler olabileceğine ilişkin farklı örneklemde araştırmalar yapılabilir.
Anahtar Kelimeler:

Akademi, , Cinsiyet, , Ayrımcılık.

___

  • ACAR, F. (1996). “Türkiye’de Kadın Akademisyenler: Tarihsel Evrim ve Bugünkü Durum”. Akademik Yaşamda Kadın, Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi.
  • ACAR, F. (1998). Cumhuriyet ve Kadın, Cumhuriyet’in 75. Yılında Türkiye’de Kadının Durumu. TC Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • ADAK, N. & Cömertler, N. (2005). Türkiye’de Akademide ve Akademik Yönetimde Kadınlar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, C. VIII, S. 2: s. 5-22.
  • ADAK, N. (2018). Akademide Kadınlar: Yükseköğrenime Giriş ve Kariyerde İlerleme.Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi,C.I, S. 1: s. 23- 38.
  • ALTAN, Ö. Z. (2003). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Anadolu Üniversitesi. Akbulut, N. (2011). Ayna benlik: Kadın Akademisyenler Gelenekçidir.Eğitim Bilim Toplum Dergisi,C. IX, S. 34: s. 50-66.
  • AKMAN, Y.,Kelecioğlu, H. & Bilge, F. (2006). Öğretim Elemanlarının İş Doyumlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,C.XXX, S.30.
  • ARASLI, O. (2000). Türkiye’de Siyasi Yapılanma ve Temel Siyasi Sorunlar Sempozyumu’nda sunduğu tebliğ. Türkiye’de Siyasi Yapılanma ve Temel Siyasi Sorunlar Sempozyumu, Ankara.
  • ASLAN, Ş. (2008). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ile Örgütsel Bağlılık Ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki Ilişkilerin Araştırılması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,C.XV, S. 2: s. 163-178.
  • BACANLI, F. (2012). Kariyer Karar Verme Güçlükleri Ve Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançların İlişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,C.IV, S.37: s. 86-95.
  • BELKIS, Ö. (2016). Anneliğin Akademik Kariyer Gelişimine Etkileri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, C. 5, S. 4: s. 250- 263.
  • BROWN, D. (2003), Career Information, CareerCounselingAndCareer Development. New York: Allynand Bacon.
  • BURKE, R.J. &Greenglass, E.R. (1993), WorkStress, Role Conflict, SocialSupport, AndPsychologicalBurnoutAmongTeachers, PsychologicalReports, 73, 371-380.
  • CREED, P. A.,&Yin, W. O. (2006). ReliabilityAndValidity Of A ChineseVersion Of TheCareerDecisionmakingDifficultiesQuestionnaire. International JournalforEducationalandVocationalGuidance,C. 6, s. 47-63.
  • DİKMEN, N., Maden, D. (2012). Kadın Akademisyenlerin Görünmeyen Emeği Üzerine Bir Araştırma: Ordu Üniversitesi Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,C. XI, S.21: s. 257-288.
  • DOST, M. &Cenkseven, F. (2007). Devlet Ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Öğretim Elemanlarının Mesleki Sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,C. XVI, S.2: s. 203-218.
  • DURSUN, Ç., Öztürk, R., Evliyaoğlu, G., Becerikli, S. Y., Poyraz, B., &Memiş, E. (2013) Ankara Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İklimi ve Kültürü Araştırma Raporu Ankara Üniversitesi.
  • DÖKMEN, Z. (2006). Toplumsal Cinsiyet – Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
  • ECEVİT, Y. (2003). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk ilişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu ilişki Nasıl Çalışılabilir?,Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,C. XXV, S.4: 83- 88.
  • ERGİN, C. (1992). Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. ss. 143-154.
  • ERDEM, A. R. (2005). A Survey of AcademicandAdministrativeStaff'sJobSatisfaction: The Case of Pamukkale University, Faculty of Education. EurasianJournal of EducationalResearch (EJER),C.XXI, s. 126-137.
  • GATİ, I.,& Saka, N. (2001a). High School Students’ CareerRelatedDecisionMakingDifficulties. Journal of Counselingand Development.C. LXXIX, s. 331-340. GATİ, I.,& Saka, N. (2001b). Internet-BasedVersusPaperand-PencilAssessment: MeasuringCareerDecisionmakingDifficulties. Journal of CareerAssessment,C. IX, s. 397-416.
  • GLESNE. C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş.Anı Yayıncılık, Ankara.
  • GOTTFREDSON, L. S. (1981). CircumscriptionAndCompromise: A DevelopmentalTheory Of OccupationalAspirations. Journal of CounselingPsychology(Monograph),C. XXVIII, S. 28: s. 545-579.
  • GÜNDÜZ, M. (2005). Meslek ve Ahlâk: Öğretmenlik Mesleğinin Ahlâkı Olabilir mi?.Ankara: Anı Yayıncılık.
  • GÜNER, A. (2008). Üniversitede Çalışan Kadınların "Kadının Çalışma Yaşamındaki Sorunlarına Yönelik Algıları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • GÜRKANLAR, E. (2010). Esnek Çalişma Saatlerinin KadinÇalişanlarin Sosyal Rolleri Ve ÇalişmaPerformansi Üzerine Etkileri- Akdeniz Üniversitesinde Bir Araştirma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • GÖNENÇ, I., Akgün, S., Özvaris, S. B. & Tunç, T. E. (2013). An Analysis Of TheRelationshipBetweenAcademicCareerAndGender At Hacettepe University. Egitim ve Bilim,C. XXXVIII, S.170: s. 166- 178.
  • JACOBS, J. (2008). TheFaculty Time Divide. İçinde May, A. M. (Edt.). WomanQuestionAndHigherEducation, (s.132- 155). UK: Edward Elgarpublishing.
  • HALAÇOĞLU, B. (2008). Üniversitelerdeki Akademik Personelin Mesleki Yabancılaşma Düzeylerinin Çok Boyutlu İncelenmesi (İstanbul İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • HİJAZİ, Y., Tatar, M., ve Gati, I. (2004). CareerDecisionmakingDifficultiesAmongIsraeliAndPalestinianArab High-School Seniors. Professional School Counseling,C. VIII, 64- 72.
  • KAPLAN, P. (2013). Kadın Rektörler Genç Akademisyenlerin Mentoru. HaberTürk Gazetesi, Erişim Tarihi 5 Temmuz 2015, .
  • KUZGUN, Y. (1982). Mesleki Rehberliğin Bireyin Yetenek ve İlgilerine Uygun Meslekleri Tanımalarına Etkisi. Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • KUZGUN, Y. (2008). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Nobel Tıp Kitabevi, Antalya.
  • MARTİN, J. R. (2008). İçinde May, A. M. (Edt.). WomanQuestionAndHigherEducation, (s.77- 93). UK: Edward Elgarpublishing.
  • MASLACH, C.,& Jackson, S.E. (1981). TheMeasurement of ExperiencedBurnout, Journal of OccupationalBehavior,C.II, s. 99-113.
  • MİLES, M. B.,&Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis, Sage Publications, California.
  • MOLLAMAHMUTOĞLU, H. (2004). 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu’nun Getirdiği Önemli Bazı Yenilikler. Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi,C. VII, S.4: s. 1-37
  • MUTLU, T. (2011). Lise Öğrencilerinde Kariyer Kararı Verme Güçlükleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • OKAY, N. (2007). Türkiye’de ve Dünyada Mühendislik ve Fen Bilimleri Bölümlerindeki Kadın Akademisyenlerin Mevcut Durumuna Bakış, İTÜ Maden Fakültesi, Jeoloji Müh. Bölümü, Cumhuriyet Bilim Teknik, 289, 1-3.
  • ÖZBİLGİN, M. F. &Healy, G. (2004). TheGendered Nature of Career Development of UniversityProfessors: The Case of Turkey. Journal of VocationalBehavior,C.LXIV, S.2: s. 358-371.
  • ÖZCAN, E. B. (2008). Örgütsel Bağlılık ve İş Değerleri Arasındaki İlişki: Adana İlinde Bir İnceleme, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Adana.
  • ÖZDEMİR, D. & Tanyıldız, Z. E. (2011). Bilim Kadını Olmak: Bilimsel İşgücünde Kadın ve Cam Tavan, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. Erişim Tarihi 18 Aralık 2013,<
  • ÖZKANLI, Ö. (2010). Türkiye’de Kadın Akademisyenlerin Durumu. Eğitim ve Bilim,C.XXXII, S. 144: s. 59-70.
  • ÖZKANLI, Ö. & Korkmaz, A. (2000). Kadın Akademisyenler. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
  • ÖZKİŞİ, Z. G. (2012). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkiye’de Kadınların Bestecilik Eğitimine Erişimi Ve Bestecilik Kariyeri. Electronic TurkishStudies,C.III.
  • PATTON, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
  • POYRAZ, B. (2017). Akademi Kadınların Cenneti Mi? Ankara Üniversitesi Örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,C. IV, S. 2.
  • SARIKAYA, T.,&Khorshid, L. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,C. VII, S. 2.
  • SARITAŞ, M. (2010). Öğretim Elemanlarının İş Doyumu ve İş Stresi Düzeylerinin Belirlenmesi. EducationSciences,C. V, S. 2: s. 81-92.
  • SAVRAN, G. (2009). Beden Emek Tarih Diyalektik Bir Feminizm İçin, Kanat Kitap, İstanbul.
  • SUĞUR, S., Cangöz, İ. (2016). Üniversite Yönetiminde Kadınların Eksik Temsili Üzerinde Toplumsal Cinsiyet İlişkilerinin Rolü, Amme İdaresi Dergisi, C. 49, S. 3, s.89- 115.
  • ŞEN, Z. (2012). Türkiye'de Yükseköğretim Sistemi Eleştirileri ve Öneriler. Yükseköğretim Dergisi,C. II, S. 1: s. 1-9.
  • TAHTALIOĞLU, H. (2016). Türkiye'de Yükseköğretim Kurumlarında Cam Tavan Sendromunun Kadınlar Üzerindeki Etkileri, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), S. 89- 105.
  • TAN, M. G.,Saglamer, G. &Celik, O. A. (2011). Women İn Science, EngineeringAndTechnology (SET) İn MediterraneanBasin. WEE2011, 86-92.
  • TATAR, M. (2004). Öğretmen Beklentisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi,C.II, S.2.
  • TEPE F. F. (2018). 2000’lerde Türkiye’de kadın akademisyenler: Rol çatışması mı veya rol genişlemesi mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 8(2), 271-279.
  • TEZCAN M. (1996). Kültürel Antropoloji. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • TUNCER, S. (2019). Cinsiyetlendirilmiş Bir Kurum Olarak Akademi: Türkiye’de Akademinin Cinsiyet Kültürüne Bakmak. Kültür ve İletişim, 22(2), S. 44, s. 173-208.
  • TUTKUN, Ö. F.,& Koç, M. (2008). StereotypesTowardsOccupations in Turkey. Ankara University, Journal of Faculty of EducationalSciences,C.XLI, S.1: s. 255-273.
  • TÜİK (2016), İstatistik Göstergeler 1929-2014.
  • TÜMKAYA, S. (1997). Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Akademik Tükenmişlik Düzeyleri. 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Eskişehir.
  • ULUCAN, D. (2013). Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,C. XV, (Özel S.): s.369-383.
  • ÜNLÜ, T. (2009). Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Anayasa Hukuku Bilim Dalı, Konya.
  • YARAMAN, A. (1999). Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili. Bağlam Yayınları, İstanbul.
  • YILMAZ, E. (2005). Akademik Hayatta Kadınların Statüsü, Istihdamı Ve Sorunları (ODTÜ-SDÜ karşılaştırması) (Doctoraldissertation, Sosyal Bilimler).
  • WHİTE K. & Özkanlı Ö. (2009). GenderAndLeadership in TurkishandAustralianUniversities. EqualOpportunities International,C. XXVIII, S. 4: s. 324-335.
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-2610
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: Kürşat Öncül