Mehmet Kerim GÜLLAP, Sedat SEVEROĞLU, Şule ERKOVAN, Ali KOÇ, Halil İbrahim ERKOVAN

Kop ve Palandöken Dağları Meralarının Ekolojik Alan Tanımlama ve Sağlık Sınıflaması

Meralar farklı özelliklere sahip olup çok sayıda faktör tarafından (iklim, toprak, otlatma vb. gibi) doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenmektedirler. Bu çalışmada Kop ve Palandöken dağ silsilesi meralarına ait bitki örtüsü, toprak ve hidrolojik özellikleri değerlendirilerek meraların ekolojik alan sınıflaması yapılmıştır. Kop ve Palandöken dağ silsilesi meralarında ekolojik alan tanımlaması ve sağlık sınıfları hem kendi içerisinde hem de aralarında önemli farklılıkların olduğu ortaya konmuştur. Palandöken dağ silsilesi meralarının bitki örtüsü, toprak ve hidrolojik özellikleri bakımından Kop dağ silsilesi meralarına göre daha değişken olduğu tespit edilmiştir. Palandöken dağ silsilesi meraları bitki örtüsü, toprak ve hidrolojik özellikleri bakımından çok zayıf ve iyi mera sınıfı arasında kaydedilmiştir. Kop dağ silsilesi meraları ise daha stabil ve çoğunluğu zayıf veya orta mera sınıfında yer almıştır. Bu sonuçlar her iki mera alanında da farklı otlatma yönetimi planlarının yapılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Mera ıslah ve kullanım planlamalarda jeomorfolojik yapı dikkate alınarak alan içerisinde değişebilen ve birbiri ile bağlantılı otlatma planlarının sürdürülebilir kullanım açısından önemli olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ArcGIS, ESDs, Kop ve Palandöken Dağ Silsilesi Meraları

Ecological Site Description and Rangeland Health Classification Of The Kop and Palandoken Mountain Rangeland

Rangelands, have different properties, are directly or indirectly affected by many factors such as climate, soil, grazing etc. In this study Ecological Site identification and Rangeland Health Classification were performed by evaluating vegetation, soil and hydrological properties of Kop and Palandoken mountains rangelands. The Kop and Palandoken mountains rangelands showed significant differences both within and between the sides respect to the Rangeland Health Identification and Ecological Site Classification. It was determined that vegetation, soil and hydrological properties of the Palandoken mountains rangelands are more variable than those of the Kop mountains rangelands. The Rangeland Health of Palandoken mountains rangelands were evaluated as “very weak” and “good” class depending on vegetation, soil and hydrological properties but Kop mountain rangelands were more stability and mostly “weak” or “medium” class. These results clearly indicated that different grazing management plans should be taken into account in both rangeland areas. By considering the geomorphological structure in planning, it was concluded that grazing plans which are interchangeable and interconnected within the area are important for sustainable use in the rangeland improvement.

Keywords:

ArcGIS, ESDs, Kop and Palandoken Mountains Rangelands,

PDF

___

Barbour, R.J., Hemstrom, M.A., Hayes, J.L., 2007. The Interior Northwest Landscape Analysis System: a step toward understanding integrated landscape analysis. Landscape and Urban Planning (80): 333–344.
Bestelmeyer, B.T., Brown, J.R., Havstad, K.M., Alexander, R., Chavez, G., Herrick, J.E., 2003. Development and use of state-and-transition models for rangelands. J. Range. Manage. (56): 114-126.
Bestelmeyer, B.T., Herrick, J.E., Brown, J.R., Trujillo, D.A., Havstad, K.M., 2004. Land management in the American Southwest: a state-and-transition approach to ecosystem complexity. Environmental Management (34): 38–51.
Bestelmeyer, B.T., Moseley, K., Sanchez, S.H., Briske, D.D., Fernandez-Gimenez, M.E., 2010. Practical guidance for developing state-and-transition models. Rangelands (32): 23-30.
Çakal, Ş., 2016. Çoruh Havzası Mera Vejetasyonlarının Uzun Yıllar Kompozisyonu İle Mera Kalite Derecesi ve Sağlık Sınıflamalarındaki Değişimlerin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 127 s.
Duniway, M., Herrick, J., Pyke, D., Toledo, D., 2010. Assessing transportation infrastructure impacts on rangelands: test of a standard rangeland assessment protocol. Rangeland Ecology and Manage., (63): 524–536.
Erkovan, Ş., 2017. Meralarda Yaygın Bazı Buğdaygiller İle Geniş Yapraklı Bitkiler Arasındaki Ekofizyolojik İlişkiler. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 120 s.
Forbis, T.A., Provencher, L., Frid, L., Medlyn, G., 2006. Great Basin Land Management planning using ecological modeling. Environmental Management 38:62–83.Herrick, J.E., Bestelmeyer, B.T., Archer, S.R., Tugel, A.J., Brown, J.R., 2006. An integrated framework for science-based arid land management. J. Arid Environ., (65): 319–335.
Koc, A., Erkovan, H.I., Serin, Y., 2008. Changes in vegetation and soil properties under semi-nomadic animal raising areas in highlands, rangelands of Turkey. Current World Environment (3): 15-20.
Koç, A., 1995. Topografya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum, 181 s.
Koç, A., Erkovan, H.İ., Schacht, W.H., 2013. Meralar için ekolojik alan tanımlama ve mera sağlığı sınıflama esasları. Türkiye X. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri, 10-13 Eylül 2013, Konya, s: 598-605.
Kunst, C., Monti, E., Perez, H., Godoy, J., 2006. Assessment of the rangelands of southwestern Santiago del Estero, Argentina, for grazing management and research. J. Environ. Manage., 80:248–265.
Ludwig, F., Kroon, H., Herbert, H.T., Berendse, F., 2001. Effects of nutrients and shade on tree-grassinteractions in an East African savanna. J. Vegetation Sci., (12): 579-588.
Venterink, H.O., 2011. Does phosphorus limitation promote species-rich plant communities?. Plant Soil (345): 1-9.
Wessels, K.J., Prince, S.D., Reshef, I., 2008. Mapping land degradation by comparison of vegetation production to spatially derived estimates of potential production. J. Arid Environ., (72):1940–1949.