TÜRKİYE YERADBİLİMİNDE LEKSİK-SEMANTİK SINIFLANDIRMA MESELESİ

Türkiye yeradbiliminde kuramsal çalışmaların yetersizliği, terimlerde olduğu gibi malzemenin sınıflandırılmasında da görülmektedir. Türk yeradı verme kültürünün her yönüyle ortaya çıkartılması için gerekli olan leksik-semantik sınıflandırma da bu durumdan istisna değildir. Bu makale çerçevesinde Türkiyede yapılan 9 lisansüstü tez, 4 makale ve bildiri, bir kitap söz konusu sınıflandırma açısından incelenmiştir. Sonuçta, Türkiye yeradbiliminde leksik-semantik sınıflandırma konusunda ortak bir yaklaşım bulunmadığı görülmüş ve yeni bir sınıflandırma yapılmıştır. Genel çerçevesi Sovyetler Birliği dilciliğinden alınan bu sınıflandırma, Türkiyedeki yeradları göz önüne alınarak yeniden düzenlenmiş ve bu alanda çalışan araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.

The lack of theoretical studies in Turkish place-name studies on the classification of the material is also observed on the terms. The lexical-semantic classification, that is important for displaying the Turkish place naming culture, is no exception of this case, either. Within the framework of this paper 9 masters thesis, 4 articles-papers, and a book written in Turkey were examined in regard with classification issue mentioned above. As a result, it is understood that there is lack of common approach in Turkish place-names classification. So a new lexical-semantic classification, that its general framework is taken from Soviet Union linguistics, was made. Taking into account the revised place names in Turkey, this classification is brought to the attention of researchers working in this field.

PDF

___

Adams, C.C., 1935. The Relation of General Ecology to Human Ecology. Ecology, Vol.XVI, No:3, pages:284-308.
Akev 2000. Eczacılık Terminolojisi Sözlüğü. İstanbul Ün. Rektörlük Yayını: 4254, ISBN: 975 - 404 - 574 - 7.
Alpagut, B., 1991. İnsan Ekolojisi. Çevre Üzerine. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara, Sayfa:26-29, (Bu makale, TÇSVnın, Temmuz 1982de yayınladığı İnsan ve Çevre adlı kitaptan alınmıştır.)
Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Evren, H., Düzenli, S., 2000. Çevre Kirliliği, Çevre Biyolojisi. Palme Yayınları:166, Ankara, Birinci Baskı, 267 sayfa, ISBN: 975-7852-73-7
Anderson, S.H., Beiswenger, R.E., Purdom, P.W., 1993. Environmental Science. BY Macmillan Publishing Company, Fourth edition, ISBN:0-02-303191-3, 488 pages.
Anonim 2000. General Multilingual Environmental Theasaurus. Volume 5: Multilingual List of Descriptions, 625 pages, Version 2000 August, European Environment Agency, http://www.mu.niedersachsen.de/cds or http://etc-cds.eionet.eu.int.
Arslangündoğdu, Z., 2013: Karatavukun yöresel isimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 30 - 39.
Ashby, H., Ashby, E., Richter, H., Bärner, J., 1938. German English Botanical Terminology. Printed in Great Britain By The Woodbridge Press, Ltd., 195 pages.
Atalay, I., Tetik, M., Özer, Y., 1985. Kuzeydoğu Anadolunun Ekosistemleri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yay.. 147, Ankara.
Atalay, İ., 1994. Türkiye Vejetasyon Coğrafyası. Ege Üniversitesi Basımevi, ISBN:975-95527-8-7., 1. Baskı, 336 sayfa.
Atalay, İ., 2004. Doğa Bilimleri Sözlüğü: Coğrafya-EkolojiEkosistem. ISBN:975-94965-8-5, 544 Sayfa.
Bayhan, İ., 1979. Büyük İstanbulun Kentsel ve Kırsal Yeşil Alanları Üzerindeki Kentleşme Baskısı ve Sonuçları. Büyük İstanbulun Yeşilalan Sorunları Ulusal Simpozyumu 22-24 Kasım 1978, İstanbul Ün. Yay. Nu:2587, Orman Fak. Yay. Nu:270, Sayfa:51- 61.
Bayrakdar, M., 1992. İslam ve Ekoloji. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları:319, Halk Kitapları:88, 158 sayfa, ISBN:975-19-0576-1
Beşkardeş, V., Uslu, Y.B., Uslu, B., 2014: Geyik ile ilgili bazı Türkçe terimler üzerine düşünceler. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 17 - 24.
Bookchin, M., 1988. Ekolojik Bir Topluma Doğru. (Çeviren: Abdullah Yılmaz 1996) Ayrıntı Yayınları, ISBN:975-539-129-0, 300 sayfa.
Bookchin, M., 1991. Özgürlüğün Ekolojisi. (Çeviren: Alev Türker 1994) Ayrıntı Yayınları, ISBN:975-531- 076-6, 523 sayfa.
Bookchin, M., 1995. Toplumsal Ekolojinin Felsefesi. (Çeviren: Rahmi G. Öğdül 1996) Kabalcı Yayınevi:64, Felsefe Dizisi:18, ISBN:975-7942-28- 6, 197 sayfa.
Botkin, D., Keller, E., 1995. Environmental Science. By John Wiley & Sons, ISBN:0-471-54548-1, 627 pages.
Brewer, R., 1988. The Science of Ecology. W.B. Saunder Company, ISBN:0-03-009944-7, 922 pages.
Biray, N., 2014: Söz Varlığımızda Yılan. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 25 - 49.
Biray, N., 2013: Terim Dünyamızda Yılan: Kavram, Anlam ve Yapı Bakımından. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 95 - 113.
Clarke, G. L., 1954. Elements of Ecology. Printed in the United States of America, 534 pages.
Clements, F. E., Shelford, V. E., 1947. Bio-ecology. Printed in the U.S.A., Published by John Wiley & Sons, Third Printing, 425 pages.
Cunningham, P. W., Saigo, B. W., 1997. Environmental Science: A Global Concern. The McGraw-Hill
Companies, Sixth edition, ISBN:0-07-290932-3, 646 pages
Çalgüner, T., 2003. Çevremi Ekolojimi. Nobel Yayın Nu:548. ISBN:975-591-527-3, 104 sayfa.
Çepel, N., 1978. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu: 2479/257.
Çepel, N., 1982. Ekoloji Terimleri Sözlüğü. Sayfa:356, İstanbul Üni. Yayın Nu: 3048, Or. Fak. Yay. Nu: 324, Taş Matbaası
Çepel, N., 1983. Genel Ekoloji. İstanbul Ün. Orman Fak. Yayınları: 3155/352.
Çepel, N., Özhan, S., Görcelioğlu, E., 1984. Türkiyede Ormancılık Öğretiminin Gelişimi ve İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Birimlerinin Kuruluş ve Çalışmaları. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3148/345, 429 sayfa.
Çepel, N., 1988. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3518/399.
Çepel, N., 1988. Peyzaj Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3510/391, 228 sayfa.
Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3886/433, ISBN:975-404-398-1, 536 sayfa.
Demiray, K., 1972. Batı Dilleri Sözcüklerine Karşılıklar Kılavuzu. Türk Dil Kurumu Yayınları:355, 71 Sayfa Dodson, S. I., 1998. What is Ecology. Ecology Edit: Stanley I. Dodson (et.al.) pages:1-24.
Ekşi, M., 2014: Çatı bahçesi kavramı ve terim kullanımı üzerine bir değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 26 - 35.
Erinç, S., 1979. Büyük İstanbul Yöresinin Doğal Bitki Örtüsü ve Potansiyeli. Büyük İstanbulun Yeşil Alan Sorunları Ulusal Simpozyumu 22-24 Kasım 1978, İstanbul Ün. Yay. Nu:2587, Orman Fak. Yay. Nu:270, Sayfa:1-10.
Eser, D., Geçit, H. H., Emeklier, H. Y., 2000. Tarımsal Ekoloji Terim ve Tanımlar Sözlüğü. Ank. Ün. Zir. Fak. Yay.
Esin, İ.A., 2013: Türkiye Türkçesinde su ve kullanımı üzerine Geleneksel kavramlar. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 8 - 16.
Evrendilek, F., 2004. Ekolojik Sistemlerin Analizi, Yönetimi ve Modellemesi. Papatya Yayıncılık, 208 sayfa, ISBN: 975-6797-59-2.
Foster, J. B., 2000. Marxın Ekolojisi Materyalizm ve Doğa. (Çeviren Ercüment Özkaya, 2001) Epos Yayınları, ISBN:975-6790-00-8, 352 sayfa.
Freedman, B., 1995. Environmental Ecology. By Academic Press, Second Edition, ISBN:0-12-266542-2, 606 pages.
Garipova, F.H., 2013: Başkurtça Hukuk Terminolojisinin Gelişmesi. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 83 - 87.
Geldiay, R., Kocataş, A., 1975. Genel Ekoloji. Bornova, Ege Üni. Matbaası, 313 sayfa.
Gökmen, S., 2007. Genel Ekoloji. Nobel Yayınları, ISBN 978-9944-77-170-2, 475 sayfa.
Guattari, F., 1989. Üç Ekoloji. (Çeviren: Ali Akay, ikinci baskı, 2000) Bağlam Yayınları:148, İnceleme Araştırma:98, ISBN:975-7695-33-0, 77 sayfa.
Güney, E., 2003. Toprak Bitki Ekocoğrafya Sözlüğü. Çantay
Güney, E., 2004. Çevre Sorunları. Nobel Yayın Nu:635, ISBN:975-591-618-0, 301 sayfa.
Gürgan, M., 2013:İslam Öncesi Dönem Uygur Tıp Metinlerinde Bulunan Hayvansal Drog İsimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 88 - 94.
Henry, J. G., Heinke, G. W., 1996. Environmental Science and Engineering. Simon & Schuster / A Viacom Company, Second edition, ISBN:0-13-120650-8, 778 pages. http://www.tdk.gov.tr, Erişim, 21.10.2014
Irmak, A., 1966. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayın Nu:1187, Orman Fak. Yay. Nu: 104, 362 sayfa.
Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayın Nu:, Orman Fak. Yay. Nu: , Işın, P., M., 2013: Osmanlı Dönemi Somut Terimler Peşinden. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 1 - 7.
Keleş, R., 1980. Kentbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara
Keleş, R., Hamamcı, C., 1993. Çevrebilim. İmge Kitabevi Yayınları:67, ISBN:975-533-024-0, 312 sayfa.
Kışlalıoğlu, M., Fikret, B., 1990. Ekoloji ve Çevre Bilimleri. Remzi Kitabevi, 350 sayfa, ISBN: 975-14-0187-9 Knight, C. B., 1965. Basic Concepts of Ecology. The Macmillan Company, New York, 465 pages.
Kocataş, A., 1997. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üni. Su Ürünleri Fak. Yayınları Nu:51, Ders Kitaplar Dizini Nu:50, İzmir, 564 sayfa, 4. baskı, ISBN:975-483-177-7.
Koral, S., Suludere, Z., Ayvalı, 2000. Biyoloji Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı, 1067 Sayfa.
Korkmaz, Z., 2003. Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Türk Dil Kurumu Yayınları: 827, ISBN:975-16-1643-3, 1224 sayfa.
Kormondy, E. J., 1969. Concepts of Ecology. Library of Congress Catalog Card Number:75-77664, 209 pages, Prentice-Hall International, London.
Krebs, C. J., 1972. Ecology. Harber & Row, Publishers, Standart Book Number: 06-0433770-7, 694 pages.
Kupchella, E. C., Hyland, C. M., 1993. Environmental Science: Living within the System of Nature. A Company of Simon & Schuster, Third edition, ISBN:0-13-027418-6, 579 pages.
Lindeman, R. L., 1942. The Trophic-dynamic Aspect of Ecology. Ecology Vol.23, No:4, pages:399-418.
Lund, H.G., 2014a: What is a forest? Definitions do make a difference an example from Turkey. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 1 - 8.
Lund, H.G., 2014b: Orman nedir? Tanımlar farklı sonuçlar doğurur Türkiye örneği. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 9 - 16.
Mason, H.L., Langenheim, J.H., 1957: Language Analysis and the Concept "Environment". Ecology, Vol. 38, No. 2 (Apr.), pp. 325-34.
Master, G. M., 1974. Introduction to Environmental Science and Technology. By John Wiley & Sons. Inc., ISBN:0-471-57607-7, 404 sayfa.
Moore, B., 1920. The Scope Of Ecology. Ecology Vol.1, January 1920, No:I, page:3-5.
Michael C. Newman, 2010: Fundamental of Ecotoxicology. Taylor & Francis Gorup USA, ISBN: 978 - 1 - 4200 - 6704 - 0. Türkçe Çevirisi "Ekotoksikoloji'nin Temel İlkeleri" 2013, Çeviri Editörü; Cafer Turgut, Palme Yayıncılık, Ankara.
Odum, E. P. ve Barrett, G.W., 2005: Fundamentals of Ecology. ISBN: 0-534-42066-4. Türkçe çevirisi, Ekoloji'nin Temel İlkeleri, 2008, Çeviri Editörü; Kani Işık, Palme Yayınevi.
Oğurlu, İ., 2001. Böcek Ekolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın Nu:9, Orman Fak. Yayın Nu:2, ISBN:975-7929-19-0, 187 Sayfa.
Öncül, R., 2000. Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. Milli Eğitim Bak. Yayınları:3410, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:1220, Sözlük Dizisi:1220, ISBN: 975-11-1940-5, 1221 Sayfa.
Önder, T., 2003. Ekoloji, Toplum ve Siyaset. Odak Yayınları. 1. Baskı, ISBN: 975-92257-1-9, 240 sayfa.
Öztürk, M., Seçmen, Ö., 1992. Bitki Ekoloji. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları Nu:141, İzmir, 238 sayfa.
Pamay, B., 1974. Çevre Kirlenmesi. İstanbul Ün. Orman Fak. Dergisi Seri:B, Cilt XXIV, Sayı:II, Sayfa:67-72.
Pamir, H. N., Öztunalı, Ö., 1971. Yerbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara, 191 Sayfa.
Sevgi, E. ve Kızılarslani Ç, 2013: Bir İsim Çok Bitki - Mayasıl Otu. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 17 - 29.
Sevgi, O., 2013: Orman(-lar), Ormanlık Alan ve Orman Alanı Terimleri: Kullanım Sorunları ve Öneriler. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 59 - 73.
Sevgi, O. ve Akkemik, Ü., 2014a: "Orhan Sevgi ve Ünal Akkemikin Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Bir Değerlendirme (Avrasya Terim Dergisi 2(1): 50-67, 2014) Adlı Makaleye İlişkin Prof. Dr. Adil Günerin Editöre Mektuba ilişkin Yazarların Yanıtı. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 6 - 10.
Sevgi, O. ve Akkemik, Ü., 2014b: Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Bir Değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 50 - 67
Sevgi, O., 2014a: Determination of The Terms Used in The Titles of Ecology Publications and Analysis of Their Temporal Chance. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 54 - 71.
Sevgi, O., 2014b: Ekoloji Yayınlarının Başlıklarında Kullanılan Terimlerin Belirlenmesi ve Zamana Göre Değişimlerinin Analizi. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 36 - 53.
Şahin, İ., 2013; Türkiye Yeradbiliminde Terim ve Tür Sınıflandırması Sorunları. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 46 - 58
Şişli, N., 1999. Çevre Bilim, Ekoloji. Gazi Kitabevi, Ankara, ISBN:975-94939-0-X, 492 sayfa.
Tansley, A. G., 1913. The Aims of The New Journal. The Journal of Ecology, Vol.1, March 1913, No.1, pages:1-bakınız
Tansley, A. G., 1949. Introduction to Plant Ecology. George Allen Unwin Ltd. London, Great Britain, 260 pages.
Tecimen, H.B., 2013:Toprak solucanlarını sınıflandırma terimleri üzerine bir değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 40 - 45.
Tokat, F., 2014: Türkiye Türkçesinde Tıp Terimleri ile Kurulmuş Deyimler. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 11 - 19.
Türk Dil Kurumu 1948. Dirilbilim (Biyoloji) Terimleri. Ankara
Türk Dil Kurumu 1969. Türkçe Sözlük. 5. Baskı, Sayı:293, Ankara
Ünder, H., 1996. Çevre Felsefesi; Etik ve Metafizik Görüşler. Doruk Yayımcılık, Ankara, ISBN: 975 - 553 - 149 - 1, 292.
Varlık, A. B., 2013: Savaşı Tanımlamak: Terminolojik Bir Yaklaşım. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 114 - 129.
Yıldırım, K., 2014: İlk Çin Yıllıklarında Geçen Doğu Türkistan Tarihine Dâir Bazı Hususî Terimler I. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 20 - 25.
Yılmaz Bakır, N., 2013: Kentsel Proje Kavramı ve Gelişim Süreci. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 74 - 82.
Zülfikar, H., 1991. Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Türk Dil Kurumu Yayınları:569, ISBN:975-16- 0398-6, 212 sayfa.
Zülfikar, H., 2006: Terim Sözlükleri ve Çalışmaları İle İlgili Bibliyografya. Türk Dil Kurumu Yayınlar, 2006, V+127 s
Wali, M. K., 1999. Ecology Today Beyond the Bounds od Science. Nature and Resources, 35(2):38- 50, http://wali250.ag.ohio-state.edu/ecowords/ eco-words2.pdf
Websters New International Dictionary 1945. Second Edition, 3210 pages.
Websters NewWorld Dictionary 1994. 1574 pages, ISBN:0- 671-88243-0.
Woodbury, A. M.,1954. Principles of General Ecology. The Blakiston Company, Library of Congress Catalog Card Number:54-6585, 503 pages.