ECOLOGY TERİMİNİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yabancı terimlerin okunuşunun kullanılarak Türkçeleştirilmesi bir dönem yoğun olarak yapılmıştır. Fakat günümüzde tercih edilmemesi gereken bir uygulama olmasına karşın halen yaygın bir alışkanlık olarak devam etmektedir. İngilizcede kullanılan Bio-, Micro-, Ultra-, Macro- gibi eklerden üretilmiş binlerce terim Türkçeye yerleştirilmiştir. Dolayısıyla Türkçe terim üretme çabalarının da arttırılması gerekmektedir. Terim üretme konusunda en büyük eksiklik yaklaşımdan kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, İngilizcede Ecology olarak kullanılan terimin Türkçe karşılıkları üzerinde durulmuştur. Böylece bu türden yabancı terimlerin Türkçe karşılıklarının üretilmesinde bir yaklaşımın oluşmasına katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu terime karşılık kullanılan veya önerilen: Çevrebilim (çevre bilim), ortambilim, ortaybilim ve doğa (veya ekosistem)dır. Bu önerilerden son ikisine birer kaynakta rastlanırken, en yaygın kullanıma sahip olan çevrebilim terimidir. İngilizce ve Türkçe ekoloji kaynaklarında çevre kelimesi benzer şekilde üç ayrı anlamda kullanılmıştır: 1) Yer, alan, ortam anlamında, 2) Canlı veya canlı toplumlarının çevresi anlamında ve 3) Diğer kelimelerle birlikte, çevre ...-leri, ları anlamındadır. Türkçesi çevrebilim olan terimin İngilizcesi environmental science ve çoğul kullanımı ise çevrebilimleri ve İngilizcesi environmental sciences olarak kullanılmaktadır. Bu terimler Türkçe okunuşu ekoloji olan ecology teriminin ifade ettiği bilimden farklıdır. Örneğin; Ekolojide herhangi bir canlı veya canlı toplumları esas alınırken, environmental science için ise insan merkezdedir. Ekolojide çölde yaşayan canlılar da çalışma konusu olabilirken, bu konu insanla doğrudan ilgili olmadığından environmental science için çalışma konusu olmamaktadır. Diğer Türkçe karşılık ise ortambilim olup çok yaygın olmayan bu kullanım da uygun değildir. Çünkü ortam kelimesi ecology teriminin tanımında anahtar kelime olan ilişkiyi çağrıştırmamaktadır. Kaldı ki ortam terimini habitat veya site terimlerinin karşılığı olarak kullanmak daha doğru olabilir. Ecology teriminin Türkçeleştirilmesi çabalarında yapılan bu hataların üzerinde tekrar tekrar düşünülmelidir. Çünkü çözüm bu eksikliklerin giderilmesindedir. Ecology teriminin kabul edilebilir Türkçe karşılığı bulunana kadar önerilerin yapılmasına devam edilmelidir. Makale kapsamında ecology teriminin Türkçe karşılığını bulmak için bazı konulara özen gösterilmesi gerektiği önerilmiştir: 1) Bu konuda yapılacak tartışma ve çalışmalarda mümkün olduğunca yabancı ve Türkçe kaynaklarla atıf yapılması, 2) Üretilen terim hemen kullanılarak işlenmeli, yeterli gelmiyorsa, terk edilmesi, 3) Ecology teriminin karşılığı bilim adamlarının kullanmadığı bir kelimeden (eski kullanımların canlandırılmasıyla, derleme ve tarama çalışmalarındaki kelimelerden yararlanarak) oluşturulmalıdır, 4) Ecology teriminin karşılığı olarak önerilecek sözcüğün kökü işlek olmalı ve eco- ekleyerek üretilmiş olan terimleri de karşılamaya uygun olmalıdır.

Using the terms transferred from a foreign language as it is read is an old but although should be abandoned attitude still remains as usual. Thousands of terms derived from the fixes Bio-, Micro-, Ultra-, Macro- etc has been installed into Turkish language. None the less efforts to produce terms in Turkish should be intensified. The major insufficiency is sourced from the attitude to the issue. In this study Turkish corresponding of the term ecology has been dealt. Thus to make a general contribution to the formation of a general attitude to production of Turkish terms has been aimed. The suggested or used terms in Turkish for ecology are çevrebilim (çevre bilim), ortambilim, ortaybilim and doğa (or ekosistem). While the last two terms have been encountered in one each source, the most widely used one is çevrebilim. The word çevre has been used for three meanings in both English and Turkish research papers such as: 1) At the meaning of place, area, media, 2) The environment of living things or populations, 3) Together with other words such as çevre ..-leri, ları (their environment). The meaning of çevrebilim term is mentioned in English as environmental science and as the plural version for çevrebilimleri is mentioned in English as environmental sciences. These terms and ecology (ekoloji in Turkish) refer to different scientific fields. For instance while some organism or populations are the focus objects, human being is the main issue in environmental sciences. While the organisms living in the desert still can be a research area, this issue cannot be a main focus for environmental sciences. The term ecology has been mentioned as ortambilim in Turkish but unfortunately it is not a suitable word for the concept since it does not inspire the keyword relation which takes place among the definitive words of ecology. Moreover it is much more suitable to use ortam for the terms habitat and site. Rethinking on the mistakes done while searching equivalent words for ecology is a must. Because the solution will come out after removal of these insufficiencies. Equivalent word suggestions for ecology should continue until arriving the best correspondence. Some issue should be paid importance while searching equivalent word for the term ecology: (1) International quotes must be used as much as possible at the researches and communications. 2) The produced term should immediately be used and should not be insisted if still insufficiencies remained. 3) The equivalent word for ecology should be found among the left over words by scientists (e.g. re-functioning of an unused word, using the words in review and survey studies). 4) The equivalency should be efficient so as to help to find similar correspondences produced from the eco- combining form.

PDF

___

Adams, C.C., 1935. The Relation of General Ecology to Human Ecology. Ecology, Vol.XVI, No:3, pages:284-308.

Akev 2000. Eczacılık Terminolojisi Sözlüğü. İstanbul Ün. Rektörlük Yayını: 4254, ISBN: 975 - 404 - 574 - 7.

Alpagut, B., 1991. İnsan Ekolojisi. Çevre Üzerine. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara, Sayfa:26-29, (Bu makale, TÇSVnın, Temmuz 1982de yayınladığı İnsan ve Çevre adlı kitaptan alınmıştır.)

Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Evren, H., Düzenli, S., 2000. Çevre Kirliliği, Çevre Biyolojisi. Palme Yayınları:166, Ankara, Birinci Baskı, 267 sayfa, ISBN: 975-7852-73-7

Anderson, S.H., Beiswenger, R.E., Purdom, P.W., 1993. Environmental Science. BY Macmillan Publishing Company, Fourth edition, ISBN:0-02-303191-3, 488 pages.

Anonim 2000. General Multilingual Environmental Theasaurus. Volume 5: Multilingual List of Descriptions, 625 pages, Version 2000 August, European Environment Agency, http://www.mu.niedersachsen.de/cds or http://etc-cds.eionet.eu.int.

Arslangündoğdu, Z., 2013: Karatavukun yöresel isimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 30 - 39.

Ashby, H., Ashby, E., Richter, H., Bärner, J., 1938. German English Botanical Terminology. Printed in Great Britain By The Woodbridge Press, Ltd., 195 pages.

Atalay, I., Tetik, M., Özer, Y., 1985. Kuzeydoğu Anadolunun Ekosistemleri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yay.. 147, Ankara.

Atalay, İ., 1994. Türkiye Vejetasyon Coğrafyası. Ege Üniversitesi Basımevi, ISBN:975-95527-8-7., 1. Baskı, 336 sayfa.

Atalay, İ., 2004. Doğa Bilimleri Sözlüğü: Coğrafya-EkolojiEkosistem. ISBN:975-94965-8-5, 544 Sayfa.

Bayhan, İ., 1979. Büyük İstanbulun Kentsel ve Kırsal Yeşil Alanları Üzerindeki Kentleşme Baskısı ve Sonuçları. Büyük İstanbulun Yeşilalan Sorunları Ulusal Simpozyumu 22-24 Kasım 1978, İstanbul Ün. Yay. Nu:2587, Orman Fak. Yay. Nu:270, Sayfa:51- 61.

Bayrakdar, M., 1992. İslam ve Ekoloji. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları:319, Halk Kitapları:88, 158 sayfa, ISBN:975-19-0576-1

Beşkardeş, V., Uslu, Y.B., Uslu, B., 2014: Geyik ile ilgili bazı Türkçe terimler üzerine düşünceler. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 17 - 24.

Bookchin, M., 1988. Ekolojik Bir Topluma Doğru. (Çeviren: Abdullah Yılmaz 1996) Ayrıntı Yayınları, ISBN:975-539-129-0, 300 sayfa.

Bookchin, M., 1991. Özgürlüğün Ekolojisi. (Çeviren: Alev Türker 1994) Ayrıntı Yayınları, ISBN:975-531- 076-6, 523 sayfa.

Bookchin, M., 1995. Toplumsal Ekolojinin Felsefesi. (Çeviren: Rahmi G. Öğdül 1996) Kabalcı Yayınevi:64, Felsefe Dizisi:18, ISBN:975-7942-28- 6, 197 sayfa.

Botkin, D., Keller, E., 1995. Environmental Science. By John Wiley & Sons, ISBN:0-471-54548-1, 627 pages.

Brewer, R., 1988. The Science of Ecology. W.B. Saunder Company, ISBN:0-03-009944-7, 922 pages.

Biray, N., 2014: Söz Varlığımızda Yılan. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 25 - 49.

Biray, N., 2013: Terim Dünyamızda Yılan: Kavram, Anlam ve Yapı Bakımından. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 95 - 113.

Clarke, G. L., 1954. Elements of Ecology. Printed in the United States of America, 534 pages.

Clements, F. E., Shelford, V. E., 1947. Bio-ecology. Printed in the U.S.A., Published by John Wiley & Sons, Third Printing, 425 pages.

Cunningham, P. W., Saigo, B. W., 1997. Environmental Science: A Global Concern. The McGraw-Hill

Companies, Sixth edition, ISBN:0-07-290932-3, 646 pages

Çalgüner, T., 2003. Çevremi Ekolojimi. Nobel Yayın Nu:548. ISBN:975-591-527-3, 104 sayfa.

Çepel, N., 1978. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu: 2479/257.

Çepel, N., 1982. Ekoloji Terimleri Sözlüğü. Sayfa:356, İstanbul Üni. Yayın Nu: 3048, Or. Fak. Yay. Nu: 324, Taş Matbaası

Çepel, N., 1983. Genel Ekoloji. İstanbul Ün. Orman Fak. Yayınları: 3155/352.

Çepel, N., Özhan, S., Görcelioğlu, E., 1984. Türkiyede Ormancılık Öğretiminin Gelişimi ve İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Birimlerinin Kuruluş ve Çalışmaları. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3148/345, 429 sayfa.

Çepel, N., 1988. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3518/399.

Çepel, N., 1988. Peyzaj Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3510/391, 228 sayfa.

Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üni. Orman Fak. Yay. Nu:3886/433, ISBN:975-404-398-1, 536 sayfa.

Demiray, K., 1972. Batı Dilleri Sözcüklerine Karşılıklar Kılavuzu. Türk Dil Kurumu Yayınları:355, 71 Sayfa Dodson, S. I., 1998. What is Ecology. Ecology Edit: Stanley I. Dodson (et.al.) pages:1-24.

Ekşi, M., 2014: Çatı bahçesi kavramı ve terim kullanımı üzerine bir değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 26 - 35.

Erinç, S., 1979. Büyük İstanbul Yöresinin Doğal Bitki Örtüsü ve Potansiyeli. Büyük İstanbulun Yeşil Alan Sorunları Ulusal Simpozyumu 22-24 Kasım 1978, İstanbul Ün. Yay. Nu:2587, Orman Fak. Yay. Nu:270, Sayfa:1-10.

Eser, D., Geçit, H. H., Emeklier, H. Y., 2000. Tarımsal Ekoloji Terim ve Tanımlar Sözlüğü. Ank. Ün. Zir. Fak. Yay.

Esin, İ.A., 2013: Türkiye Türkçesinde su ve kullanımı üzerine Geleneksel kavramlar. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 8 - 16.

Evrendilek, F., 2004. Ekolojik Sistemlerin Analizi, Yönetimi ve Modellemesi. Papatya Yayıncılık, 208 sayfa, ISBN: 975-6797-59-2.

Foster, J. B., 2000. Marxın Ekolojisi Materyalizm ve Doğa. (Çeviren Ercüment Özkaya, 2001) Epos Yayınları, ISBN:975-6790-00-8, 352 sayfa.

Freedman, B., 1995. Environmental Ecology. By Academic Press, Second Edition, ISBN:0-12-266542-2, 606 pages.

Garipova, F.H., 2013: Başkurtça Hukuk Terminolojisinin Gelişmesi. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 83 - 87.

Geldiay, R., Kocataş, A., 1975. Genel Ekoloji. Bornova, Ege Üni. Matbaası, 313 sayfa.

Gökmen, S., 2007. Genel Ekoloji. Nobel Yayınları, ISBN 978-9944-77-170-2, 475 sayfa.

Guattari, F., 1989. Üç Ekoloji. (Çeviren: Ali Akay, ikinci baskı, 2000) Bağlam Yayınları:148, İnceleme Araştırma:98, ISBN:975-7695-33-0, 77 sayfa.

Güney, E., 2003. Toprak Bitki Ekocoğrafya Sözlüğü. Çantay

Güney, E., 2004. Çevre Sorunları. Nobel Yayın Nu:635, ISBN:975-591-618-0, 301 sayfa.

Gürgan, M., 2013:İslam Öncesi Dönem Uygur Tıp Metinlerinde Bulunan Hayvansal Drog İsimleri. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 88 - 94.

Henry, J. G., Heinke, G. W., 1996. Environmental Science and Engineering. Simon & Schuster / A Viacom Company, Second edition, ISBN:0-13-120650-8, 778 pages. http://www.tdk.gov.tr, Erişim, 21.10.2014

Irmak, A., 1966. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayın Nu:1187, Orman Fak. Yay. Nu: 104, 362 sayfa.

Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayın Nu:, Orman Fak. Yay. Nu: , Işın, P., M., 2013: Osmanlı Dönemi Somut Terimler Peşinden. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 1 - 7.

Keleş, R., 1980. Kentbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara

Keleş, R., Hamamcı, C., 1993. Çevrebilim. İmge Kitabevi Yayınları:67, ISBN:975-533-024-0, 312 sayfa.

Kışlalıoğlu, M., Fikret, B., 1990. Ekoloji ve Çevre Bilimleri. Remzi Kitabevi, 350 sayfa, ISBN: 975-14-0187-9 Knight, C. B., 1965. Basic Concepts of Ecology. The Macmillan Company, New York, 465 pages.

Kocataş, A., 1997. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üni. Su Ürünleri Fak. Yayınları Nu:51, Ders Kitaplar Dizini Nu:50, İzmir, 564 sayfa, 4. baskı, ISBN:975-483-177-7.

Koral, S., Suludere, Z., Ayvalı, 2000. Biyoloji Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı, 1067 Sayfa.

Korkmaz, Z., 2003. Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Türk Dil Kurumu Yayınları: 827, ISBN:975-16-1643-3, 1224 sayfa.

Kormondy, E. J., 1969. Concepts of Ecology. Library of Congress Catalog Card Number:75-77664, 209 pages, Prentice-Hall International, London.

Krebs, C. J., 1972. Ecology. Harber & Row, Publishers, Standart Book Number: 06-0433770-7, 694 pages.

Kupchella, E. C., Hyland, C. M., 1993. Environmental Science: Living within the System of Nature. A Company of Simon & Schuster, Third edition, ISBN:0-13-027418-6, 579 pages.

Lindeman, R. L., 1942. The Trophic-dynamic Aspect of Ecology. Ecology Vol.23, No:4, pages:399-418.

Lund, H.G., 2014a: What is a forest? Definitions do make a difference an example from Turkey. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 1 - 8.

Lund, H.G., 2014b: Orman nedir? Tanımlar farklı sonuçlar doğurur Türkiye örneği. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 9 - 16.

Mason, H.L., Langenheim, J.H., 1957: Language Analysis and the Concept "Environment". Ecology, Vol. 38, No. 2 (Apr.), pp. 325-34.

Master, G. M., 1974. Introduction to Environmental Science and Technology. By John Wiley & Sons. Inc., ISBN:0-471-57607-7, 404 sayfa.

Moore, B., 1920. The Scope Of Ecology. Ecology Vol.1, January 1920, No:I, page:3-5.

Michael C. Newman, 2010: Fundamental of Ecotoxicology. Taylor & Francis Gorup USA, ISBN: 978 - 1 - 4200 - 6704 - 0. Türkçe Çevirisi "Ekotoksikoloji'nin Temel İlkeleri" 2013, Çeviri Editörü; Cafer Turgut, Palme Yayıncılık, Ankara.

Odum, E. P. ve Barrett, G.W., 2005: Fundamentals of Ecology. ISBN: 0-534-42066-4. Türkçe çevirisi, Ekoloji'nin Temel İlkeleri, 2008, Çeviri Editörü; Kani Işık, Palme Yayınevi.

Oğurlu, İ., 2001. Böcek Ekolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın Nu:9, Orman Fak. Yayın Nu:2, ISBN:975-7929-19-0, 187 Sayfa.

Öncül, R., 2000. Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. Milli Eğitim Bak. Yayınları:3410, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:1220, Sözlük Dizisi:1220, ISBN: 975-11-1940-5, 1221 Sayfa.

Önder, T., 2003. Ekoloji, Toplum ve Siyaset. Odak Yayınları. 1. Baskı, ISBN: 975-92257-1-9, 240 sayfa.

Öztürk, M., Seçmen, Ö., 1992. Bitki Ekoloji. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları Nu:141, İzmir, 238 sayfa.

Pamay, B., 1974. Çevre Kirlenmesi. İstanbul Ün. Orman Fak. Dergisi Seri:B, Cilt XXIV, Sayı:II, Sayfa:67-72.

Pamir, H. N., Öztunalı, Ö., 1971. Yerbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara, 191 Sayfa.

Sevgi, E. ve Kızılarslani Ç, 2013: Bir İsim Çok Bitki - Mayasıl Otu. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 17 - 29.

Sevgi, O., 2013: Orman(-lar), Ormanlık Alan ve Orman Alanı Terimleri: Kullanım Sorunları ve Öneriler. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 59 - 73.

Sevgi, O. ve Akkemik, Ü., 2014a: "Orhan Sevgi ve Ünal Akkemikin Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Bir Değerlendirme (Avrasya Terim Dergisi 2(1): 50-67, 2014) Adlı Makaleye İlişkin Prof. Dr. Adil Günerin Editöre Mektuba ilişkin Yazarların Yanıtı. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 6 - 10.

Sevgi, O. ve Akkemik, Ü., 2014b: Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) Adlı Eserin Bilgi Kaynağı ve Terim Yaklaşımı Üzerine Bir Değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (1): 50 - 67

Sevgi, O., 2014a: Determination of The Terms Used in The Titles of Ecology Publications and Analysis of Their Temporal Chance. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 54 - 71.

Sevgi, O., 2014b: Ekoloji Yayınlarının Başlıklarında Kullanılan Terimlerin Belirlenmesi ve Zamana Göre Değişimlerinin Analizi. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 36 - 53.

Şahin, İ., 2013; Türkiye Yeradbiliminde Terim ve Tür Sınıflandırması Sorunları. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 46 - 58

Şişli, N., 1999. Çevre Bilim, Ekoloji. Gazi Kitabevi, Ankara, ISBN:975-94939-0-X, 492 sayfa.

Tansley, A. G., 1913. The Aims of The New Journal. The Journal of Ecology, Vol.1, March 1913, No.1, pages:1-bakınız

Tansley, A. G., 1949. Introduction to Plant Ecology. George Allen Unwin Ltd. London, Great Britain, 260 pages.

Tecimen, H.B., 2013:Toprak solucanlarını sınıflandırma terimleri üzerine bir değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (1): 40 - 45.

Tokat, F., 2014: Türkiye Türkçesinde Tıp Terimleri ile Kurulmuş Deyimler. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 11 - 19.

Türk Dil Kurumu 1948. Dirilbilim (Biyoloji) Terimleri. Ankara

Türk Dil Kurumu 1969. Türkçe Sözlük. 5. Baskı, Sayı:293, Ankara

Ünder, H., 1996. Çevre Felsefesi; Etik ve Metafizik Görüşler. Doruk Yayımcılık, Ankara, ISBN: 975 - 553 - 149 - 1, 292.

Varlık, A. B., 2013: Savaşı Tanımlamak: Terminolojik Bir Yaklaşım. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 114 - 129.

Yıldırım, K., 2014: İlk Çin Yıllıklarında Geçen Doğu Türkistan Tarihine Dâir Bazı Hususî Terimler I. Avrasya Terim Dergisi, 2014, 2 (2): 20 - 25.

Yılmaz Bakır, N., 2013: Kentsel Proje Kavramı ve Gelişim Süreci. Avrasya Terim Dergisi, 2013, 1 (2): 74 - 82.

Zülfikar, H., 1991. Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Türk Dil Kurumu Yayınları:569, ISBN:975-16- 0398-6, 212 sayfa.

Zülfikar, H., 2006: Terim Sözlükleri ve Çalışmaları İle İlgili Bibliyografya. Türk Dil Kurumu Yayınlar, 2006, V+127 s

Wali, M. K., 1999. Ecology Today Beyond the Bounds od Science. Nature and Resources, 35(2):38- 50, http://wali250.ag.ohio-state.edu/ecowords/ eco-words2.pdf

Websters New International Dictionary 1945. Second Edition, 3210 pages.

Websters NewWorld Dictionary 1994. 1574 pages, ISBN:0- 671-88243-0.

Woodbury, A. M.,1954. Principles of General Ecology. The Blakiston Company, Library of Congress Catalog Card Number:54-6585, 503 pages.